روابط ایران و اتحادیه اروپا پس از روی کار آمدن دولت یازدهم
الموضوعات :اردشیر سنائی 1 , رومیسا رحمتی مقدم 2
1 - استادیار روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
الکلمات المفتاحية: ایران, اتحادیه اروپا, روابط خارجی, دولت یازدهم, نظریه سازه انگاری,
ملخص المقالة :
عمده کشورهای اروپایی علاقه‌مند به برقراری روابط و استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بوده‌اند. هر چند در طول سه دهه گذشته روابط طرفین فراز و نشیب‌های گوناگونی(اعم از خصمانه و یا دوستانه) را پشت سر گذاشته است. با آغاز بحث پرونده هسته‌ای ایران، کشورهای اروپایی سعی کردند محوریت خود را در مناسبات میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حفظ نمایند.سرانجام همراهی اروپا با آمریکا پرونده هسته ای ایران را به شورای امنیت ارسال نمود.اما یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران مرحله جدیدی از مناسبات ایران و اتحادیه اروپا را رقم زد. طرح مباحثی چون اعتدال و میانه‌روی، تنش‌زدایی، اعتمادسازی و تعامل سازنده با نظام بین‌الملل از سوی دولت با استقبال کشورهای اروپایی روبه‌رو شد. اتحادیه اروپا در قالب گروه 1+5 روند مذاکرات برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران را دوباره آغاز نمود. مذاکرات سرانجام در نوامبر 2014 (آذر 1393) منجر به توافق موقت 6 ماهه ای ژنو شد. مذاکرات طرفین برای رسیدن به توافق جامع و نهایی پس از دو بار تمدید توافق ژنو (در زمان نگارش این مقاله) کماکان ادامه دارد. مولفین در این مقاله سعی دارند تا چارچوبی تحلیلی برای بررسی روابط ایران و اتحادیه اروپا پس از روی کار آمدن دولت یازدهم ارائه دهند.
منابع:
- دهقان طرزجانی، محمود(1379)، روابط خارجی ایران و همسایگان در دهه دوم انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات سروش.
- دهقانی فیروزآبادی، سید جلال(1391)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ چهارم، تهران، انتشارات سمت.
- ذاکریان، مهدی(1380)، سیاست خارجی خاتمی از منظر صاحبنظران، تهران، انتشارات همشهری.
- رحمانی، علی و سعید تائب(1375)، گفتگوهای ایران و اروپا، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
- عبدالله خانی، علی (1382)، نظریه های امنیت، تهران، موسسه ابرار معاصر تهران.
- علیخانی،حسین(1380)، تحریم ایران، شکست یک سیاست، ترجمه محمد متقی نژاد، تهران،دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
- قهرمانپور، رحمان(1387)، رویکرد قدرت های بزرگ به موضوع هسته ای ایران، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
- کتاب اروپا(2):ویژه روابط ایران و اتحادیه اروپا(1382)، تهران، موسسه ابرار معاصر تهران.
- مشیرزاده، حمیرا (1384)، تحول در نظریه های روابط بین الملل، تهران، سمت.
- نوازنی،بهرام(1381)، گاه شمار سیاست خارجی ایران-از مردادماه 1367 تا خرداد ماه 1380، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- اسکندریان، مهدی(1383)، "هویت و رابطه ایران و اتحادیه اروپایی"، کتاب اروپا(3)(ویژه روابط ایران و اتحادیه اروپا)، تهران، موسسه ابرار معاصر تهران.
- خالوزاده، سعید و توحید افضلی(1390) ، "رویکردهای اتحادیه داروپا در قبال اروپا"، کتاب اروپا(10)،گردآوری و تدوین بهزاد احمدی لفورکی، تهران، موسسه ابرار معاصر تهران.
- خالوزاده، سعید(1390)، "نقش آفرینی اتحادیه اروپا در پرونده هسته ای ایران"، کتاب اروپا(10)، تهران، موسسه ابرار معاصر تهران.
- سجادپور، سید محمد کاظم(1380 الف)، "سرنوشت مهار ایران توسط آمریکا در دوران خاتمی-درس هایی برای سیاست خارجی ایران"، سیاست خارجی خاتمی از منظر صاحبنظران، گردآوری و تدوین: مهدی ذاکریان، تهران، انتشارات همشهری.
- سجادپور، سید محمد کاظم(زمستان 1380ب)، "ایران و یازده سپتامبر:چارچوبی مفهومی برای درک سیاست خارجی"، فصلنامه سیاست خارجی، سال یازدهم، ش 4.
- سنائی، اردشیر(1382)، "تنش زدایی در روابط خارجی ایران و اتحادیه اروپا"، فصلنامه برداشت دوم، سال اول، ش 3، زمستان 1382.
- سنائی، اردشیر(1393)، جزوه درسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، دانشکده عوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
- دهشیری، محمدرضا(تابستان 1380)، "چرخه آرمانگرایی و واقع گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی، سال پانزدهم، ش 2.
- گلشن پژوه، محمود رضا(1390)، "حقوق بشر و جایگاه آن در سیاست اتحادیه اروپا در قبال ایران"، کتاب اروپا(10)، گردآوری و تدوین: بهزاد احمدی لفورکی، تهران، موسسه ابرار معاصر تهران.
- عباسی اشلقی، مجید(پاییز1383)، "تحلیل امنیت در پارادیم های حاکم بر روابط بین الملل"، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره 3.
- فلاحی، علی(1380)، "سازنده گرایی در سیاست خارجی"، فصلنامه راهبرد، شماره 21.
- نورمحمدی، مرتضی(1391)، "نقش تروریسم در روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا"، کتاب ایران و اتحادیه اروپا:تجارب و چشم اندازها، ج 1، تهران، موسسه ابرار معاصر تهران.
- نوروز(16/4/81)، سال دوم، ش 366.
- هادیان، ناصر(1382)، "سازه انگاری: از روابط بین الملل تا سیاست خارجی"، فصلنامه سیاست خارجی، سال 17، شماره 4.
- خبرگزاری ایرنا، مهر 1392 و شهریور 1393.
- خبرگزاری ایسنا، مرداد 1392 و مهر 1393 و اسفند 1392.
- خبرگزاری آفتاب، تیر 1392.
- Ehteshami, Anoshiravan (1995), After Khomeini: The Iranian Second Republic, London, Rutledge.
- Gasiorowski, Mark (Summer 2007), "The New Aggressiveness in Iran's Foreign Policy", Middle East Policy, vol.x17. no. 2.
- Guzzini, Stefano (2000),"A Reconstruction of Constructivism in International Relations", European Journal of International Relations, vol.6 (2).
- Halliday, T. Fred (Spring 1994),"An Elusive Normalization: Western Europe and The Iranian Revolution", Middle East Journal, vol.48, no.2.
- Hunter, Shirin (1991), Iran and the World: Continuity in a Revolutionary Decade, Bloomington, and Indiana University Press.
- Kile, Shannon N. (2005),"Europe and Iran: Perspectives on Non-Proliferation", SIPRI, Research Report no.21, Oxford University Press.
- "Roundtable on Iran- EU Relations"(Spring 2001), The Iranian Journal of International Affairs, vol. xiii, no.1.
- Wendt, Alexander (1992). "Anarchy Is What States Make of It: The Social Construction of Power Politics", International Organization. Vol. 46, No. 2.
- http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2005/08/05.
