مقايسه اثرات کنترل کننده¬هاي شيميايي و کنترل دستي جوانه جانبي بر عملکرد توتون
الموضوعات :سيروس كرد رستمي 1 , عباس بياباني 2
1 - دانش آموخته كارشناسي ارشد، گروه توليدات گياهي، رشته آگرواكولوژيك، دانشگاه گنبد كاووس، دانشكده كشاورزي ، گنبد كاووس- ایران.
2 - گروه توليدات گياهي، دانشگاه گنبد كاووس، دانشكده كشاورزي، گنبد گاووس
الکلمات المفتاحية: توتون, سرزني, کنترل جوانه جانبي, روغن نيم, محلول پرايم پلاس,
ملخص المقالة :
به منظور بررسي اثر روغن نيم، محلول پرايم پلاس و الکل چرب بر کنترل جوانه¬هاي جانبي توتون پس از عمليات سرزني در تيمارهاي مختلف، آزمايشي در سال زراعي 1389 - 1388 به مدت يک سال در مرکز تحقيقات تيرتاش در قالب طرح بلوک¬هاي کامل تصادفي با سه تکرار انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل روغن نيم به ميزان 0، 5، 10، 15، 20، 25 و 30 ليتر در هکتار، محلول پرايم پلاس به ميزان 4 ليتر در هکتار، محلول الکل چرب به ميزان 18 ليتر در هکتار و تيمار کنترل دستي بود. اثر کنترل کننده¬هاي مختلف جوانه¬هاي جانبي بر صفات تعداد جوانه¬ها، وزن تر جوانه¬ها و وزن خشک جوانه¬ها در سطح يک درصد معني¬دار بود. حداقل تعداد، وزن تر و خشک جوانه¬ها از تيمار پرايم پلاس و حداکثر تعداد جوانه¬ها از تيمار کنترل دستي و حداکثر وزن تر و خشک جوانه¬ها از تيمار عدم مصرف روغن نيم به دست آمد. حداکثر و حداقل وزن تر و خشک برگ و ميزان درآمد به ترتيب مربوط به تيمار پرايم پلاس و تيمار عدم مصرف نيم بود.
Azimi, R. 1976. The study of topping and chemical and systemic contact suckericides effects on quantity and quality characteristics of greenhouse tobacco. Research Report of Tobacco Research Institute of Tirtash p. 180.
Bawolska, M., and Lis, Z. 1988. The importance of cultivar and topping and suckering practices in the production of flue-cured tobacco grown at wide spacings. Pamietnik Pulawski. 92: 45-60.
Bhat, B. N., Rao, S., and Patil, S. 1990. Efficiency of certain suckericides on sucker growth in bidi tobacco. Tobacco Research 16 (2): 115-7.
Bhat, B. N., Yandagoudar, B. A., Hundekar, R. A., Satyanarayana, S., and Rao, S. 1994. Efficacy of certain suckericides for sucker control in bidi tobacco. Tobacco Research 20: 40-42.
Bruns, H. A., and Mcintosh, M. S. 1988. Growth rates and nutrient concentrations in marrland tobacco. Tobacco Science 32:82-87.
Decker, R. D. and Seltmann, H. 1971. Axillary bud development in Nicotiana Tabacum L. after topping. Tobacco Science 14: 144-8.
Long, R. S., Jones, L.J. and Wilkinson, A.C. 1990. Chemically topping mammoth cultivars of flue-cured tobacco. Tobacco International 192:48-50.
Mahadevareddy, M., Panchal, C. Y., Janardhan, V. K., Manjunath, S., and Koti, V. R. 1990. Effects of different methods of application of suckericides on sucker growth, leaf yield and quality in bidi tobacco. Journal of Maharashtra Agriculture University 15: 201-204.
Mesbah, R. 2007. Topping and suckers control in tobacco. Research and Education Centre of Tirtash p. 184.
Papenfus, H. D. 1987. Some aspects of stress management in tobacco. Research Advances Tobacco Science 13: 27-55.
