طراحی مدل کیفی افشاگری سازمانی در جهت کاهش فساد سازمانی (مورد مطالعه دانشگاه‌‌های علوم پزشکی شهر تهران)

الموضوعات :

ویانا ورمزیار ¹ , سعید باقرسلیمی ² , بیژن شفیعی ³

1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی،رشت، ایران
2 - استادیار،گروه مدیریت دولتی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
3 - استادیار،گروه مدیریت دولتی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

تاريخ الإرسال : 14 الأربعاء , رمضان, 1444 تاريخ التأكيد : 28 الخميس , شوال, 1444 تاريخ الإصدار : 03 الأربعاء , ذو الحجة, 1444

الکلمات المفتاحية: مدل کیفی , افشاگری سازمانی , فساد سازمانی, سلامت اداری, دانشگاه‌‌های علوم پزشکی شهر تهران,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر طراحی مدل کیفی افشاگری سازمانی در جهت کاهش فساد سازمانی (مورد مطالعه دانشگاه‌‌های علوم پزشکی شهر تهران)بود که با روش ترکیبیی اکتشافی انجام شده است. اساتید دانشگاه، کارشناسان خبره دانشگاه‌های علوم پزشکی و اساتید دانشگاه علوم پزشکی، مشارکت کنندگان بخش کیفی بودند که با روش نمونه گیری گلوله برفی 5 نفر در این پژوهش انتخاب شدند. جامعة آماری بخش کمی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران که با استفاده از جدول مورگان تعداد 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. پس از ارائه روش پژوهش و شیوه نمونه گیری و حجم نمونه دوپرسشنامه محقق ساخته که مبتنی بر نتایج حاصل از مصاحبه نیم ساختار یافته با خبرگان و پیشینه پژوهش می باشد تهیه گردید که به ارزیابی دلایل افشای تخلفات از سوی برخی از کارکنان و عدم تمایل اقدام کارکنان به افشاگری تخلفات در سازمان پرداخته شد. پرسشنامه عوامل افشای تخلفات از سوی برخی کارکنان به صورت طیف لیکرت پنج گزینه درجه بندی شده است و مشتمل بر 3 مولفه اصلی ویژگی های جمعیت شناختی،ویژگی های فردی،متغیرهای محیط درون سازمانی و در کل 21 مولفه فرعی است. پرسشنامه عدم تمایل اقدام کارکنان به افشاگری تخلفات در سازمان به صورت طیف لیکرت پنج گزینه‌ای از درجه بندی شده است و مشتمل بر 2 مولفه اصلی عوامل بازدارنده غیر حقوقی(موانع افشاگری)و موانع حقوقی افشاگری در کل 12 مولفه فرعی است. برای تحلیل داده‌ها و بررسی اعتبار عاملی از تحلیل عامل تأییدی و برای همسانی درونی مولفه ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردیده است.

المصادر:

1. امیدی، نبی، امیدی، محمد رضا (1392)، ارائه مدل عوامل موثر بروز و روش های کنترل فساد اداری، کنفرانس مدیریت، چالش‌‌ها و راهکارها، دی ماه1392.
2. ایزدپناه، نوروز، رزمان، علی، صبوحی لکی، بهروز (1395)، بررسی پدیده سوت¬زنی افشاگری در سازمان‌‌ها با تاکید بر آموزه‌‌های دینی، اولین کنفرانس ملی مدیریت و اقتصاد جهانی، تهران، دانشگاه علم و فرهنگ.
3. جودکی، حسین، رشیدیان آرش(1388)، فساد در نظام سلامت: تئوری، روش ها و مداخلات، فصلنامه بیمارستان، دوره 8، شماره 3 و 4، صص۱۰۰ـ۸۲.
4. خسروی، احمد (1399)، قواعد و اصول حاکم بر نظام حمایت از افشاگر (مطالعه تطبیقی نظام‌‌های مختلف حقوقی و ایران)، دوفصلنامه علمی حقوق تطبیقی، دوره7، شماره2، صص241-266.
5. روشن، علیقلی، درینی، ولی محمد، نامدار جویمی، احسان (1397)، رابطه رهبری اصیل با افشاگری سازمانی: نقش میانجی ایمنی روان شناختی و شناخت شخصی، فصلنامه علمی مدیریت ارتباطات در رسانه های ورزشی، سال6، شماره 22، صص29ـ 48.
6. سرفرازی، مهرزاد، فزونی، مریم، زارع، شکوفه (1399)، رویکرد‌‌های پیشگیری از فساد¬ اداری ضرورتی اساسی در استقرار یک دولت سالم و شفاف،چشم¬انداز حسابداری و مدیریت، دوره3، شماره32، صص10ـ33.
7. صفری شاد. فرانک، رحیمی. ابراهیم، عباسی رستمی. نجیبه، (1397)، تحلیل تاثیر اخلاق اسلامی کار بر تمایل به سوت زنی و افشاگری، اسلام و مدیریت، سال 7، شماره 4، 135ـ152.
8. صفری، محمدفتاح زیارانی مریم(1397)، شناسایی، مفهوم سازی و تبیین فرایند سوت¬زنی در سازمان (مطالعه موردی: شرکت سنگ آهن کهرزمین)، نشریه مدیریت فرهنگ¬سازمانی، دوره16، شماره3، صص617ـ643.
9. طاهائی نژاد نوبری، علیرضا، پاکزاد، بتول (1399)، شناسایی گلوگاه‌‌های فساد در مجموعه صنعت نفت به منظور اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، فصل نامه علمی پژوهشی تعالی حقوق، شماره7، صص6 ـ44.
10. علینقیان. نسرین، اصفهانی. علی نصر، صفری. علی، (1395)، تاثیر عوامل ساختار سازمانی و فرهنگ سازمانی بر تمایل به افشاگری در سازمان، مدیریت دولتی، دوره 8، شماره 3، 437 ـ 458.
11. فرهادی نژاد. محسن، جعفری. سکینه، (1398)، شناسایی علل افشاگری سازمانی و دلایل عدم تمایل به افشاگری در سازمان‌‌های ذولتی، مدیریت سازمان‌‌های دولتی، سال 7، شماره 4، 65 ـ 78.
12. فرهادی نژاد، محسن (1390)، فساد اداری و شیوه‌‌های کنترل آن، پایگاه مقالات مدیریتی.
13. محمد نبی، حسین (1380)، فساد اداری و مبارزه با آن از منظر حقوق بین الملل، مجله وکالت، شماره9، بهمن و اسفند سال1380.
14. معینی کیا، مهدی، غریب زاده، رامین، کاظمی، سلیم، غریب زاده، شیما (1398)، تحلیل رابطه بین معنویت در محیط کار و فساد اداری:نقش میانجی اخلاق حرفه ای، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال14، شماره2، صص91ـ 98.
15. میر خلیلی، محمود، عسگری مروت، علی، بهرامی گرو، مجتبی (1399)، نقش عدالت سازمانی در پیشگیری از فساد اداری، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال11، شماره1، صص275ـ296.
16. نوروزی وند، طاهره، زین¬آبادی، حسن رضا(1397)، پدیده افشا¬گری سازمانی معلم در مدرسه (یافته¬های یک پژوهش پدیدار شناسی)، فصلنامه علمی مدیریت و برنامه¬ریزی در نظام های آموزشی، دوره11، شماره1، صص9ـ30.

