بررسی رابطه مدیریت دانش و شکل گیری تفکر استراتژیک با تبیین نقش میانجی سرمایه فکری در شرکت های دانش بنیان
الموضوعات : پژوهش های مدیریت راهبردی
داود فیض
1
(دانشیار مدیریت علوم اداری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه سمنان)
عظیم زارعی
2
(دانشیار مدیریت علوم اداری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه سمنان)
یگانه محسن‌زاده
3
(کارشناسی ارشد مدیریت MBA گرایش استراتژی، دانشگاه سمنان؛)
الکلمات المفتاحية: شرکت های دانش بنیان, سرمایه فکری, مدیریت دانش, تفکر استراتژیک,
ملخص المقالة :
امروزه دانش نقش راهبردی در سازمان ها ایفا می کند؛ لذا شناسایی، کسب و مدیریت دانش به یک مزیت رقابتی برای سازمان ها مبدل شده است. از طرفی، در محیطی که ویژگی آن پیچیدگی و تغییرات مستمر است، تفکر استراتژیک به عنوان هسته مرکزی خلق مزیت رقابتی محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه مدیریت دانش و شکل‌گیری تفکر استراتژیک با میانجی‌گری سرمایه فکری است. جامعه آماری این پژوهش کلیه مدیران شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک فناوری پردیس می باشد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 73 نفر در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر پرسشنامه استاندارد بوده که برای پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. تحقیق حاضر بر اساس هدف یک تحقیق کاربردی و همچنین بر اساس چگونگی به دست آوردن داده های مورد نیاز، از نوع تحقیقات توصیفی و همبستگی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه از مدل معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزیی استفاده شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش بیانگر این است که بین مدیریت دانش و شکل گیری تفکر استراتژیک رابطه معناداری برقرار است. بدین معنا که مدیریت دانش در شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک فناوری پردیس منجر به شکل گیری تفکر استراتژیک می شود. نتایج تحقیق همچنین نشان می دهد که سرمایه فکری در رابطه میان مدیریت دانش و تفکر استراتژیک نقش میانجی دارد.
اجلی، مهدی، اصغریزاده، عزتاله (1394). تبیین موانع تولید به هنگام در صنعت گاز با استفاده از رویکرد ترکیبی مدلسازی ساختاری تفسیری و تحلیل مسیر. مجله پژوهشهای مدیریت داهبردی، 22(60)، 35-9.
آذر، عادل، غلامزاده، رسول، قنواتی، مهدی (1394). مدلسازی مسیری-ساختاری در مدیریت. تهران، انتشارات نگاه دانش.
حاجیپور، بهمن، غلامزاده، رسول (1389). بررسی تاثیر سبک و مقیاس ورود به بازار بر سودآوری شرکتها در صنایع غذایی و شیمیایی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 16(63)، 103-87..
تقیزاده، هوشنگ، سلطانی، غلامرضا، مهدیلوی، روحاله (1389). بررسی میزان به کارگیری فرآیند مدیریت دانش در یک سازمان خدماتی. مجله فراسوی مدیریت، 3(12)، 48-33.
پاسبانی، محمد (1394). ارائه مدلی جهت ارتقای خلاقیت و یادگیری سازمانی با استفاده از شاخصهای کلیدی موفقیت مدیریت دانش در صنایع خودرو و نیرو محرکه. فصلنامه مدیریت بهرهوری، 9(35)، 212-195.
جمشیدی، لاله (1391). جایگاه مدیریت دانش در توسعه نوآوری در موسسات کوچک و متوسط دانش بنیان. نشریه صنعت و دانشگاه، 16، 8-1.
چوپانی، حیدر، زارع خلیلی، مجتبی.، قاسمی، عقیل، غلامزاده، حجت (1391). بررسی رابطه بین سرمایه فکری با نوآوری سازمانی (مطالعه موردی: شرکت سهامی بیمه توسعه). فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(1)، 58-27.
داداشی خاص، اسماعیل، بابائی نیولوئی، فهیمه (1393). پژوهشی پیرامون تأثیر مدیریت سرمایه فکر بر تصمیمگیری استراتژیک مدیران در شرکتهای شهرک صنعتی. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، 17، 26-17.