Patel, B. K., Chavda, J. C., and Upadhyay, N. V. 1990. Sucker control in bidi tobacco by neem oil emulsion. Tobacco Research 16 (2): 123-125.
Taylor, Z. G., Fisher, L. R., Jordan, D. L., Smith, W. D., and Wilcut, J. W. 2008. Management of axillary shoot growth and maleic hydrazide residues with diflufenzopyr in flue-cured tobacco (Nicotiana tabacum L.). Tobacco science 47:13-21.
Zulkifly, M. Z., and Wanzaki, M. W. 1990. Effects of rates and sucker control chemical combinations on the yield and quality of flue-cured tobacco (Nicotiana tabacum L.) Bul. Spec. CORESTA, Symposium Kallithea. p.123.
مجله پژوهش در علوم زراعی - سال هفتم، شماره 25، پائيز و زمستان 1393 31
|
مقايسه اثرات کنترل کنندههاي شيميايي و کنترل دستي جوانه جانبي
بر عملکرد توتون
سيروس كرد رستمي 1، عباس بياباني 2، حسين صبوري3، مجيد محمد اسماعيلي4 و طبخ كار5
چکيده
به منظور بررسي اثر روغن نيم، محلول پرايم پلاس و الکل چرب بر کنترل جوانههاي جانبي توتون پس از عمليات سرزني در تيمارهاي مختلف، آزمايشي در سال زراعي 1389 - 1388 به مدت يک سال در مرکز تحقيقات تيرتاش در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفي با سه تکرار انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل روغن نيم به ميزان 0، 5، 10، 15، 20، 25 و 30 ليتر در هکتار، محلول پرايم پلاس به ميزان 4 ليتر در هکتار، محلول الکل چرب به ميزان 18 ليتر در هکتار و تيمار کنترل دستي بود. اثر کنترل کنندههاي مختلف جوانههاي جانبي بر صفات تعداد جوانهها، وزن تر جوانهها و وزن خشک جوانهها در سطح يک درصد معنيدار بود. حداقل تعداد، وزن تر و خشک جوانهها از تيمار پرايم پلاس و حداکثر تعداد جوانهها از تيمار کنترل دستي و حداکثر وزن تر و خشک جوانهها از تيمار عدم مصرف روغن نيم به دست آمد. حداکثر و حداقل وزن تر و خشک برگ و ميزان درآمد به ترتيب مربوط به تيمار پرايم پلاس و تيمار عدم مصرف نيم بود.
كلمات کليدي: توتون، سرزني، کنترل جوانه جانبي، روغن نيم، محلول پرايم پلاس.
ü [1] تاريخ دريافت: 30/10/91 تاريخ پذيرش: 30/11/93
- دانش آموخته كارشناسي ارشد، گروه توليدات گياهي، رشته آگرواكولوژيك، دانشگاه گنبد كاووس، دانشكده كشاورزي ، گنبد كاووس- ایران.
[2] - گروه توليدات گياهي، دانشگاه گنبد كاووس، دانشكده كشاورزي، گنبد گاووس – ايران. (نگارندة مسئول) BiabaniAbbas:abs346@yahoo.com
[3] - گروه توليدات گياهي، دانشگاه گنبد كاووس، دانشكده كشاورزي، گنبد گاووس – ايران.
[4] - گروه منابع طبيعي، دانشگاه گنبد كاووس، دانشكده كشاورزي، گنبد گاووس – ايران.
[5] - دانشجوي دكتري، گروه توليدات گياهي، دانشگاه گيلان، دانشكده كشاورزي، گيلان – ايران.
