آسیبشناسی خسارات محیطی و مدیریت بحران پس از زلزله در بافت فرسوده با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی شهر قشم)
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردستان، اصفهان، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
الکلمات المفتاحية: بافت فرسوده, مدیریت بحران, زلزله, فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP), سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS),
ملخص المقالة :
وجود هکتارها بافت فرسود یکی از مشکلات بزرگی است که شهر قشم با آن مواجه است. این بافتهای فرسود جزء مناطق بسیار پر خطری هستند که با وقوع زلزله دچار مشکلات زیادی میشوند. عدم استحکام لازم ساختمانها، عرض کم معابر برای امدادرسانی پس از زلزله، نبود امکانات کافی برای مدیریت بحران، آسیبپذیری این مناطق را افزایش داده است. از کل مساحت شهر قشم حدود 40 درصد را بافت فرسوده شامل می شود که با وقوع زلزله میتواند شهر را با بحران جدی مواجه کند. ضرورت کاهش آسیبپذیری شهر قشم در برابر وقوع زلزله یکی از اهداف مهم برای برنامهریزی شهری و کالبدی میباشد. این پژوهش بافت فرسوده شهر قشم را از لحاظ مدیریت بحران زلزله بر اساس معیارهای نوع کاربری، تراکم جمعیت، تعداد طبقات، تراکم ساختمانی و عرض معابر درون شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار میدهد. نتایج نشان داد که حدود ۷۸ درصد از مساحت شهر قشم در برابر خطر وقوع زلزله آسیبپذیر است. همچنین عواملی چون تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی بیشترین میزان تاثیر در آسیبپذیری شهر قشم را دارند. چرا که بافتهای فرسوده شهر بیشترین میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی را در نواحی مورد تحقیق دارند. علاوه بر ارزیابی آسیب پذیری شهری، فرایند مکانیابی سکونتگاه های دائمی و مراکز مدیریت بحران نیز مورد تحلیل قرار گرفت. نواحی ایمن با آسیبپذیری بسیار کم برای سکونتگاههای دائمی، و مراکز مدیریت بحران نزدیک به نواحی پرخطر با آسیبپذیری بسیار زیاد انتخاب شدند. با توجه به حیاتی بودن مدیریت بحران و آسیب پذیری شهری در مقابل زلزله، این پژوهش میتواند برای رشد و توسعه و کاهش آسیبپذیری مناطق فرسوده در برابر وقوع زلزله مورد استفاده مدیران و برنامه ریزان شهری قرار گیرد.
