مکان‌یابی محل دفن پسماندهای شهری با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)
الموضوعات :وحید سهرابی 1 , حمداله فربود 2
1 - جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی لارستان،لارستان،ایران
2 - دانش آموخته ارشد مهندسی ژئوتکنیک،دانشگاه پیام نور،مرکزشیراز،ایران
الکلمات المفتاحية: دفن زباله, زباله‌های شهری, تحلیل فضایی, مثلث سلسله‌مراتبی فولر, سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS),
ملخص المقالة :
مکان‌یابی مناسب مکان‌های دفن زباله یک نگرانی حیاتی در مدیریت پسماند شهری است، زیرا به طور مستقیم بر محیط‌زیست، سلامت عمومی و مدیریت منابع تأثیر می‌گذارد. این تحقیق با عنوان «محل دفن زباله‌های شهری (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)» در نظر دارد با مطالعه موردی جامع شهر بندرعباس به این چالش بپردازد. این تحقیق بر دو سؤال اصلی تمرکز دارد: مهم‌ترین شاخص‌ها و معیارهای مؤثر در تعیین مکان بهینه دفع زباله‌های شهری بندرعباس چیست؟ برای پاسخ به این سؤال از روش وزن‌دهی فولر برای رتبه‌بندی معیارهای مختلف استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل نشان داد که نزدیکی به رودخانه (با امتیاز 0.0713) دارای بالاترین اهمیت است، به دنبال آن فاصله از چاه‌های آب (0.0681) و نزدیکی به سفره‌های زیرزمینی (0.0633). این ارزیابی به بررسی علل و عوامل زمینه‌ای مؤثر در انتخاب مکان‌های مناسب دفن زباله در شهر بندرعباس می‌پردازد. بر اساس تحلیل فضایی، کدام مناطق برای دفن زباله در شهر بندرعباس مناسب‌تر هستند؟ با استفاده از نرم‌افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و با توجه به وزن‌های به‌دست‌آمده از تحلیل‌های قبلی، ارزیابی مکان‌های مناسب دفن زباله در بندرعباس انجام شد. نتایج حاکی از آن است که تقریباً 17/16 درصد از مساحت شهر که عمدتاً در کمربند مرکزی شهر متمرکز شده است برای دفن زباله بسیار مناسب تلقی می‌شود. علاوه بر این، 25.98٪ از مساحت شهرستان در رده مکان‌های مناسب دفن زباله قرار می‌گیرد. این تحقیق بینش‌های ارزشمندی را در زمینة شناسایی و تحلیل فضایی مکان‌های دفن زباله در بندرعباس ارائه می‌دهد که می‌تواند برنامه ریزان شهری و مسئولان مدیریت پسماند را در تصمیم‌گیری آگاهانه راهنمایی کند. یافته‌ها بر اهمیت در نظر گرفتن عوامل محیطی، مانند مجاورت با منابع آب، در ایجاد مکان‌های دفن زباله برای اطمینان از مدیریت پایدار زباله‌های شهری در منطقه تأکید می‌کند.
1. Abubakar, I. R., Maniruzzaman, K. M., Dano, U. L., AlShihri, F. S., AlShammari, M. S., Ahmed, S. M. S.,... & Alrawaf, T. I. (2022). Environmental sustainability impacts of solid waste management practices in the global South. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(19), 12717.
2. Amanpour, Saeed et al. (2012), Urban waste burial location (Kermanshah city case study) , Human and Environment Quarterly, No. 27. [In Persian]
3. Barzegari, Gadrat et al. (2019), Urban Waste Burial Location Using Hierarchical Analysis and Leopold Matrix (Case Study: Malekan City) , Environmental Science and Technology, Volume 22, Number 11. [In Persian]
4. Behnam, Hassan Morshidi (2012), Spatial planning of tourism services (a case study of the main axes of Fars province), Master's thesis in the field of geography and tourism planning. University of Tehran. [In Persian]
5. Blevins, C., Karanja, E., Omojah, S., Chishala, C., & Oniosun, T. I. (2022). Wastesites. io: Mapping Solid Waste to Meet Sustainable Development Goals. In Open Mapping towards Sustainable Development Goals: Voices of YouthMappers on Community Engaged Scholarship (pp. 231-239). Cham: Springer International Publishing.