مقدمه
توتون به علت وضعيت خاص توليد و مصرف فرآوردههاي حاصل از آن از لحاظ کشاورزي، صنعت و بازرگاني اهميت بسزايي دارد و از جمله گياهاني است که بيشترين ميزان اشتغال را به خود اختصاص ميدهد. توليد توتون در سال 1388 در ايران، 6697272 کيلوگرم بود که از سطح زير کشت 5666 هکتار بدست آمد (Azimi, 1976). توتون گياهي با گلدهي در ساقه اصلي ميباشد كه مريستم انتهايي با توليد ترکيبات هورموني در زمان گلدهي از رشد جوانههاي نهفته ممانعت مينمايد. سرزني يا حذف گل آذين باعث تحريك ريشه و هدايت مواد فتوسنتزي به سمت برگها ميشود، بنابراين منابع تغذيهاي بجاي توليد بذر به سمت برگها رفته و باعث افزايش اندازه و كيفيت آنها ميگردند (Papenfus, 1987). کنترل جوانههاي جانبي براي به دست آوردن عملکرد کمي و کيفي بيشتر ضروري است. کنترل دستي اين جوانهها يک راهکار بوده ولي تنظيم کنندههاي شيميائي رشد، به طور معمول و بيشتر مورد استفاده قرار ميگيرند؛ ولي ترکيبات شيميائي داراي اثرات سوئي بر گياه و يا محيط زيست ميباشند. روغن نيم به عنوان يک ماده طبيعي است که از عصاره مغز ميوه گياه نيم حاوي ماده آزاختارين براي استفاده در درختان ميوه، گل و گياهان زينتي، سبزيجات و صيفي و محصولات زراعي بر عليه آفات مکنده و جونده و کنه مورد استفاده قرار ميگيرد. اين ماده براي زنبور عسل، دشمنان طبيعي آفات و منابع آب بيخطر بوده و نيازي به رعايت زمان برداشت پس از محلولپاشي نداشته و در توليد محصولات ارگانيک مورد استفاده قرار ميگيرد؛ لذا با توجه به اين نکته که روغن نيم يک ماده طبيعي بوده و اثرات سوء آن بر برگ گياه توتون کم ميباشد و همچنين به عنوان انتخاب يک ماده جايگزين براي مواد مصرفي کنوني استفاده از روغن نيم ضروري ميباشد.
عظيمي (Azimi, 1976) پيشنهاد نمود که زارعين ابتدا بايد توتون ويرجينيا را سرزني کرده و سپس جوانههاي جانبي آن را در دو يا چهار نوبت حذف نمايند همچنين گزارش نمود توتونهايي که بعد از سرزني در چهار نوبت عمل حذف جوانههاي جانبي بر روي آنها انجام گرفته و يا با مواد شيميايي محلول پاشي شده بودند، نسبت به ساير تيمارها داراي محصول بيشتري بودند. زماني كه گياه سرزني ميشود تجمع عناصر غذايي در برگ باعث ضخيم و چرمي شدن برگها و همچنين افزايش سرعت تجمع نيكوتين در طول دوره رسيدگي ميگردد (Mesbah, 2007). نتايج تحقيقي که بر روي دو رقم 348 MD و 609MD از ارقام مريلند انجام شد نشان داد كه سرزني يا عدم سرزني اثر معني داري بر روي سطح برگ نداشته است (Bruns and Mcintosh, 1988). در تحقيقي ديگر تيمار کنترل کنندههاي شيميايي جوانههاي جانبي اثر معني داري در جهت افزايش سطح برگ توتون نشان داد (Bawolska and Lis, 1988). محققين ديگري گزارش نمودند که کنترل کنندههاي شيميايي جوانه جانبي محصول برگ خشک توتون را در مقايسه با کنترل دستي جوانه جانبي افزايش ميدهند (Bhat et al., 1994).
اين پژوهش با هدف مقايسه اثرات مختلف تيمارهاي کنترلکننده شيميايي جوانههاي جانبي (الکل چرب و پرايم پلاس) با کنترل کنندههاي طبيعي (روغن نيم) بر روي عملکرد برگ توتون انجام شد.
