نگاهی به تأثیر حملۀ مغول برواژگان تنبیهی و تشویقی درگلستان و بوستان سعدی
الموضوعات : فصلنامه بهارستان سخن
حسین صفری نژاد
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران.)
علی اصغر حلبی
2
(گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: جامعه, تنبیه, تشویق, کلید واژه‌ها: مغول, گلستان و بوستان سعدی,
ملخص المقالة :
چکیده سعدی شیرازی را باید از بزرگ ترین معلّمان اخلاق و یکی از تأثیرگذارترین سخنوران ایران زمین به شمار آورد. وی به زیبایی و روشنی در آثار خویش چون جامعه شناسی متعهّد، اتّفاقات فراوانی را از وقایع عصر خود که مقارن با یکی از مهم ّترین ادوار تاریخی این سرزمین یعنی؛ حملۀ ویرانگر مغول است، بیان می کند. نگارنده در مقالة حاضر بر آن است تا با ارائۀ نمونه هایی از ابیات و عبارات دارای واژگان تنبیهی و تشویقی در دو کتاب اخلاقی ـ تعلیمی گلستان و بوستان نشان دهد که تنبیه در آن ها نسبت به تشویق هم از نظر انواع و هم از جنبۀ تکرار از بسامد بالاتری برخوردارست و این که افزایش آن در بوستان نسبت به گلستان رشد چشمگیرتری دارد، می تواند از تأثیرات و نتایج شوم حکومت گروهی بی فرهنگ و نیمه وحشی بر مردم و رواج جرم، جنایت و خشونت در میان حاکمان جامعه و به تَبَعِ آن، مردمان باشد.
فهرست منابع و مأخذ
1 ـ ان‍وری، ح‍س‍ن، (1384)، ش‍وری‍ده و ب‍ی‌ق‍رار (درب‍ارۀ سعدی و آثار او)، تهران، قطره.
2 ـ آی‍ت‍ی، ع‍ب‍دال‍م‍ح‍مّ‍د، (1369)، ش‍ک‍وه سعدی در غ‍زل، تهران، هیرمند.
3 ـ براون، ادوارد، (1357)، تاریخ ادبی ایران (از سنایی تا سعدی)، ترجمۀ غلامحسین صدری افشار، تهران، انتشارات مروارید، چاپ دوم.
4 ـ پزشک زاد، ایرج، (1381)، طنز فاخر سعدی، تهران، نشر شهاب.
5 ـ پ‍ورپ‍ی‍رار، ن‍اص‍ر، (1377)، م‍گرای‍ن‌پ‍ن‍ج‌روزه، ب‍ازخ‍وان‍ی‌ان‍ت‍ق‍ادی م‍ق‍دّم‍ۀ‌گ‍ل‍س‍ت‍ان، تهران، ن‍ش‍رک‍ارن‍گ.
6 ـ ثروت، منصور، (1388)، سیاست مدن از دیدگاه سعدی، تاریخ ادبیّات، شمارۀ60/3 ، بهار، تهران، از 5 تا 20.
7 ـ جوینی، عطاملک، (1367)، تاریخ جهانگشا، به تصحیح محمّد قزوینی، تهران، انتشارات بامداد.
8 ـ دش‍ت‍ی، علی، (1364)، ق‍ل‍م‍رو سعدی، تهران، وزارت ف‍ره‍ن‍گ‌وه‍ن‍ر، ادارة ک‍لّ ن‍گ‍ارش.
9 ـ رحمانی، فاتح و همکاران، (1389)، بررسی گلستان سعدی با تکیه بر یافتههای روان تحلیلگری ، شعر پژوهی، شمارۀ 5، زمستان، تهران،از 91 تا 120.
10 ـ زرّینک‍وب، ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن، (1379)، ح‍دی‍ث خ‍وش سعدی (درب‍ارۀ زن‍دگ‍ی و ان‍دی‍ش‍ۀ سعدی)، تهران، سخن.
11 ـ سبزیانپور، وحید، (1390)، بازتاب حکمت ایرانی در آثار سعدی، شعر پژوهی، شماره 9، پاییز، تهران، از 49 تا 76.
12 ـ سعدی ، مصلح‌الدّین، (1378)، کلیّات، به تصحیح محمّدعلی فروغی، تهران، هستان.
13 ـ ____________ ، (1375)، بوستان، به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران، خوارزمی.
14 ـ ____________، (1374)، گلستان، به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران، خوارزمی.
15ـ م‍اس‍ه، ه‍ان‍ری، (1369)، ت‍ح‍ق‍ی‍ق درب‍ارۀ سعدی، ترجمۀ دکتر غلامحسین یوسفی و دکتر محمّدحسن مهدوی اردبیلی، تهران، توس.
_||_