دهقانی سلطانی، مهدی، محمدی، اسفندیار، پوراشرف، یاسان اله، سایهمیری، کورش (1392). بررسی عوامل موثر بر ارزیابی نگرش مصرفکنندگان از توسعه برند. مجله مدیریت بازرگانی، 5(1)، 104-85 .
زاهدی، شمسالسادات، نجاری، رضا (1385). بهرهوری منابع انسانی و مدیریت دانش. نشریه پیک نور، 6(1)، 12-1.
زرگر، طیبه (1391). تأثیر سرمایه فکری و اجتماعی بر مدیریت دانش و نقش آن بر اثربخشی سازمانی در سازمانهای ورزشی ایران. رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
سرمد، زهره، بازرگان، عباس،حجازی، الهه (1394). روش های تحقیق در علوم رفتاری. تهران، انتشارات آگاه.
سیهپوش، سوسن (1393). بررسی ارتباط میان تفکر استراتژیک با مدیریت دانش کاربردی در وزارت امور اقتصادی و دارایی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
عسکری ماسوله، سعید (1390). بررسی نقش مدیریت دانش و سرمایه فکری بر کسب مزیت رقابتی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
قلیچلی، بهروز، مشبکی، اصغر (1385). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری سازمان (مطالعه دو شرکت خودروسازی ایرانی). فصلنامه دانش مدیریت، 19(75)، 147-125.
کیاکجوری، سعید (1393). بررسی رابطه مدیریت دانش و تفکر استراتژیک کارکنان (مطالعه موردی: اداره کل بنادر و دریانوردی استان مازندران). پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس.
محمدپور، زهرا، کرمی، علی، رسولی، مسلم (1392). بررسی رابطه بین فرآیند مدیریت دانش و ظرفیت تفکر استراتژیک در شرکت گاز استان مازندران. اولین کنفرانس ملی حسابداری و مدیریت.
مشبکی، اصغر، خزاعی، آناهیتا (1387). طراحی مدل عناصر تفکر استراتژیک در سازمانهای ایرانی. مجله مدیریت بازرگانی، 1(1)، 118-105.
میرفخرالدینی، سیدحیدر، حاتمینسب، سیدحسن، طالعیفر، رضا، کنجکاو منفرد، امیر رضا (1389). مدیریت دانش، نوآوری دانش و عملکرد نوآوری در شرکتهای کوچک و متوسط. مجله چشمانداز مدیریت بازرگانی، 2(35)، 118-103.
نظریپور، محمد، پرویزی، بهزاده (1390). تبیین ارتباط بین مدیریت دانش و سرمایه فکری در سازمانهای دانشمحور. اولین همایش ملی مدیریت دانش در سازمانهای دولتی.
نقوی، میرعلی،خانی پرندنجانی، سجاد، علیزاده، حسین (1391). سرمایههای فکری و مدیریت دانش: پژوهشی در سازمانهای دانشبنیان. فصلنامه منابع انسانی ناجا،7(30)، 158-131.
Bashouri, J & Duncan, G.W (2014). Communities of practice: linking knowledge management and strategy in creative firms. Journal of Business Strategy, 35(6), 49-57.
Benito-Ostolaza, J.M & Sanchis-Llopis, J.A (2014). Training strategic thinking: Experimental evidence. Journal of Business Research, 67(5), 785-789.
Bolisani, E & Scarso, E (2015). Strategic planning approaches to knowledge management: a taxonomy. VINE, 45(4), 495-508.
Bontis, N (1998). Intellectual capital: an exploratory study that develops measures and models. Management Decision, 36(1), 63-76.
Boon, I (2001). Developing Strategic Thinking As A Core Competency. Management decision, 39(1), 63-70.
Borjigen, C (2015). Mass collaborative knowledge management: Towards the next generation of knowledge management studies. Program, 49(3), 325-342.
Bounfour, A (2003). The Management of Intangibles, the Organisation’s Most Valuable Assets, Roudlege, London.
Chen, M.C, Cheng, S & Hwang, Y(2005). An Empirical Investigation of the Relationship Between Intellectual Capital and Firms, Market Value and Financial Performance. Journal of Intellectual Capital, 6(2), 159-176.