مواد و روشها
اين طرح در مزرعه مركز تحقيقات و آموزش تيرتاش- شركت دخانيات ايران واقع در كيلومتر 15 جاده بهشهر- گرگان در سال 1389 اجرا شد. آزمايش در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار و 10 تيمار بر روي توتون ويرجينيا کا 326 انجام شد. تيمارهاي مورد مطالعه شامل سرزني بدون استفاده از روغن نيم، سرزني و استفاده از روغن نيم به ميزان 5، 10، 15، 20، 25 و 30 ليتر در هکتار، سرزني و استفاده از محلول پرايم پلاس به ميزان 4 ليتر در هکتار، سرزني و استفاده از الکل چرب به ميزان 18 ليتر در هکتار و سرزني و کنترل دستي جوانه جانبي. ابعاد هر کرت به طول هشت متر و عرض 5/4 متر، فواصل بين رديفها 90 سانتيمتر و بين بوتهها 50 سانتيمتر و فواصل بين كرتها حدود يك متر و بين بلوكها دو متر در نظر گرفته شد. 50 درصد از هر كرت براي اندازهگيري صفات مورد نظر و بقيه جهت تعيين عملكرد نهايي در نظر گرفته شدند. سرزني و محلول پاشي بوتهها در سه مرحله با توجه به فواصل زماني گلدهي بوتهها (در تاريخهاي 30/4/1389، 3/5/1389 و 14/5/89) در مرحله تکمهاي شدن گلها و با نگهداري 22 برگ روي بوته با تيمارهاي مورد نظر انجام شد. جوانههاي جانبي در کليه تيمارها در تاريخهاي 20/5/1389 و 25/6/1389 و جوانههاي جانبي در تيمار سرزني و کنترل دستي جوانهها در مورخه 14/5/1389 و 1/6/1389 و 8/6/1389 انجام و تعداد، وزن تر و وزن خشک آنها محاسبه شد. برگها در مرحله رسيدگي صنعتي طي چهار چين در تاريخهاي 28/4/1389، 19/5/1389، 14/6/1389 و 24/6/1389 برداشت شدند. در هر مرحله از برداشت تعداد جوانههاي جانبي به وجود آمده شمارش و ثبت شد همچنين وزن تر جوانههاي جانبي پس از برداشت توزين و ثبت شدند. براي تعيين وزن خشک، جوانههاي جانبي پس از برداشت و خشک شدن در گرمخانه توزين و ثبت شدند. برگهاي برداشت شده در هر چين ابتدا توزين شده و وزن برگهاي سبز جهت تعيين عملکرد سبز يادداشت گرديد و براي عملآوري آماده شدند. برگها به طور جداگانه درون کاست قرار گرفته و به گرمخانه منتقل شدند، سپس براي اندازهگيري صفت وزن خشک، برگها پس از عملآوري درون گرمخانه خشک شده و سپس براي جذب رطوبت نرمال 18 تا 24 درصد رطوبتدهي شده و توزين شدند. درآمد بر اساس قيمت کل برگ خشک توليدي در هکتار به دست محاسبه شد.
نتايج و بحث
تعداد جوانه جانبي
نتايج تجزيه واريانس نشان داد که تيمارهاي مختلف در سطح احتمال 1 درصد براي صفت تعداد جوانههاي جانبي توتون با هم اختلاف معنيداري دارند (جدول 1). نتايج مقايسه ميانگين تعداد جوانه جانبي توتون تحت تأثير مقادير مختلف مصرف روغن نيم، محلول پرايم پلاس و الکل چرب نشان داد که به ترتيب محلول پرايم پلاس، الکل چرب و روغن نيم 30 ليتر در هکتار با کمترين تعداد جوانهها به تعداد 3194، 30750 و 36028 در هکتار بيشترين تأثير را داشتند (جدول 2) دليل اين امر کنترل بهتر آنها بر روي سه مريستم موجود در هر يک از جوانهها که معمولاً پس از قطع گل فعاليت خود را براي گلدهي مجدد آغاز مينمايند، بوده است و بيشترين جوانه جانبي مربوط به تيمار کنترل دستي جوانهها به تعداد 96250 در هکتار بوده زيرا با برداشتهاي متوالي جوانهها در طول فصل رويش امکان جوانه زدن هر سه مريستم براي گياه توتون فراهم گشته است. در تحقيق ديگري نيز افزايش رشد و زيادي تعداد جوانههاي جانبي به علت سرزني گزارش شده است.