6. Cobos-Mora, S. L., Guamán-Aucapiña, J., & Zúñiga-Ruiz, J. (2023). Suitable site selection for transfer stations in a solid waste management system using analytical hierarchy process as a multi-criteria decision analysis: a case study in Azuay-Ecuador. Environment, Development and Sustainability, 25(2), 1944-1977.
7. Environmental and Landscape Consulting Engineers (2012), organizing and improving the method of obtaining the price of waste management services in Tehran, Tehran Study and Planning Center, second volume. [In Persian]
8. Farhadi, Rudabah, Jalili, Masoumeh and Rahimi, Mohsen. (2014). Optimum location of sanitary landfill of urban solid waste using GIS, a case study of the city of West Islamabad. National Geospatial Information Technology Engineering Conference. [In Persian]
9. Gorsevski, P. V., Donevska, K. R., Mitrovski, C. D., & Frizado, J. P. (2012). Integrating multi-criteria evaluation techniques with geographic information systems for landfill site selection: a case study using ordered weighted average. Waste management, 32(2), 287-296.
10. Grishaeva, Y. M., Spirin, I. V., Kiseleva, S. P., Napolov, O. B., & Matantseva, O. Y. (2022, February). Solid Municipal Waste Management for Sustainable Development. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 988, No. 2, p. 022085). IOP Publishing.
11. Integrated Management Studies of Coastal Areas (2016), Ports and Maritime Organization. [In Persian]
12. Kandakoglu, A., Frini, A., & Ben Amor, S. (2019). Multicriteria decision making for sustainable development: A systematic review. Journal of Multi‐Criteria Decision Analysis, 26(5-6), 202-251.
13. Kuo, R. J., Chi, S. C., & Kao, S. S. (2002). A decision support system for selecting convenience store location through integration of fuzzy AHP and artificial neural network. Computers in industry, 47(2), 199-214.
14. Mehtabi Oghani, Marzieh et al. (2012), comparison of two methods of Hierarchical Analysis Process and TOPSIS in locating urban waste landfills (case study: Karaj city) , Health and Environment Journal, Scientific and Research Journal of Environmental Health of Iran, 6th volume, no. Third. [In Persian]
15. Nizar, M., Munir, E., Irvan, I., & Amir, F. (2019, January). Examining the economic benefits of urban waste recycle based on zero waste concepts. In 1st Aceh global conference (AGC 2018) (pp. 300-309). Atlantis Press.
16. Önüt, S., & Soner, S. (2008). Transshipment site selection using the AHP and TOPSIS approaches under fuzzy environment. Waste management, 28(9), 1552-1559.
17. Rezaei, Majid and Jamshidi Zanjani, Ahmad (2016), Locating the landfill site of urban waste using the combination of fuzzy logic and spatial multi-criteria decision making (case study: Arak city) , Modares Civil Engineering, Volume 17, Number 2. [In Persian]
18. Roy, D., Das, S., Paul, S., & Paul, S. (2022). An assessment of suitable landfill site selection for municipal solid waste management by GIS-based MCDA technique in Siliguri municipal corporation planning area, West Bengal, India. Computational Urban Science, 2(1), 18.
19. Sachin K. Kamble, Keval Patil, U. C. Pawar (2019) GIS in Municipal Solid Waste Management, International Journal of Scientific & Engineering Research Volume, , 10(5), 1-20.
20. Shad, Rouzbeh, Ebadi, Hamid, Masgari, Mohammad Saadi and Vafainejad, Alireza. (1388). Design and implementation of applied GIS for locating industrial towns using fuzzy models, indicator weights and genetics. Technical Faculty of Tehran University, 43(4 (consecutive 122) for mapping engineering), 417-429. [In Persian]
21. Shams, Majid and others (1391). The role of ecological approach in the sustainable development of coastal cities (case example: Shahr Noor). Amish Ambient, 5(17), 63-86. [In Persian]
22. Siddiqua, A., Hahladakis, J. N., & Al-Attiya, W. A. K. (2022). An overview of the environmental pollution and health effects associated with waste landfilling and open dumping. Environmental Science and Pollution Research, 29(39), 58514-58536.
