تأثیر سالیسیلیک اسید و کود زیستی فسفاته بارور2 بر عملکرد و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill)

الموضوعات : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

آیدا فرهنگی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ملکان، ایران)
موسی ارشد ² (استادیار گروه علوم باغبانی ، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران)

تاريخ الإرسال : 11 الإثنين , رجب, 1437 تاريخ التأكيد : 02 الإثنين , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 04 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1439

الکلمات المفتاحية: عملکرد دانه, شاخص برداشت, اسانس, محلول‌پاشی,

ملخص المقالة :

رازیانه یک گیاه دارویی است که طبع گرم و خشکی دارد. در طب سنتی ایران، از آن به گیاه ضد بلغم و صفرا یاد می‌شود. در این مطالعه، به منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید و کود زیستی فسفات بارور 2 بر برخی ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی، عملکرد و اسانس رازیانه، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان واقع در جنوب‌غربی استان آذربایجان شرقی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1392 اجرا شد. فاکتورها شامل سه غلظت سالیسیلیک اسید (عدم مصرف، کاربرد 30 و 60 میلی مول) و کود زیستی فسفات بارور 2 (کاربرد و عدم کاربرد) بودند. نتایج نشان داد که محلول پاشی با سالیسیلیک اسید و کاربرد کود زیستی فسفات بارور 2 بر صفات ارتفاع بوته، وزن خشک اندام هوایی، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکردهای دانه و اسانس و شاخص برداشت تأثیر معنی‌داری داشت. بالاترین تعداد دانه در بوته (2274 عدد)، ارتفاع بوته (6/63 سانتیمتر)، درصد اسانس (24/3 درصد) و عملکرد اسانس (96/0 گرم در بوته) در حالت کاربرد 60 میلی مول سالیسیلیک اسید به دست آمد. همچنین بالاترین عملکرد دانه (6/3215 کیلوگرم در هکتار)، تعداد دانه در بوته (2215 عدد)، ارتفاع بوته (18/63 سانتیمتر) و عملکرد اسانس (85/0 گرم در بوته) در حالت کاربرد کود زیستی فسفات بارور 2 به دست آمد. نتیجه گیری می گردد کاربرد سالیسیلیک اسید و کود زیستی فسفاته بارور2 به دلیل بهبود برخی صفات مانند عملکرد دانه، اسانس و تعداد دانه در بوته می‌تواند برای سودمندی تولید رازیانه موثر باشد.

المصادر:

بهار یساروی، س.، ح. ه، پیردشتی و ی. یعقوبیان. 1391 .اثر نیتروژن و سیلیسیم به همراه کودهای بیولوژیک بر بیماری سفیدک سطحی، صفات
فیزیولوژیکی و عملکرد گندم. مجله مدیریت خاک و تولید پایدار، 2 :44-27 .
بهرامنژاد، ر و م. صفاری. 1393 .اثر پیش تیمارهای مختلف بذر بر ویژگیهای مورفولوژیک، عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس رازیانه
(Mill vulgare Foeniculum (در شرایط تنش آب. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آب و آبیاری، 5)17 :(29-14 .
جمشیدی، ا.، ف. سفیدکن و ا. محمدی گلتپه. 1391 .تأثیر سیستمهای مختلف تغذیه بر صفات کمی و کیفی گیاه داروئی رازیانه ( Foeniculum
Mill vulgare (تحت تأثیر تنش کم آبی. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات گیاهان داروئی و معطر ایران، 28)2 :(323-309 .