(Decker and Seltmann. 1971)
جدول 1- نتايج تجزيه واريانس تعداد، وزن سبز و خشک جوانهها، وزن سبز و خشک برگ توتون و درآمد در هکتار. Table 1: Results of analysis of variance on number, wet weight and dry weight of suckers, wet and dry weight of tobacco leaf and income per hectare. | |||||||
منابع تغيير S.O.V |
درجه آزادي d.f. | ميانگين مربعات(MS) | |||||
تعداد جوانهها Suckers | وزن سبز جوانهها در هکتار Dry weight/ha | وزن خشک جوانهها در هکتار Wet weight/ha | وزن سبز برگ در هکتار Wet leaf weight/ha | وزن خشک برگ در هکتار Dry leaf weight/ha | در آمد در هکتار Income/ha | ||
تکرار Replication | 2 | 15975510ns | 94728 ns | 306/3ns | 9525165/6 ns | 460169/02 ns | 1/78 ns |
تيمار Treatment | 9 | 2268727402** | 10326854** | 161536/7** | 26556798/7ns | 611136/01ns | 4/14ns |
خطا Error | 18 | 19179405 | 32390 | 766/3 | 14317136/6 | 300677/3 | 2/5 |
ضريب تغييرات |
| 7/75 | 5/43 | 6/73 | 16/7 | 15/42 | 17/52 |
** وns به ترتيب معنيدار در سطح احتمال يک درصد و عدم معنيدار ميباشد. = 0.01 ,and ns non significant ** Significant at |
وزن سبز و خشک جوانهها
نتايج تجزيه واريانس اختلاف معني داري در سطح احتمال 1 درصد بين تيمارهاي مختلف براي مجموع گرم وزن سبز و خشک جوانهها نشان داد (جدول 1). محلول پرايم پلاس، روغن نيم 30 ليتر در هکتار و الکل چرب به ترتيب با کمترين مجموع وزن سبز جوانهها به ميزان 167، 1605 و 1682 کيلوگرم در هکتار و وزن خشک جوانهها به ميزان 6/21، 6/189 و 3/209 کيلوگرم در هکتار بيشترين تأثير را داشتند و تيمار عدم مصرف روغن نيم نيز بيشترين مجموع وزن سبز و خشک جوانهها را به ميزان 5961 و 741 کيلوگرم در هکتار داشت (جدول 2). اين امر به دليل عدم کنترل جوانههاي جانبي توتون بوده که با سرزني توتون رشد يافته و با توسعه برگهاي خود و توليد گل بيشترين وزن سبز و خشک جوانهها را به خود اختصاص داده است. نتايج تحقيقي که به منظور بررسي کنترل جوانه جانبي به وسيله روغن نيم انجام شد، نشان داد که نيم با غلظت 30 درصد مؤثرترين مقدار براي کنترل جوانه جانبي بود اما در مقايسه با پرايم پلاس ميزان کنترل جوانه جانبي کمتر بود (Patel et al., 1990). در تحقيقي ديگر مشخص شد که کنترل کنندههاي شيميايي تأثير بيشترين کنترل جوانهها داشته و باعث افزايش محصول ميشوند (Mahadevareddy et al., 1990). تايلور و همکاران (2008) در استفاده از کنترل کنندههاي شيميايي نتايج مشابهي را گزارش کردند (Taylor et al., 2008).
