جایگاه تمثیل روایی در دیوان سیّد بهاءالدّین مستوفی الممالک

الموضوعات : فصلنامه بهارستان سخن

شیوا ده بزرگی ¹ , علی محمد مؤذنی ² , ثوراله نوروزی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 10 السبت , جمادى الثانية, 1442 تاريخ التأكيد : 04 الأحد , شوال, 1442 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443

الکلمات المفتاحية: دیوان اشعار, کلید واژه‌ها: تمثیل, تمثیل روایی, سیّد بهاءالدّین,

ملخص المقالة :

چکیده دیوان سیّد بهاءالدّین از رویکردهای گوناگون قابل بررسی است. یکی از مفاهیم و موضوعات مهمّ و پرکاربرد آن، تمثیل و علی‌الخصوص تمثیل روایی (گسترده) است. وی برای بیان افکار و اندیشه‌های خویش در حوزه‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی از حکایات تمثیلی بهره برده است و آن به دلیل اثرگذاری بهتر و بیشتر در ذهن مخاطب بوده، زیرا در پاره‌ای از مباحث بیان مطلب فقط از راه تمثیل و مثال میسّر می‌باشد. پژوهش حاضر که به روش (توصیفی- تحلیلی) مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته شده است، به بیان تمثیل و کاربرد آن، بررسی اشعار در محوریت تمثیل روایی، معرّفی عناصر و ابزار مورد استفاده و پاسخ به پرسش مطرح شده می‌باشد که طبق یافته‌های پژوهش مشخّص گردید تمایلات سیّد بهاءالدّین در بیان تمثیلات رمزی براساس حروف ابجد از برجسته‌ترین ویژگی و هنرهای شاعری وی بوده و از این حیث نسبت به دیگر عناصر دارای بسامد و اثرگذاری بیشتری می‌باشد.

المصادر:

فهرست منابع و مآخذ

1- قرآن کریم.

2- الجوزی، ابن قیم، (1981)، الامثال فی قرآن الکریم، ترجمة سیّد محمّد نمرالخطیب، بیروت: دارالمعرفه.

3- پرهیزی، عبدالخالق، (1394)، سیرعلوم بلاغی در ادب فارسی، تهران: اندیشگان.

4- تقوی، محمّد، (1376)، حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی، جلد 1، تهران: روزبه.

5- دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغت نامه، جلد5، تهران: دانشگاه تهران.

6- شفیعی کدکنی، محمّدرضا، (1370)، صور خیال در شعرفارسی، تهران: آگاه.

7- شمس قیس‌الرازی، (1373)، المعجم فی معاییر اشعار عجم، تهران: فردوس.

8- شمیسا، سیروس، (1376)، بیان و معانی، تهران: فردوس.

9- فتوحی، محمود، (1385)، بلاغت تصویر، تهران: سخن.

10- کاشفی سبزواری، میرزاحسن، (1369)، بدایع الافکارفی صنایع الاشعار، تصحیح میرجلال الدّین کزّازی، تهران، مرکز.

11- مستوفی، سیّد بهاءالدّین، (1390)، دیوان، شیراز: دریای نور، چاپ اوّل.

12- مک کویین، جان، (1389)، تمثیل، ترجمه حسن افشار، تهران: مرکز.

13- همایی، جلال‌الدّین، (1377)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.