بررسی مؤلّفه‌های عبودیّت و موانع آن در شعرقیصرامین‌پور
الموضوعات : فصلنامه بهارستان سخنکرمعلی اکبری 1 , اکبر شعبانی 2
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.
الکلمات المفتاحية: عشق, شعر, خداوند, عبودیّت, کلید واژه‌ها: قیصر امینپور, موانع عبودیّت,
ملخص المقالة :
چکیده یکی از گرایش های اصلی شعر معاصر، رویکرد مذهبی است. در این بین، می توان از قیصر امین پور یاد کرد که در فرم و محتوا دست به نوآوری هایی زد و جانی دوباره به این بخش از شعر معاصر فارسی بخشید. اگرچه قیصر امین پور در دفترهای مختلف شعری یک سیر مستقیم فکری را دنبال نکرد و دچار دگردیسی های محتوایی شد، ولی درون مایۀ دینی، هرگز از شعر او رخت برنبست. عشق، جنگ، شهادت و مرگ اندیشی مهم ّترین درون مایه های شعری امین پور هستند که با نگرش های اعتقادی او گره خورده اند. افزون بر این، مقولۀ عبودیّت و بندگی نیز، بازتاب ویژه ای در سروده های قیصر دارد. بر این پایه، در مقالۀ حاضر، با روشی توصیفی – تحلیلی مؤلّفه های عبودیّت و مانع آن، از نگاه قیصر امین پور کاویده می شود. بررسی ها نشان می دهد که این مؤلّفه ها به ترتیب بسامد شامل عبودیّت عاشقانه، عبودیّت و تکیۀ صرف به خداوند، عبودیّت عارفانه، عبودیّت و گشایش در کارها و عبودیّت و مظاهر طبیعت می شود. همچنین، از دید قیصر، تغافل، عادت ورزی، غرور و خودبینی و توجّه به خود، مانع عبودیّت است.
فهرست منابع و مآخذ
2- اژهای، تقی، (1378)، ترکیب و مضمون در شعر انقلاب اسلامی، پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی (دانشگاه اصفهان)، سال اوّل، شمارۀ 3، صص 154-140.
3- امینپور، قیصر،(1364)، تنفّس صبح، تهران: انتشارات حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ دوّم.
4- _________، (1378)،گزینۀ اشعار ، تهران: مروارید، چاپ اوّل.
5- _________، (1383)، سنّت و نوآوری در شعر معاصر، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ اوّل.
6- بزرگبیگدلی، سعید و صادقی گیوی، مریم، (1386)، بازتاب شخصیّت پیامبر (ص) در شعر معاصر فارسی، پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 9، صص 279-253.
7- بینام، (1387)، دیدار با سخنوران معاصر ایران، به ویراستاری علیرضا قزوه، به کوشش رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – دهلینو ، دهلینو: آلفا آرت، چاپ اوّل.
8- حسینی کازرونی، سیّد احمد و کمالی بانیانی، محمّدرضا، (1392)، نقش عناصر تعلیمی در تحوّل ساختاری و محتوایی قالب شعر انقلاب، فصلنامۀ تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد بوشهر، دورۀ 5، شمارۀ 16، صص 130-111.
9- دهقانی، محمّد، (1390)، نمیدانم آن حقیقت چه بود، ارائهشده در: یادمان همزاد عاشقان جهان قیصر امینپور، به کوشش زیبا اشراقی و همکاران ، تهران: مروارید، صص 128-127، چاپ اوّل.
10- راغب اصفهانی، حسین بن محمّد، (1392)، مفردات الفاظ القرآن، به تصحیح عبدالرّحیم عقیقی بخشایشی، ترجمۀ حسین خداپرست، تهران: نوید اسلام.
11- روزبه، محمّدرضا، (1383)، شرح، تحلیل و تفسیر شعر نو فارسی، تهران: حروفیّه، چاپ اوّل.
12- سلامتآهنگری، منصوره و منصوریان سرخگریه، حسین، (1395)، «نگاه عارفانه به هستی در شعر قیصر امینپور»، فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد واحد سنندج، سال 8، شمارههای 26و27، صص 215-201.
13 - نهجالبلاغه، (1379)، ترجمۀ محمّد دشتی، قم: مشرقین، چاپ اوّل.
14- عسگری حسنکلو، عسگر، (1392)، سیر و سلوک قیصر امینپور از آرمانگرایی حماسی تا واقعگرایی تراژیک، مجلّۀ زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، سال 66، شمارۀ 228، صص 122-101.
15-گرجی، مصطفی، میری، افسانه، (1387)، آیینِ آیینه، خود را ندیدن است؛ بررسی و تحلیل مجموعهاشعار قیصر امینپور با رویکرد معرفتشناختی، مجلّۀ کتاب ماه ادبیّات، شمارۀ 22، صص59-47.
16- گوهرین، صادق، (1388)، شرح اصطلاحات تصوّف، ج6 ، تهران: زوّار، چاپ اوّل.
17- مجلسی، محمّدباقر، (1368)، بحارالأنوار، تهران: دارالکتب الاسلامیّه.
18- محقّق، جواد، (1387)، شکفتن در آتش (یادبود قیصر امینپور)، تهران: هنر اردیبهشت رسانه، چاپ اوّل.
19- مصفّا، مظاهر و شفایی، محمّدعلی، (1393)، نسل سوّم شاعران دانشگاهی و جایگاه آنها در ادبیّات معاصر، فصلنامۀ سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال هفتم، شمارۀ دوّم، صص 250-233.
20- واعظزاده، عبّاس و قوام، ابوالقاسم، (1389)، جلوههای مختلف خداباوری در شعر اخوان، فروغ و شاملو، مجلّۀ جستارهای ادبی، سال چهارم، شمارۀ 68، صص 49-25.
21- یثربی، یحیی،(1374)، عرفان نظری(تحقیقی در سیر تکاملی و اصول و مسائل تصوّف)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیّۀ قم، چاپ دوّم.
_||_