سکولارسازی و سکولارزدائی در نظریه روابط بین‌الملل

الموضوعات :

مجتبی عبدخدایی ¹ ( استادیار گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه علامه طباطبائی )

تاريخ الإرسال : 15 الثلاثاء , شوال, 1440 تاريخ التأكيد : 15 الثلاثاء , شوال, 1440 تاريخ الإصدار : 17 الأربعاء , رمضان, 1440

الکلمات المفتاحية: آزاداندیشی, سکولاریسم, نظریه‌پردازی, نظریه‌های روابط بین‌الملل, سیاست بین‌الملل,

ملخص المقالة :

چکیده در چند دهه گذشته نظریه‌های انتقادی در سیاست بین‌الملل با این باور که نقصانهای تحلیلی این حوزه ریشه در تنگ‌نظری‌های تحلیلی جریان غالب دارد به نقد ابعاد اثبات‌گرایانه (یافت‌باورانه)، خردگرایانه، مادی‌گرایانه، و نگرش سلطه‌جویانه و استیلا طلبانه جریان رائج پرداختند و بر ضرورت تحول در جهان نگرشهای غرب‌محورانه نظریه‌های روابط‌بین‌الملل و مدخلیت بخشیدن به نگرشهای پسایافت‌باورانه، تأمل‌گرایانه، انگاره‌گرایانه و رهایی‌جویانه تاکید ورزیدند و منشا ناتوانی تحلیلی بسیاری از نظریات را به عوامل مذکور بازگرداندند. با این وجود کمتر به این مساله پرداخته‌اند که منشا و ریشه ابعاد این عوامل چالش برانگیز در چه مولفه‌ایی بنیادین نهفته است و نسبت آن با فرایند سکولار سازی این علم چیست؟ این نوشتار با این ایده که نگاه مادی‌گرایانه به روابط بین‌الملل، که میراث حاکمیت اقتدارورزانه نگرش سکولاریستی به این عرصه است، یکی از عوامل موثر در پیدایش چالش‌های تحلیلی تئوری‌های موجود روابط بین‌الملل می‌باشد، تلاش می‌کند تا سهم سکولاریسم در پیدایش نقصانهای مذکور را ترسیم نموده و نشان دهد که چگونه فرایند سکولارسازی علم روابط‌بین‌الملل، فرصت نگاه آزاداندیشانه به تحلیل واقعیتهای عینی را از نظریه‌های این علم بازستانده است و منشا آنچه نظریه‌های انتقادی بر جریان غالب خرد گرفته‌اند ریشه در فرایند سکولارسازی این گرایش دارد. همچنین بیان می‌دارد که جریانهای انتقادی خود بدلیل پایبندی به سکولاریسم از آفت آن مصون نمانده‌اند.

المصادر:

منابع:

-      اسنایدر، جک (1393)،دین و نظریه روابط بین الملل، سیدعبدالعلی قوام ، رحمت حاجی مینه ، تهران، علم

-      آکاریا، آمیتاو و بری بوزان (1389) نظریه غیرغربی روابط بین‌الملل، دیدگاه‌هائی در­باره آسیا و فراسوی آن، علیرضا طیب، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.

-      پالمر، ریچارد (1377) علم هرمنوتیک، محمد سعید حنایی کاشانی، تهران، هرمس.

-      جمعی از نویسندگان با نظارت علمی محمد تقی سبحانی(1390)، آئین عرفی جستارهایی انتقادی در بنیادهای سکولاریسم، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

-      جمعی از نویسندگان، بی نا (1393)، سکولاریسم از ظهور تا سقوط، سید رحیم راستی تبار و دیگران، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

-      گریفیتس، مارتین(1391)، نظریه روابط بین الملل برای سده بیست و یکم ، علیرضا طیب، تهران، نشر نی.

-      لیتل، ریچارد (1389) تحول در نظریه‌‌های موازنه قوا، غلامعلی چگنی‌زاده، تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.