عملکرد وزن سبز و خشک برگ
بر اساس نتايج تجزيه واريانس عملکرد وزن سبز و خشک برگ بين تيمارهاي مختلف از نظر آماري اختلاف معنيداري نشان نداد (جدول 1). اين در حالي است که محلول پرايم پلاس، الکل چرب و روغن نيم 30 ليتر در هکتار به ترتيب بيشترين عملکرد وزن سبز و خشک برگ در هکتار را به ترتيب 27840، 25313 و 24908 کيلوگرم وزن سبز و 4/4291، 2/4280 و 3838 کيلوگرم وزن خشک در بين تيمارها و در مقايسه با کنترل دستي جوانه جانبي داشتهاند (جدول 2). بات و همکاران (1990) گزارش کردند که کنترلکنندهاي شيميايي جوانه جانبي محصول برگ خشک توتون را در مقايسه با کنترل دستي جوانه جانبي افزايش ميدهند (Bhat et al., 1990). در تحقيقي ديگر گزارش کردند که وقتي جوانههاي جانبي با کنترلکنندههاي شيميايي نظير پرايم پلاس، مخلوط پرايم پلاس و الکل چرب و مخلوط ماليک هيدرازيد و الکل چرب کنترل شدند محصول توتون نسبت به کنترل دستي جوانه جانبي بيشتر شد (Long et al., 1990). کمترين عملکرد مربوط به تيمار عدم مصرف روغن نيم به ميزان 18762 کيلوگرم وزن سبز و 7/3083 کيلوگرم وزن خشک برگ در هکتار ميباشد که اين امر به دليل توسعه جوانههاي جانبي توتون بوده که باعث شده مواد غذايي جهت رشد و توسعه جوانهها و توليد گل مصرف شوند که در تيمارهاي محلول پرايم پلاس، الکل چرب و روغن نيم 30 ليتر در هکتار اين مواد غذايي به سمت برگها هدايت گرديده و افزايش سطح و وزن بيشتر آنها را به همراه داشته است. از آنجا كه عملكرد توتون بيشتر تحت تأثير اندازه، ضخامت و وزن برگ است، لذا هنگامي كه در گياه توتون سرزني و كنترل جوانه هاي جانبي انجام ميشود گل آذين و جوانهها به عنوان دريافتكنندههاي عناصر آلي و معدني حذف شده و برگهاي باقيمانده روي بوته به خصوص برگهاي بالايي به عنوان مخزن دريافتكننده اين مواد بوده و از طريق افزايش اندازه سلول رشد مينمايند. همچنين فتوسنتز خالص برگها و رشد ريشه نيز افزايش مييابد و به افزايش وزن و ضخامت برگها كمك مينمايند. اما در تيمارهايي كه كمترين عملكرد محصول را داشتند چون گلآذين و جوانه جانبي در بوته وجود دارد لذا تركيبات آلي و معدني جذب شده در گياه را به عنوان مخزن دريافت ميكنند و در اثر عدم اختصاص عناصر غذائي مورد نياز از افزايش اندازه و ضخامت برگها كم شده و در نهايت عملكرد كاهش مييابد.
Table 2: Results of comparison of traits mean of number, wet and dry weight of suckers, wet and dry weight of tobacco leaf and income per hectare | ||||||
| ميانگين | |||||
صفت Trait تيمار Tratments | تعداد جوانهها در هکتار Number of suckers /ha | وزن سبز جوانهها در هکتار Dry weight/ha | وزن خشک جوانهها در هکتار Wet weight/ha | وزن سبز برگ در هکتار Wet leaf weight/ha | وزن خشک برگ در هکتار Dry leaf weight/ha | در آمد در هکتار Income/ha |
روغن نيم 0 Neem oil(0) | 66445 c | 5961 a | 741 a | 18762 c | 3083/7b | 76844280 c |
روغن نيم 5 Neem oil(5) | 76028 b | 5077 b | 663/3 b | 23507 abc | 3535/1 ab | 84596288 bc |
روغن نيم 10 Neem oil(10) | 73972 b | 5277 c | 641 b | 23596 abc | 3629/5 ab | 88297500 abc |
روغن نيم 15 Neem oil(15) | 73972 b | 4274 b | 514 c | 19466 bc | 3285/8 b | 84140492 bc |
روغن نيم 20 Neem oil(20) | 63805 c | 3268 e | 395 d | 20831 bc | 3259/1 b | 86709318 abc |
