ماهیت دولت و مبانی تأسیس آن در فلسفه سیاسی هابز و لاک در روایتی پارادایمی

الموضوعات :

محمد کمالی گوکی ¹ ( دانشگاه تربیت مدرس )
حجت زمانی‌راد ² ( دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه تربیت مدرس )

تاريخ الإرسال : 13 الخميس , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 20 الإثنين , جمادى الأولى, 1437 تاريخ الإصدار : 27 الأربعاء , رجب, 1437

الکلمات المفتاحية: دولت, معرفت‌شناسی, پارادیم, هابز, لاک, انسان‌شناسی,

ملخص المقالة :

هابز و لاک به عنوان دو اندیشمند انگلیسی قرن هفدهم میلادی، تأثیرات عمیقی بر جریان اندیشه سیاسی گذاشتند تا آنجا که می توان آن ها را از جمله مؤسسین فلسفه سیاسی لیبرالیسم ـ که اکنون یکی از فراگیرترین مکاتب سیاسی است- و بنیان گذارن نظام دولت - ملت فعلی جهان دانست که تحقیق در اندیشه ی آن دو را ضروری می سازد. هابز و لاک هم از نظر فلسفی و هم از نظر اندیشه سیاسی شباهت بسیاری به یکدیگر دارند: هردو تجربه گرا و هر دو از اصحاب قرارداد اجتماعی اند. با این حال، اگرچه این دو در یک برهه ی تاریخی می‌زیسته‌اند و اگرچه به یک شیوه به تحلیل نظام سیاسی بر مبنای نظریه قرارداد اجتماعی پرداخته اند؛ اما نظام سیاسی پیشنهادی آن‌ها که برآمده از یک قرارداد اجتماعی بود؛ تفاوت زیادی دارد. دولت هابزی، حکومتی اقتدارگراست اما نظام سیاسی لاک، حکومتی مردمی با سویه‌های دموکراتیک است. سؤال مقاله ی حاضر این است که دلیل چنین اختلافی در تحلیل دولت توسط هابز و لاک چیست؟ پاسخ به این پرسش در قالب رهیافت پارادایمی به اندیشه سیاسی و با روش تحلیل محتوا و تکیه بر آثار اصلی هابز و لاک انجام می شود.

المصادر:

منابع فارسی

- بلوم، ویلیام تی (1373)، نظریه­های نظام سیاسی:کلاسیک­های اندیشه­ی سیاسی و تحلیل سیاسی نوین، ترجمه احمد تدین، تهران، انتشارات آران.

- پیتمن، کرول (1391)، مساله وظیفه سیاسی: نقدی بر نظریه لیبرالیِ وظیفه سیاسی، ترجمه محمود راسخ افشار، تهران، نشر پژواک.

- تاک، ریچارد (1387)، هابز، ترجمه حسین بشیریه، تهران، طرح نو.

- سبزه­ای، محمدتقی (1386)، «جامعه مدنی به مثابه قرارداد اجتماعی تحلیل مقایسه‌ای اندیشه‌های هابز لاک و روسو»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 12، صص 98-67.

- صناعی، محمود (1389)، آزادی فرد و قدرت دولت، تهران، نشر هرمس.

- لاک، جان (1380)، جستاری در فهم بشر، ترجمه صادق رضازاده شفق، تهران، شفیعی.

- لاک، جان (1392)،دو رساله در باب حکومت، ترجمه فرشاد شریعت، تهران، نگاه معاصر.

- ﻋﺎﻟﻢ، ﻋﺒـــﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ (1386)، ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻏﺮب ﻋﺼﺮ ﺟﺪﯾﺪ و ﺳﺪه ﻧﻮزدﻫﻢ، ﺗﻬﺮان، ﻧﺸﺮ وزارت اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ.

- قزلسفلی، محمدتقی (1390)، فلسفه فلسفه سیاسی: مناقشه‌های نظری در عصر جهانی‌شدن، تهران، نشر رشد آموزش.

- کاپلستون، فردریک (1375)، تاریخ فلسفهفیلسوفان انگلیسی از هابز تا هیوم، ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم، تهران، سروش.

- معلمی، حسن (1388)، نگاهی به معرفت‌شناسی در فلسفه غرب، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلام.

- مکفرسون، کرافورد براف (1393)، مقدمه بر لویاتان هابز، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشر نی.

- هابز، توماس (1393)، لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی.

- یزدانی‌مقدم، احمدرضا (1391)، انسان­شناسی و پیامدهای آن در اندیشه سیاسی هابز و علامه طباطبایی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

- اشرف نظری، علی (1384)، «مفهوم قدرت در اندیشه سیاسی هابز»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 69، صص 288-261.

- خیری، حسن (1389)، «مقایسه پارادایم دینی (اسلامی) با پارادایم‌های اثباتی، تفسیری و انتقادی»، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 2، بهار.

- منوچهری، عباس (1394)، «اندیشه سیاسی به مثابه دانشی میان‌رشته‌ای: روایتی دلالتی-پارادایمی»، مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، شماره 26، بهار.

- میراحمدی، منصور و میثم قهرمان (1393)، «امکان‌سنجی تحلیل پارادایمی در فلسفه سیاسی فارابی»، دو فصلنامه سیاست نظری، شماره 15، صص 28-1.

English Source

- Grcic, Joseph (2007), "Hobbes and Rawls and Political Power", Etica and Politica/ Ethics and Politics, IX, 2, pp. 371-392

- Curran, Eleaner (2010) "Blinded by the Light of Hohfeld: Hobbess Notion of Liberty", No. 1, Jurrisprudece, pp. 85-104

- Furlong, J. and   D. Marsh, (2002),"A Skin not a Sweater: Ontology and Epistemology in Political Science", in: David Marsh and Gerry Stoker (eds.), Theory and Methods in Political Science, New York: Palgrave Macmillan.

- Gautier, D. (1969), The Logic of Leviathan: The Moral and Political Theory of Thomas Hobbes, Oxford: Oxford University Press.

- Lioyd,  S.A. (2013),"The  Modern  State  Through  a  Hobbesian  Lense",  University  of  Southern California, Prepared for Ucla Political Theory Worshop, April 5.

- McDonald, Virginia (1973), "A Guide to the Interpretation of Locke the Political Theorist", Canadian Journal of Political Science, Vol. 6, No. 4.

- Macpherson, C. B (1975), The Political Theory of Possessive Individualism, Oxford: Oxford University Press.

- Mattie, Seqn, (2008), "Prerogative and the Rule of Law in John Locke and The Lincoln Presidency", The review of Politics.

- Kraynak, Robert, (1980), "John Locke: From Absolutism to Toleration", The American Political Science Review, Vol.74, No.1.

- Richard Ashcraft, (1968),"Locke's State of Nature: Historical Fact or Moral Fiction?", American Political Science Review, No. 62.

- Yolton, John, (1958),"Locke on the Law of Nature", The Philosophical Review, Vol. 67, No.4.

- William, G. Batz (1974), "The Historical Anthropology of John Locke", Journal of the History of Ideas, Vol.35, No.4.