1. Alleyne, P.(2016). he influence of organisational commitment and corporate ethical values on non-publicaccountants’whistle-blowing intentions in Barbados. Journal of Applied Accounting Research.
2. Association of Certified Fraud Examiners (ACFE). (2018). Report to the Nation onOccupational Fraud and Abuse. Austin, TX.
3. BALTACI, A., & BALCI, A. (2017). Reasons for Whistleblowing: A Qualitative Study1.journal of educational sciences research, 7(1), 37-51
4. Bhargava,V.(2005,October) The cancer of corruption.In World bank global issues seminar series (Vol. 26).
5. Banisar,D.(2011).Whistleblowing:International standards and developments. Corruption and transparency: Debating the frontiers between state, market and society,I. Sandoval, ed., World Bank-Institute for Social Research, UNAM, Washington, DC.
6. .Brown,.J.,&.Lawrence,SA.(2017). ENGTH¬ OF ORGANISATIONALWHISTLEB LOWING PROCESSES–ANALYSIS FROM AUSTRALIA & NEW ZEALAND. Further results of the Whistling While They Work, 2.
7. Chaudhary, N. S., Gupta, K. P., & Phoolka, S. (2019). A study of whistle-blowing intentions of teachers working in higher education sector. International Journal of Law and Management.
8. Chen, X. (2018). A Summary of Research on the Influencing Factors of Employees’ Willingness to Whistle-Blowing. American Journal of Industrial and Business Management, 8(07), 1732.
9. Cho, Y. J., & Song, H. J. (2015). Determinants of whistleblowing within government agencies. Public Personnel Management, 44(4), 450-472.
10. Henik, E. (2015). Understanding whistle-blowing: A set-theoretic approach. Journal of Business Research, 68(2), 442-450.
11. Köylüoğlu, A. S., Bedük, A., Duman, L., & Büyükbayraktar, H. H. (2015). Analyzing the relation between teachers’ organizational silence perception and whistle blowing perception. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 536-545.
12. Miceli, M. P., & Near, J. P. (2005). Standing up or standing by: What predicts blowing the whistle on organizational wrongdoing?. In Research in personnel and human resources management. Emerald Group Publishing Limited.
13. .Puni, A., Agyemang, C. B., & Asamoah, E. S. (2016). Religiosity, job status and whistleblowing: evidence from micro-finance companies in the Ga-East District of the Greater Accra Region of Ghana. Global Journal of Human Resource Management, 4(1), 52-64
14. Toker, A. G. (2015). Relating teachers' whistleblowing tendency and personal features: Machiavellianism, religiosity, and utilitarianism. Issues in Educational Research, 25(4), 517-534
15. Vadera,A. K., Aguilera, R. V., & Caza,B.B.(2009).Making sense of whistle-blowing's antecedents: Learning from research on identity and ethics programs. Business Ethics Quarterly, 19(4), 553-586.
16. Zhou, L., Liu, Y., Chen, Z., & Zhao, S. (2018). Psychological mechanisms linking ethical climate to employee whistle-blowing intention. Journal of Managerial Psychology
17. Zhang, J., Chiu, R., & Wei, L. Q. (2009). On whistleblowing judgment and intention: The roles of positive mood and organizational ethical culture. Journal of Managerial Psychology