اثر عضویت در سازمان‌های مطنقه‌ای بر توسعه تجارت و کاهش اثر تحریم مطالعه موردی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

الموضوعات : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

سید نصراله حجازی ¹ , ابوالقاسم شهریاری ² , فهیمه عسکرآبادی ³

1 - گروه علوم سیاسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
2 - دانشگاه فردوسی
3 - گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 20 الجمعة , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 28 السبت , جمادى الأولى, 1446

الکلمات المفتاحية: ایران, اتحادیه اقتصادی اوراسیا, درهم‎تنیدگی اقتصادی, تحریم, سری زمانی.,

ملخص المقالة :

تنوع محصولات و شرکای تجاری دو راهکار کاهش اثر تحریم است و بررسی تحریم‎های سال 2018 علیه ایران حاکی از این امر است که تکیه‌بر محصولات نفت‌پایه مهم‌ترین دلیل آسیب‌پذیری ایران در برابر تحریم بوده که منجر به کاهش شرکای تجاری ایران نیز شده است.در مقابل،توسعه محصولات صادراتی و تلاش در جهت ایجاد چندمحوری در شرکای تجاری نظریه بدیل تحریم است که تحت عنوان درهم تنیدگی اقتصادی مطرح گردیده است.اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جمله سازمان‌های اقتصادی است که توانایی بالقوه لازم برای توسعه تجارت ایران در دوران تحریم را داراست،به‌همین دلیل هدف پژوهش بررسی اثر توافقنامه تجاری ایران با این اتحادیه در توسعه تجارت ایران است که با استفاده از روش سری زمانی به انجام رسیده است.نتیجه بررسی حاکی از آن است که از زمان اجرای توافقنامه اتحادیه اقتصادی اوراسیا که هم‌زمان با تحریم ایالات‌متحده علیه ایران بوده،سیر صعودی قابل‌توجهی داشته و سهم واردات ایران ثابت بوده است و باتوجه‌به سهم عمده محصولات غیرنفتی در ارتقاء صادرات ایران به اوراسیا، اهمیت توافقنامه تجاری مورد تائید است.باتوجه‌به وجود توافقنامه مشترک میان این اتحادیه و سایر کشورهایی که پیش از تحریم جزء شرکای اصلی ایران محسوب می‌شدند، اجرای توافقنامه دائمی میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا موجب گسترش تجارت ایران خواهد گردید.

المصادر:

انصاری‌نسب، مسلم؛ بیدمال، نجمه (1401)، «راهبرد توسعه تجاری ایران-اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 118 (2)، 86-61.
بلاغی اینالو، یاسر؛ نجاتی، مهدی؛ بهمنی، مجتبی؛ جلایی اسفندآبادی، سیدعبدالمجید (1401)، «ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدی اﻳﺮان از ﮔﺴﺘﺮش رواﺑﻂ ﺗﺠﺎری ﺑﺎ اتحادیه اقتصادی اوراسیا: رویکرد GDyn»، نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 9 (1)، 26-1.
خرمی، مصطفی (1386)، تجزیه‌وتحلیل سری‌های زمانی با نرم‌افزار MINITAB 14، مشهد: سخن‌گستر.
راسخی، سعید؛ ساعدی، رؤیا؛ حسینی، سیدعباس (1399)، «ارزیابی تراز اقلام امتیازی توافقنامۀ ایجاد ترتیبات تجارت آزاد بین ایران و اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا»، سیاست و روابط بین‌الملل، 4 (7)، 110-80.
سیمبر، رضا؛ غلام‌نیا، هادی (1400)، «دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (مطالعه موردی همکاری‌های تعرفه‌ای)»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 113 (1)، 20-1.
عباسی خوشکار، امیر (1398)، «راهبرد سیاست همسایگی و نظم‌سازی ژئواکونومیکی چندجانبه؛ جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، سازمان‌های بین‌المللی، 15 (2)، 216-198.
عسگری، منصور (1398)، «عوامل مؤثر بر صادرات ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، مدل‌سازی اقتصادی، 47(3)، 102-77.
طالب‌پور، سمیه؛ نورایی، محمود؛ محمدپور، رضا (1401)، «نقش اتحادیه اقتصادی اوراسیا در توسعه تجارت خارجی ایران»، پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، 27 (1)، 140-119.
کاظم‌نژاد، مهدی، عزیزی، لیلا؛ حسینی امین، سیده زهره (1400)، «تأثیر موافقت‌نامه موقت ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در توسعه تجارت بین این کشورها»، اقتصاد کشاورزی، 15 (4)، 93-61.
مرادی حقیقی، فائزه؛ نصیرزاد، مهران؛ حسینی، میرعبداله (1402)، «منطقه‌گرایی ایران‌ با سازمان همکاری شانگهای‌ در مقایسه با اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، 6 (1)، 288-259.
مهکویی، حجت؛ گودرزی، مهناز (1398)، «تأثیر اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا بر موقعیت ژئواکونومیک جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات اوراسیای مرکزی، 12 (2)، 538-519.
نجاتی، مهدی؛ بهمنی، مجتبی؛ جلایی اسفندآبادی، سیدعبدالمجید؛ بلاغی اینالو، یاسر (1401)، «اثرات آزادسازی تجاری در فعالیت‌های بخش صنعت ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا: رهیافت GTAP»، اقتصاد کلان، 33 (1)، 34-10.
نقیب‌زاده، احمد؛ برزگر، کیهان؛ رستم‌آقایی، علیرضا؛ قوام، عبدالعلی (1401)، «رویکرد سازه انگارانه به فرهنگ استراتژیک روسیه و ایران در جغرافیای سیاسی اوراسیا تأثیر آن بر منافع ملی ایران»، جغرافیا، 12 (2)، 52-31.
ویسی، هادی (1400)، «اتحادیه اقتصادی اوراسیایی و منطقه‌گرایی ایران»، مطالعات اوراسیای مرکزی، 14 (1)، 400-380.
Adarov, Amat and Ghodsi, Mahdi (2021), The impact of the Eurasian Economic Union–Iran preferential trade agreement on mutual trade at aggregate and sectoral levels, Eurasian Economic Review, 11 (1), 125-157.
Andermo, Erik and Kragh, Martin. (2021). Sanctions and Dollar Dependency in Russia: Resilience, Vulnerability, and Financial Integration, Review of International Post Soviet Affairs, 37 (3), 276–301.
Brandt, Patric and Freeman, John (2006). Advances in Bayesian Time Series Modeling and the Study of Politics: Theory Testing, Forecasting, and Policy Analysis. Political Analysis, 14 (1), 1-36.