Chin, W.W (2010). How to Write Up and Report PLS Analyses. In: V. Esposito Vinzi, W. Chin, J. Hensler, and H. Wold (Eds.,) Handbook of partial least squares.
Evans, N, Ralston, B & Broderick, A (2009). Strategic thinking about disruptive technologies. Strategy & Leadership, 37(1), 23-30.
Freeze, R.D & Kulkarni, U (2007). Knowledge management capability: defining knowledge assets. Journal of Knowledge Management, 11(6), 94-109.
Geraeeli, R, Mohammadi, M, Hashemi, M & Ghasemi, B (2015). The Relationship between Knowledge Management Process and Strategic Thinking by Using Spss Software (Case Study: Mellat Bank). International Journal of Review Life Science, 5(5), 1119-1126.
Ghorbani, M, Mofaredi, B & Bashiriyan, S (2012). Study of the relationship between intellectual capital management and organizational innovation in the banks. African Journal of Business Management ,6(15), 5208-5217.
Gloet, M & Terziovski, M (2004). Exploring the Relationship Between Knowledge Management Practices and Innovation Performance. Journal of Manufacturing Technology Management, 15(5), 402-409.
Goldman, E, Scott, A , R & Follman, J.M (2015). Organizational practices to develop strategic thinking. Journal of Strategy and Management, 8(2), 155-175.
Goldman. E & Scott, A.R (2016). Competency models for assessing strategic thinking. Journal of Strategy and Management, 9(3), 258-280.
Hair, J.F, Ringle, C.M & Sarstedt, M (2011). PLS-SEM: Indeed a Silver Bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152.
Halim, S (2010). Statistical analysis on the intellectual capital statement. Journal of Intellectual Capital, 11(1), 61-73.
Hamel, G & Prahalad, C.K (1994). Competing for the Future. Harvard Business School Press, Boston.
Herschel, R.T & Jones, N.E (2005). Knowledge management and business intelligence: the importance of integration. Journal of Knowledge Management, 9(4), 45-55.
Kamukama, N, Ahiauzu, A & Ntayi, J.M (2010). Intellectual capital and performance: testing interaction effects. Journal of Intellectual Capital, 11(4), 554-574.
Lawson, S (2003). Examining the relationship between organizational culture and knowledge management. Doctoral dissertation, Nova Southeastern University.
Lee, J, Park, S, Baek, I & Lee, C (2014). The impact of the brand management system on brand performance in B–B and B–C environments. Industrial Marketing Management, 37(7), 848-855.
Liedtka, J.M (1998). Strategic thinking: Can it be taught?. Long Range Planning, 31(1), 120-129.
Liew, C.A (2008). Strategic integration of knowledge management and customer relationship management. Journal of Knowledge Management, 12(4), 131-46.
Linhares, A (2014). The emergence of choice: Decision-making and strategic thinking through analogies. Information Sciences, 259, 36-56.
Manning, P (2010). Explaining and developing social capital for knowledge management purposes. Journal of Knowledge Management, 14(1), 83-99.
Mao, H, Liu, S, Zhang, J & Deng, Z (2016). Information technology resource, knowledge management capability, and competitive advantage: The moderating role of resource commitment. International Journal of Information Management, 36(6), 1062-1074.
Maqsood, T, Walker, D & Finegan, A (2007). Facilitating knowledge pull to deliver innovation through knowledge management, a case study. Engineering, Construction and Architectural Management, 149(1), 94-109.
Marr, B, Gupta, O, Pike, S & Roos, G (2003). Intellectual capital and knowledge management effectiveness, Management Decision, 41(8), 771-781.
Meles, A, Porzio, C, Sampagnaro, G & Verdoliva, V (2016). The impact of the intellectual capital efficiency on commercial banks performance: Evidence from the US. Journal of Multinational Financial Management, 36(1), 64-74.
Michael, Z, McKean, J & Singh, S (2009). Knowledge management and organizational performance: an exploratory analysis. Journal of Knowledge Management, 13(6), 61-81.