Abaas, I. S. 2014. The study of biometric and volatile oil quantity of sage plant (Salvia officinalis) as medicinal
plant affected by nitrogen and phosphorus fertilizers. Int. J. Pharm. Pharm. Sci. 6: 82-83.
Abd El-Fattah, D. A., W. E. Ewedab, M. S. Zayed, and M. k. Hassaneina. 2013. Effect of carrier materials,
sterilization method, and storage temperature on survival and biological activities of Azotobacter
chroococcum inoculants. Ann. Agric. Sci. 58: 111-118.
Ali, B., A. N. Sabri, and S. Hasnain. 2010. Rhizobacterial potential to alter auxin content and growth of Vigna
radiata (L.). World J. Microbiol. Biotechnol. 26: 1379-1384.
Asgharipour, R., M. Armin, and H. Pooresmail. 2014. Plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) alleviate
toxicity of cadmium on germination and early seedling growth of fennel. Int. J. Biosci. 5: 355-358.
Babana, A. H., A. H. Dicko, K. Maiga, and D. Traore. 2013. Characterization of rock phosphate-solubilizing
microorganisms isolated from wheat (Triticum aestivum L.) Rhizosphere in Mali. J. Microbiol. Microbial.
Res. 1(1): 1-6.
Badran, F. S., N. M. Abdalla, M. K. Aly, and S. M. Ibrahim. 2007. Response of fennel plants to seeding rate and
partial replacement of mineral NPK by biofertilization treatments. 8th African Crop Science Society
Conference, El-Minia, Egypt, 27-31.
Berg, G., C. Zachow, H. Muller, J. Phillips, and R. Tilcher. 2013. Next-generation bio-products sowing the seeds
of success for sustainable agriculture. Agron. J. 3: 648-656.
Dadkhah, A. 2012. Effect of chemicals and bio-fertilizers on yield, growth parameters and essential oil contents
of fennel (Foeniculum vulgare Miller.). J. Med. Plants. Pro. 2: 101-105.
Garg, V. K. 2007. Effect of non-symbiotic microbial inoculants on growth, yield and quality of fennel
(Foeniculum vulgare Mill.) grown in sodic soil. J. Spices. Aromatic Crops 16(2): 93-98.
Gunes, A., A. Inal, M. Alpaslan, F. Eraslan, E. G. Bagci, and N. Cicek. 2007. Salicylic acid induced changes on
some physiological parameters symptomatic for oxidative stress and mineral nutrition in maize (Zea mays L.)
grown under salinity. J. Plant Physiol. 164: 728-736.
Harfouche, A. L., E. Rugini, F. Mencarelli, R. Botondi, and R. Muleo. 2008. Salicylic acid induces H2O2
production and endochitinase gene expression but not ethylene biosynthesis in Castanea sativa in vitro model
system. J. Plant Physiol. 165: 734-744.
Heidari, M, and A. Golpayegani. 2012. Effects of water stress and inoculation with plant growth promoting
rhizobacteria (PGPR) on antioxidant status and photosynthetic pigments in basil (Ocimum basilicum L.). J.
Saudi Soc. Agric. Sci. 11:57-61.
Karlidag, H., E. Yildirim, and M. Turan. 2009. Salicylic acid ameliorates the adverse effect of salt stress on
strawberry. J. Agric. Sci. 66: 271-278.
Khan, M, and S. Musharaf. 2014. Foeniculum vulgare Mill. A Medicinal Herb. J. Med. Plants Res. 4: 46-54.
Khan, M. S., E. Ahmad, A. Zaidi, and M. Oves. 2013. Functional Aspect of phosphate-solubilizing bacteria:
importance in crop production. Bacteria in Agrobiology: Crop Prod. 237-263.
Kuhad, R. C., S. Singh, M. Lata, and A. Singh. 2011. Phosphate-solubilizing
microorganisms. Soil Biol Biochem. 108: 65-84.
Leite, V. M., C. A. Rosolem, and J. Domingos Rodrigues. 2003. Gibberellin and cytokinin effects on soybean
growth. Sci. Agric. (Piracicaba, Braz). 60: 537-541.
Mahdi, S. S., G. I. Hassan, A. Hussain, and L. F. Rasoo. 2011. Phosphorus availability issue- its fixation and role
of phosphate solubilizing bacteria in phosphate solubilization. Res. J. Agric. Sci. 2: 174-179.