روغن نيم 25 Neem oil(25) | 43917 d | 3398 d | 412/6 d | 19438 bc | 3100/4 b | 80563144 bc |
روغن نيم 30 Neem oil(30) | 36028 e | 1605 f | 189/6 f | 24908 abc | 3838 ab | 98662235 abc |
پرايم پلاس Prime plus | 3194 f | 167 g | 21/6 g | 27840 a | 4291/4 a | 113804508 a |
الکل چرب Fatty alcohol | 30750 e | 1682 f | 209/3 f | 25313 a | 42080/2 a | 105194167 ab |
کنترل دستي جوانه Handing control of suckers | 96205 a | 3256 d | 410/3 d | 22819 abc | 3245/ b | 84341515 bc |
LSD | 7512 | 308/73 | 47/48 | 6490/7 | 940/62 | 2/72 |
تيمارهاي داراي حروف مشترک اختلاف آماري معنيداري در سطح احتمال يک درصد ندارند. |
درآمد در هکتار
درآمد بر اساس قيمت کل برگ خشک توليدي در هکتار به دست ميآيد که اختلاف معنيداري بين تيمارها براي اين معيار مشاهده نشد (جدول 1). در جدول مقايسه ميانگينها پرايم پلاس بيشترين درآمد را با 113804508 ريال در هکتار دارا بود و کمترين درآمد مربوط به تيمار عدم مصرف روغن نيم با 76844280 ريال در هکتار بود (جدول 2). بررسي صفت عملکرد وزن سبز و خشک نشان داد وزن بيشتر توتونهاي خشک استحصالشده سبب افزايش ريالي درآمد در هکتار براي تيمار محلول پرايم پلاس ميگردد. از آنجا كه درآمد محصول در هكتار تابعي از عملكرد محصول ميباشد، لذا تيماري كه بيشترين درآمد را داشته از نظر عملكرد و قيمت نسبت به ساير تيمارها بنا به دلايل توضيح داده شده برتر بوده است. نتايج مشابهي توسط محققين ديگر گزارش شده است (Bhat et al., 1990; Zulkifly and Wanzaki, 1990).
ضرايب همبستگي ساده صفات تحت تيمارهاي مورد بررسي نشان داد که تعداد جوانهها در هکتار همبستگي معنيداري با همه صفات مورد بررسي بجز وزن سبز برگ در هکتار دارد. وزن سبز و خشک جوانهها در هکتار نيز همبستگي معنيداري با بقيه صفات نشان دادند. درآمد در هکتار همبستگي منفي و معنيداري را در سطح 1 درصد با صفات تعداد جوانه، وزن سبز جوانه و وزن خشک جوانه نشان داد اين درحالي است که درآمد در هکتار با وزن سبز و خشک همبستگي منفي و معنيداري در سطح 1 درصد داشت (جدول 3).
نتيجهگيري
نتايج اين تحقيق نشان داد که محلول پرايم پلاس، الکل چرب و روغن نيم 30 ليتر در هکتار به ترتيب بيشترين تأثير را بر صفات تعداد، وزن تر و خشک جوانههاي جانبي داشتند. استفاده از اين مواد باعث گرديد تا عناصر آلي و معدني جذب شده توسط گياه به جاي آنکه براي توليد گل و توسعه جوانهها مصرف گردد به سمت برگهاي باقي مانده روي بوته به خصوص برگهاي بالايي به عنوان مخزن دريافت کننده اين مواد هدايت گرديده و به افزايش وزن و ضخامت برگها کمک نمايند و با وجودي که اختلاف عملکرد وزن سبز و خشک برگ و درآمد در هکتار در تيمارهاي مختلف معنيدار نبود اما محلول پرايم پلاس، الکل چرب و روغن نيم 30 ليتر در هکتار بيشترين عملکرد وزن سبز و خشک و درآمد در هکتار را داشتند. با توجه به نتايج بدست آمده تيمار پرايم پلاس بيشترين تأثير را بر کنترل جوانههاي جانبي داشته ولي با توجه به تأثير سوء کنترل کنندههاي شيميايي بر خاک و برگهاي توتون پيشنهاد ميشود از روغن نيم به عنوان يک ماده طبيعي که براي زنبور عسل، دشمنان طبيعي آفات و منابع آب بي خطر بوده و نيازي به رعايت زمان برداشت پس از محلول پاشي ندارد، براي کنترل جوانههاي جانبي مورد استفاده قرار گيرد.