Mohammadi, M, Geraeeli, R & Hashemi, M (2016). The Relationship between Knowledge Management Processes and Strategic Thinking in the Branches of Mellat Bank of Babol City. Iranian Journal of Business and Economics, 3(1), 10-17.
Nuntamanop, P, Kauranen, I & Igel, B (2013). A new model of strategic thinking competency. Journal of Strategy and Management, 6(3), 242-264.
Ortize, M.A.A (2009). Analysis and valuation of intellectual capital according to its context. Journal of Intellectual Capital, 10(3), 451-482.
Pablos, P.O (2004). Evidence of intellectual capital measurement from Asia, Europe and the Middle East. Journal of Intellectual Capital, 3(3), 287-302.
Pagani, M & Otta, P (2013). Integrating strategic thinking and simulation in marketing strategy: Seeing the whole system. Journal of Business Research, 66(9), 1568-1575.
Pandey, S.C & Dutta, A (2013). Role of knowledge infrastructure capabilities in knowledge management. Journal of Knowledge Management, 17(3), 435-453.
Rabiee, M & Siahpoosh, S (2015). Relationship Between Strategic Thinking and Knowledge Management (Case Study: Iran’s Ministry of Economic Affairs and Finance). Journal of Applied Sciences, 15, 367-373.
Rezaie, S (2015). Segmenting consumer decision-making styles (CDMS) toward marketing practice: A partial least squares (PLS) path modeling approach. Journal of Retiling and Customer Services, 22, 1-15.
Saenz, J, Aramburu, N & Rivera, O (2009). Knowledge sharing and innovation performance a comparison between high-tech and low-tech companies. Journal of Intellectual Capital, 10(1), 22-36.
Sarstedt, M, Ringle, C.M, Smith, D, Reams, R & Hair, Jr J.F (2014). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM): A useful tool for family business researchers. Journal of Family Business Strategy, 5(1), 105-115.
Schiuma, G (2012). Managing knowledge for business performance improvement, Journal of Knowledge Management, 16(4), 515-522.
Seleim, A & Khalil, O (2011). Understanding the knowledge management-intellectual capital relationship: a two-way analysis. Journal of Intellectual Capital, 12(4), 586-614.
Self, D.R, Selt, T, Matuszek, T & schraeder, M (2015). Improving organizational alignment by enhancing strategic thinking. Development and Learning in Organizations: An International Journal, 29(1), 11-14.
Shih, K, Chang, C & Lin, B (2010). Assessing knowledge creation and intellectual capital in banking industry. Journal of Intellectual Capital, 11(1), 74-89.
Singh, S.K (2008). Role of leadership in knowledge management: a study. Journal of Knowledge Management, 12(4), 3-15.
Spender, J.C (2006). Getting value from knowledge management. The TQM Magazine, 18(3), 238-54.
Steptoe-Warren, G, Howat, D. & Hume, I (2011). Strategic thinking and decision making: literature review. Journal of Strategy and Management, 4(3), 238-250.
Sudarsanam, S, Sorwar, G. & Marr, B (2006). Real options and the impact of intellectual capital on corporate value. Journal of Intellectual Capital, 7(3), 291-308.
Tavakoli, I & Lawton, J (2005). Strategic thinking and knowledge management. Handbook of Business Strategy, 6(1), 155-160.
Tseng, K.A, Lin, C & Yen, S.W (2015). Contingencies of intellectual capitals and financial capital on value creation: Moderation of business cycles. Journal of Intellectual Capital, 16(1), 156-173.
Uhlaner, L, Stel, A.V, Meijard, J & Folkeringa, M (2007). The Relationship Between Knowledge Management , Inovation And Firm performance: Evidence From Dutch SMEs. Academy of management Review, 5(6), 108-114.
Wold, S, Trygg, J, Berglund, A. & Antti, H (2001). Some recent developments in PLS modeling. Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems, 58(2), 131-150.
Yassen, S.G, Dajani, D & Hassan,Y (2016). The impact of intellectual capital on the competitive advantage: Applied study in Jordanian telecommunication companies. Computers in Human Behavior, 62(1), 168-175.
Zhou, A.Z & Fink, D (2003). The intellectual capital web: A systematic linking of intellectual capital and knowledge management. Journal of Intellectual Capital, 4(1), 34-48.