Mahmoud, M., H. Kandil, and E. Omer. 2002. Fruit and essential oil yield of fennel, grown with fertilizer sources
for organic farming in Egypt. Landbauforschung Volkendrone. 52: 135-139.
Mirzaei, A., R. Naseri, A. Soleymanifard, and S. Vazan. 2011. Effect of plant growth promoting rhizobacteria
(PGPR) on agronomic characteristic and root colonization in fennel. Planta Med. 77-PB5.
Moharekar, S. T., S. D. Lokhande, T. Hara, R. Tanaka, A. Tanaka, and P. D. Chavan. 2003. Effect of salicylic
acid on clorophyll and carotenoid contents of wheat and Moong seedlings. Photosynthetica. 41: 315-317.
Moradkhani, S., R. Ali Khavari Nejad, K. Dilmaghani, and N. Chaparzadeh. 2012. Effect of salicylic acid
treatment on cadmium toxicity and leaf lipid composition in sunflower. J. Stress Physiol. Biochem. 8: 78-89.
Murtaza, G, and R. Asghar. 2013. Effects of salicylic acid on sucrose synthase activity during seed development
and germination in pea (Pisum sativum L.). Bangladesh J. Bot. 42(1): 83-90.
Ozturk, A., A. Unlukara, A. Ipek, and B. Gurbuz. 2004. Effects of salt stress and water deficit on plant growth
and essential oil content of lemon balm (Mellisa officinalis L.). Pak. J. Bot. 36(4): 787-792.
Popova, L., L. Maslenkova, R. Yordanova, A. Krantev, G. Szalai, and T. Janda. 2008. Salicylic acid protects
photosynthesis against cadmium toxicity in pea plants. Gen. Appl. Plant Physiol. (Special Issue ) 34 (3-4):
133-148.
Purcarea, C, and D. Cachiţa Cosma. 2008. The influence of salicylic acid and acetylsalicylic acid on the growth
of sunflower (Helianthus SP.) seedling roots and on their total absorption capacity. Studia Universitatis
“Vasile Goldi”, Seria Ştiințele Vieţii (Life Sci. Ser). 18: 55-67.
Ramkumar, V. S, and E. Kannapiran. 2011. Isolation of total heterotrophic bacteria and phosphate solubilizing
bacteria and in vitro study of phosphatase activity and production of phytohormones by PSB. Arch. Appl. Sci.
Res. 3: 581-586.
Rowshan, V., M. Khosh Khoi, and K. Javidnia. 2010. Effects of salicylic acid on quality and quantity of essential
oil components in salvia macrosiphon. J. Biol. Environ. Sci. 4 (11): 77-82.
Sakhabutdinova, A. R., D. R. Fatkhutdinova, M. V. Bezrukova, and F. M. Shakirova. 2003. Salicylic acid
prevents the damaging action of stress factors on wheat plants. Bulg. J. Plant Physiol. Special Issue. 314-319.
Salvucci, M. E., C. Bartaa, J. A. Byersa, and A. Canarini. 2010. Photosynthesis and assimilate partitioning
between carbohydrates and isoprenoid products in vegetatively active and dormant guayule: physiological and
environmental constraints on rubber accumulation in a semiarid shrub. Physiol. Plant. 140: 368-379.
Scervino, J. M., V. L. Papinutti, M. S. Godoy, J. M. Rodriguez, I. D. Monica, M. Recchi, M. J. Pettinari, and A.
M. Godeas. 2011. Medium pH, carbon and nitrogen concentrations modulate the phosphate solubilization
efficiency of Penicillium purpurogenum through organic acid production. J. Appl. Microbiol. 110: 1215-1223.
Sharma, S., V. Kumar, and R. B. Tripathi. 2011. Isolation of phosphate solubilizing microorganism (PSMs) Soil.
J. Microbiol. Biotechnol. Res. 1: 90-95.
Singh, T, and S. S. Purohit. 2011. Biofertilizers Technology. Agrobios (India). 408 pp.
Srinivasan, R., A. R. Alagawadi, S. Mahesh, K. K. Meena, and A. K. Saxena. 2012. Characterization of
phosphate solubilizing microorganisms from salt-affected soils of India and their effect on growth of sorghum
plants [Sorghum bicolor (L.). Moench]. Ann. Microbiol. 62: 93-105.
Szepesi, A., J. Csiszar, S. Bajkan, K. Gemes, F. Horvath, L. Erdei, A. K. Deer, M. L. Simon, and I. Tari. 2005.
Role of salicylic acid pre-treatment on the acclimation of tomato plants to salt- and osmotic stress. Act. Biol.
Szeg. 49: 123-125.
Zamaninejad, M., S. Khavari Khorasani, M. Jami Moeini, and A. R. Heidarian. 2013. Effect of salicylic acid on
morphological characteristics, yield and yield components of Corn (Zea mays L.) under drought condition.
Eur. J. Exp. Biol. 3(2): 153-161.