بررسی مقاومت تعدادی از لاین‌های دابلدهاپلویید گندم به پاتوتیپ های قارچ عامل بیماری زنگ زرد گندم در مرحله گیاهچه ای

الموضوعات :

عادله بخشی ¹ (دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد)

تاريخ الإرسال : 12 السبت , ربيع الأول, 1433 تاريخ التأكيد : 30 الخميس , ربيع الثاني, 1436 تاريخ الإصدار : 09 الأربعاء , ربيع الأول, 1436

الکلمات المفتاحية: زنگ زرد, گندم, لاين‌هاي دابلدهاپلوئيد, مقاومت ,

ملخص المقالة :

بیماری زنگ زرد یکی از بیماری های مهم گندم در ایران است. در این پژوهش واکنش 64 لاین دابلدهاپلویید گندم، حاصل از روش حذف کروموزومی تلاقی گندم و ذرت نسبت به سه پاتوتیپ عامل بیماری زنگ زرد گندم شامل70E10A+ ، 166E14A+و 70E34A+ از منطقه ساری مورد ارزیابی قرار گرفتند. لاین های دابلد هاپلویید گندم به همراه سه رقم شاهد مقاوم (پارسی، سیوند و مروارید) و رقم حساس بولانی هر کدام در سه تکرار در گلدان های پلاستیکی در اطاق کشت کاشته شدند و در مرحله یک تا دو برگی، گیاهچه ها جداگانه با یوردینیوسپورهای هر پاتوتیپ مایه زنی شدند. بعد از 14 تا 25 روز، تیپ آلودگی هر یک از لاین ها بر اساس مقیاس 9-0 یادداشت برداری شدند. مقاومت به وسیله تیپ آلودگی ((Infection type، دوره نهان (Latent period)، اندازه جوش ها (Pustule size) و تراکم جوش ها (Pustule density) اندازه گیری گردید. تجزیه واریانس برای تمام صفات، تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها نشان داد. لاین های مقاوم نسبت به پاتوتیپ می توانند به عنوان منابع مقاومت در برنامه های اصلاحی این بیماری استفاده شوند. در کل این نتایج پیشنهاد می کنند که سیستم دابلد هاپلوئیدی می تواند روشی مناسب برای تولید لاین های مقاوم به زنگ زرد گندم در حداقل زمان باشد.

المصادر:

 Bozorgipour, R. 1990. The use in vitro techniques for crop improvement in cereal. Ph.D. Thesis. University of Cambridge. 350 pp.
 Broers, L.H.M. 1993. Breeding for partial resistance in wheat to stripe rust. In: Durability of disease resistance. Jacobs, Th., and J. E. Parlevliet (eds.). Pp:173-183. Kluwer Academic Publisher, The Netherlands.
 Broers, L.H.M, and R.M, Lopez–Atilano, 1993. Components of adult resistance in bread wheat to stripe rust. 6th International Congress of Plant Pathology. 85 pp.
 Chen, X.M., and R.F. Line. 1992a. Inheritance of stripe rust resistance in wheat cultivars used to differentiate races of puccinia striiformis in North American. Journal of Phytopathology. 82: 633-637.
 Chen, X.M., nad R.F. Line. 1992b. Identification of stripe resistance of stripe resistance gene in wheat genotypes used to differentiate North American races of puccinia striiformis. Journal of Phytopathology. 82: 1428-1434.
 Chen, X.M., nad R.F. Line. 1992c. Genes of resistance to stripe rust in Tres wheat. Journal of Crop Science. 32: 692-696.
 Chen, X.M., nad R. F. Line. 1993a. Inheritance of stripe rust resistance in wheat cultivars postulated to have resistance gene at Yr3 and Yr4 loci. Journal of Phytopathology. 83: 382-388.
 Chen, X.M., nad R. F. Line. 1993b. Inheritance of stripe rust (yellow rust) resistance in wheat cultivar Carstent V. Journal of Euphytica. 71: 107-113.
 Cromey, M.J. 1992. Adult plant resistance to stripe rust in some New Zealand wheat cultivars. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science. 20: 413-419.
 Dehghani, H., M. Moghadam., M.R. Ghannadha., M. Valizadeh., and M. Torabi. 2002. Inheritance of latent period of stripe rust in wheat. Journal of Genetics and Breeding. 56: 155-163.
 Ghannadha, M.R., I.L. Gordon., and M.G. Cromey. 1995. Diallel analysis of the latent preiod of stripe rust in wheat. Journal of Theoretical and Applied Genetics. 90: 471-476.
 Inagaki, M. 1997. Technical advances in wheat haploid production using ultra – wide crosses. Journal of Jircas. 4:51-62.
 Johnson, R. 1993. Durability of resistance in crops: Some closing remarks about the topics and the symposium. Pp: 283-300. In: Jacobs, Th and J. E. Parlevliet (eds). Durability of disease resistance. Kluwer Academic Publisher.
 Laurie, D.A., and M.D. Bennet. 1988. The production of haploid wheat from wheat×maize crosses. Theoretical Applied Genetics. 76: 393-397.
 Matzk, F., and A. Mahn. 1994. Improvement techniques for haploid production in wheat using chromosome elimination. Journal of Plant Breeding. 113: 125-129.
 Ma, H., and R. P. Singh, 1996. Expression of adult resistance to stripe rust at different growth stages of wheat. Journal of Plant Disease. 80: 373-379.
 McNeal, F.H., C.F. Konzak, E.P. Smith, W.S. Tale and T.S. Russell. 1971. A uniform system for recording and processing cereal research data. The United States Department of Agricultural Research Service. ( ARS). Pp 34-121.
 Moghaddam, m., H. Dehghani., M.R. Ghannadha., M. Valizadeh., and M. Torabi. 2002. Genetic analysis of infection type of stripe rust in wheat. Abstracts of EUCARPIA Cereal Section Meeting, 21-25 November, 2002, Salsomaggiore, Italy. 215 pp.
 Parlevliet, J.E. 1978. Further evidence of polygenic inherthance of partial resistance in barley to leaf rust. Journal of Euphytica 27: 369-345.
 Riely, R., and V. Chspman. 1967. The inheritance in wheat of crossability with rye. Genet Research. 9: 259-267.
 Riera-Lizarazu., and A. Mujeeb-Kazi. 1990. Maize (zea mays L.) mediated wheat (Triticum aestivum L.) polyhaploid production using various crossing method. Cereal Research Communication. 18:339-345.
 Roelfs, A.P., R.P. Singh., and E.E. Saari. 1992. Rust disease of wheat: Concepts and methods of disease management. Pp 81. Mexico, D. F.: CIMMYT.
 Sitch, L.A and., J.W. Snape. 1987. Factors affecting haploid production in wheat (Triticum aestivum). Theoretical Applied Genetics. 70: 309-314.
 Snape, J.W. 1989. Doubled haploid breeding. Theoretical basis and practical application. Pp: 19-31. In: Mujeeb – kazi, A., and L. A. Stich, (eds). Review of Advances in Plant Biotechnology 1985 – 1988. Mexico, D. F.: CIMMYT.
 Torabi, M., V. Mardoukhi., K. Nazari., F. Afshari., A.R. Forootan., M.A. Ramai., H. Golzar., and A. Kashani. 1995. Effectiveness of wheat yellow rust resistance genes in different parts of iran. Cereal Rusts and Powdery Mildews Bulletin. 23: 9-12.
 Torabi, M., and K. Nazari. 1998. Seedling and adult plant resistance to yellow rust in Iranian bread wheats. Journal of Euphytica 100: 51-54.