Davis, Stuart. (2023). Sanctions as war: anti-imperialist perspectives on American geo-economic, Published by Hayamarket Books.
Dettling, Marc (2020). Applied Time Series Analysis, Institute for Data Analysis and Process Design, Zurich University.
Garzarelli, Giampaolo and Galli, Emma (2020) The Political Red Queen, Journal of Public Finance and Public Choice, 35 (1): 141-160. DOI: 10.1332/251569120X15920660557733
Garzarelli, Giampaolo. Keeton, Lyndal and Sitoe, Aldo (2023), Duality, Liberty, and Realism in Entangled Political Economy, IN, Realism, Ideology, and the Convulsions of Democracy, DOI: 10.1007/978-3-031-39458-4_2
Hatami, Touraj. Zargar, Afshin and Amin, Armin (2020), Iran and Eurasian Economic Union, Iranian Review of Foreign Affairs, 11 (1), 277-301.
Koppl, Roger (2014), Introduction to “Entangled Political Economy”, Austrian Economics, 18 (1): 1-18. DOI: 10.1108/S1529-213420140000018001
Mekhdiev, Elnur. Sokolova, Elizaveta. Toropova, Natalia and Guliev, Igbal (2023), Eurasian Economic Union – Iran Partnership on Bilateral and Multilateral Basis: Economic and Geopolitical Aspects, Geopolitics, 19 (2), 91-107. DOI: 20.1001.1.17354331.1402.19.70.5.8
Maymin, Philip (2014), A New Algorithmic Approach to Entangled Political Economy: Insights from the Simplest Models of Complexity, Austrian Economics, 18 (1): 213-236. DOI: 10.1108/S1529-213420140000018010
Paganelli, Maria Pia (2014), Adam Smith and Entangled Political Economy, Austrian Economics, 18 (1): 37-54. DOI: 10.1108/S1529-213420140000018010
Shagina, Maria. (2022). Western financial warfare and Russia’s de-dollarization strategy: How sanctions on Russia might reshape the global financial system, FIIA Briefing Paper, No: 339.
Wagner, Richard (2012), A Macro Economy as an Emergent Ecology of Plans, Journal of Economic Behavior and Organization, 82 (3): 433-444. DOI: 10.1016/j.jebo.2011.07.019
Wagner, Richard (2016), Governance within a system of entangled political economy, Forest Policy and Economics, 107 (3): 1-7. DOI: 10.1016/j.forpol.2019.05.004
Wagner, Richard (2019), Politics as a Peculiar Business: Insights from a Theory of Entangled Political Economy, Cheltenham, UK: Edward Elgar.
Weakliem, David (2010). Time Series Analysis of Political Change. In: Handbook of Politics. Handbooks of Sociology and Social Research. Springer, New York.
World Bank (2021), Access at: wits.worldbank.org