جدول 3- ضرايب همبستگي بين صفات تعداد، وزن سبز و خشک جوانهها، وزن سبز و خشک برگ توتون و درآمد در هکتار Table 3: Correlation coefficients between traits of number, wet and dry weight of suckers, wet and dry of tobacco leaf and income per hectare. | ||||||
| تعداد جوانهها در هکتار | وزن سبز جوانهها در هکتار Suckers dry weight/ha | وزن خشک جوانهها در هکتار Suckers wet weight/ha | وزن سبز برگ در هکتار Leaf wet weight/ha | وزن خشک برگ در هکتار leaf dry weight/ha | در آمد در هکتار Income/ha |
تعداد جوانهها در هکتار Number of suckers /h | 1 | ./78 ** | ./78 ** | ./57 ns | -./72 * | -./8 ** |
وزن سبز جوانهها در هکتار Suckers dry weight/h |
| 1 | ** ./99 | * -./71 | * -./72 | ** -./87 |
وزن خشک جوانهها در هکتار Suckers wet weight/h |
|
| 1 | * -./68 | * -./71 | ** -./86 |
وزن سبز برگ در هکتار Leaf wet weight/h |
|
|
| 1 | ** ./92 | ** ./89 |
وزن خشک برگ در هکتار leaf dry weight/h |
|
|
|
| 1 | ** ./95 |
ns غير معنيدار و *، ** به ترتيب معنيدار در سطح 5 و 1 درصد |
at %5 and %1 respectively Significant and *, ** Significant ns, non
منابع مورد استفاده References
Azimi, R. 1976. The study of topping and chemical and systemic contact suckericides effects on quantity and quality characteristics of greenhouse tobacco. Research Report of Tobacco Research Institute of Tirtash p. 180.
ü Bawolska, M., and Lis, Z. 1988. The importance of cultivar and topping and suckering practices in the production of flue-cured tobacco grown at wide spacings. Pamietnik Pulawski. 92: 45-60.
ü Bhat, B. N., Rao, S., and Patil, S. 1990. Efficiency of certain suckericides on sucker growth in bidi tobacco. Tobacco Research 16 (2): 115-7.
ü Bhat, B. N., Yandagoudar, B. A., Hundekar, R. A., Satyanarayana, S., and Rao, S. 1994. Efficacy of certain suckericides for sucker control in bidi tobacco. Tobacco Research 20: 40-42.
ü Bruns, H. A., and Mcintosh, M. S. 1988. Growth rates and nutrient concentrations in marrland tobacco. Tobacco Science 32:82-87.
ü Decker, R. D. and Seltmann, H. 1971. Axillary bud development in Nicotiana Tabacum L. after topping. Tobacco Science 14: 144-8.
ü Long, R. S., Jones, L.J. and Wilkinson, A.C. 1990. Chemically topping mammoth cultivars of flue-cured tobacco. Tobacco International 192:48-50.
ü Mahadevareddy, M., Panchal, C. Y., Janardhan, V. K., Manjunath, S., and Koti, V. R. 1990. Effects of different methods of application of suckericides on sucker growth, leaf yield and quality in bidi tobacco. Journal of Maharashtra Agriculture University 15: 201-204.
ü Mesbah, R. 2007. Topping and suckers control in tobacco. Research and Education Centre of Tirtash p. 184.
ü Papenfus, H. D. 1987. Some aspects of stress management in tobacco. Research Advances Tobacco Science 13: 27-55.
ü Patel, B. K., Chavda, J. C., and Upadhyay, N. V. 1990. Sucker control in bidi tobacco by neem oil emulsion. Tobacco Research 16 (2): 123-125.
ü Taylor, Z. G., Fisher, L. R., Jordan, D. L., Smith, W. D., and Wilcut, J. W. 2008. Management of axillary shoot growth and maleic hydrazide residues with diflufenzopyr in flue-cured tobacco (Nicotiana tabacum L.). Tobacco science 47:13-21.
ü Zulkifly, M. Z., and Wanzaki, M. W. 1990. Effects of rates and sucker control chemical combinations on the yield and quality of flue-cured tobacco (Nicotiana tabacum L.) Bul. Spec. CORESTA, Symposium Kallithea. p.123.