سکولاریسم از منظر اندیشمندان ترک، آمریکایی و فرانسوی: با تأکید بر حزب عدالت و توسعه ترکیه

الموضوعات :

مهدی لکزی ¹ (دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکز)
مسعود غفاری ² (استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس تهران)

تاريخ الإرسال : 22 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440 تاريخ التأكيد : 22 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440 تاريخ الإصدار : 15 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440

الکلمات المفتاحية: ترکیه, سکولاریسم, حزب عدالت و توسعه, آزادی های دینی, همزیستی و مدارا,

ملخص المقالة :

چکیده ترکیهازآغازتأسیستوسطمصطفیکمالآتاترک،یکیازپایه هاواصولاساسی نظامحکومتیخودرابرمبنای سکولاریسمقرارداده است. یکی از عوامل کلیدی سکولاریسم در ترکیه مدرن با میراث عثمانی، نظارت نهادینه حکومت بر دین است. با تأسیس جمهوری در سال 1923 دولت منافع خود را در چهارچوب سکولاریزاسیون و بنای ملتی برخاسته از گروه های متنوع قومی و دینی تعریف کرد. پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه در انتخابات نوامبر 2002 به عنوان حزبی با ریشه های اسلامی،پرسشهای مهمی را درباره آینده سکولاریسم و نیز اسلام گرایی در این کشور به میان آورد. ویژگی های اصلی سکولاریسم ترکیه با گونه فرانسوی یا آمریکایی آن متفاوت است و قرائتی که از این مفهوم در ترکیه می شود، متفاوت از جداسازی دین و حکومت، مهار دین و حذف آن از سپهر عمومی را دنبال می کند. در این مقاله،تلاشخواهیمکردبابهره گیریازرویکرد جریان شناسی فکری به اینپرسشپاسخدهیم که سمت گیری عدالت و توسعه به عنوان یک حزب با ریشه های اسلامی در مواجهه با سکولاریسم چگونه بوده است؟ یافتههای مقالهحاکیازآناستکهحزب عدالت و توسعه با پذیرش سکولاریسم به عنوان یک روش حکومت داری، ضمن کاستن از حساسیت نیروهای طرفدار ایدئولوژی کمالیسم (و به طور خاص حامیان قرائت حداکثری از سکولاریسم) در پی جدایی دین از ساختار حکومتی است تا بدین وسیله آزادیهای دینی را تضمین کنند.

المصادر:

منابع:             

-      انتخابی، نادر. (1392). دین، دولت و تجدد در ترکیه، تهران: نشر هرمس.

-      ساعی، علی. (1387).روشتحقیقدرعلوماجتماعی (بارهیافتعقلانیتانتقادی)،تهران:سمت.

-      قهرمانپور، رحمان. (1389).دولت و جهانی شدن در خاورمیانه،تهران: مرکز چاپ و نشر دانشگاه شهید بهشتی.

-      منوچهری،عباسودیگران. (1387).رهیافتوروشدرعلومسیاسی،تهران:سمت.

-      موثقی، سیداحمد. (1389).جنبشهایاسلامیمعاصر،چاپیازدهم،تهران: انتشارات سمت.

-      نورالدین، محمد.(1383).ترکیهجمهوریسرگردان، ترجمهسید حسینموسوی، تهران:مرکزپژوهشهایخاورمیانه.

-      ولد، مری (1389). اسلام در ترکیه (زندگی نامه یک روشنفکر: بدیع الزمان سعید نورسی)، ترجمه فرزاد صیفی کاران، تهران: نشر احسان.

-      یاووز، هاکان. (1389). سکولاریسم و دموکراسی اسلامی در ترکیه، ترجمه احمدعزیزی، تهران: نشرنی.

-      خیرخواهان، جعفر. (1390).«ببرهای آناتولی؛ همزیستی اسلام ترکی بانظام بازار آزاد: موردکاوی جنبش فتح‌الله گولن»، مجله چشم انداز ایران، شماره 67.

-      عطایی، فرهاد. (1378). «نگرشی جدید در سیاست منطقه ای ترکیه»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 19.

 

-      Akdogan,Y. (2003), Muhafazakari Demokrasi, Ankara , Alfa Basim Yayin.

-      Bulac, Ali. (2001),Religion, State, and Democracy, Istanbul: Zaman Kitap.-

-      Debray, Regis. (1992), Contretemps: In praise of lost ideals, Paris: Gallimard.

-      Arince, B. (2003), Vatan Daily, September 29.

-      Azarian, Reza. (2011), “Nationalism in Turkey: Response to a Historical Necessity”, International Journal of Humanities and Social Science, September 2011, Vol. 1, No. 12, pp.72-82.

-      H. Somun, (14 February 2012), "Malaysia as a Model for Turkey or Both a Model for Other Countries", Sunday Zaman.

-      T. Kuru,Ahmet.(2006), “Reinterpretation of Secularism in Turkey: The Case of the Justice andDevelopment Party”, published in the Emergence of a New Turkey: Democracy and the AK Party. Salt Lake City: University of Utah Press.

-      "Erdogan's daughters studding in us to escape headcraft ban", The Journal of Turkish Weekly, 20 Oct 2004.