-      لینکلیتر، اندرو(1385)، چالش علم و سنت، بهرام مستقیمی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. 

-      ونت، الکساندر (1384) نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، حمیرا مشیرزاده، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

-      Acharya, Amitav & Barry Buzan(ed) (2010) Non-Western International Relations Theory: Perspectives on and beyond Asia. New York. Rutledge.

-      Armstrong, H. F. (1956) “Neutrality: Varying Tunes”. Foreign Affairs. (1956–7). 35.

-      Barbour, Ian (2000) When Science Meets Religion. London. SPCk.

-      Berger, Peter L (1996). “Secularism in Retreat”, The National Interest , No. 46 (Winter 1996/97), pp. 3-12 

-      Berger,Peter L.(1967),The Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion,Garden City, NY:Doubleday

-      Berger,Peter, ed.(1999), The Desecularization of the World: Resurgent Religion and World Politics, Grand Rapids,WI: Wm. B. Eerdmans/Ethics and Public Policy Center.

-      Buzan, Barry & Little, Richard (2000) International Systems in World History: Remaking the Study of International Relations. Oxford. Oxford University Press.

-      Carr, Edward Hallett (1946) The Twenty Years' Crisis. London. Macmillan.

-      Cox, Robert  (1986) “Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory”. in Robert Keohane (ed.). Neorealism and its Critics. New York. Columbia University Press.

-      Cox, Robert W. (1997) The New Realism: Perspectives on Multilateralism and World Order. New York. United Nations University.

-      Dilthey, Wilhelm (1961) Pattern and Meaning in History. New York. Harper and Brothers.

-      Elman, Colin and Miriam Fendius Elman, ed. Progress in international relations theory: Appraising the field, (Cambridge, MA: MIT Press.2003)

-      Juergensmeyer Mark (1993), The New Cold War: Religious Nationalism Confronts the Secular State ,Berkeley and Los Angeles: University of California Press.

-      Kubalkova, V. 2000. "Towards an International Political Theology" Milennium: Journal of International Studies 29 (3): 675-704.

-      Lapid, Yosef (1989) “The Third Debate: On the Prospects of International Theory in a Post-positivist Era”. International Studies Quarterly. 33. September.

-      Mitchell, J. 2008. "A Reply to My Critics: '' Journal of Politics 70 (3):880-883.

-      Pettman, R (2004)  Reason, Culture, Religion: The Metaphysics of World Politics. New York. Palgrave Macmillan.

-      Rush, Fred (2005) Critical Theory. Cambridge. Cambridge University Press.

-      Schweller. R. L.. and W. C. Wohlforth 2000. "Power Test: Evaluating Realism in Response to the End of the Cold War. " security Studies 9 (3 ): 60-107.

-      Scott, Len (2012) “Should We Stop Studying the Cuban Missile Crisis?”. International Relations. 2012. 26.

-      ShakmanHurd, Elizabeth (2008) The Politics of Secularism in International Relations. Princeton. Princeton University Press.

-      Smith, Steve (2000) “The discipline of international relations: still an American social science?”. British Journal of Politics and International Relations. Vol. 2. No. 3. October.

-      Snyder, Jack L.(ed),( 2011) , Religion and International Relations Theory, New York, Columbia University Press.

-      Stark ,Rodney ,(1999) "Secularization, R.I.P." Sociology of Religion, Vol. 60, No. 3 (Autumn, 1999), pp. 249-273

-      Tamimi Azzam,‎John L. Esposito (2000),Islam and Secularism in the Middle East, C. Hurst & Co. Publishers.

-      viotti Paul R.. Mark V. Kauppi , International Relations Theory, (Longman, Pearson. fourth Edition,  2010)

-      Wæver, Ole (1998) “The Sociology of a Not So International Discipline: American and European Developments in International Relations”. International Organization. 1998. vol. 52. no. 4.

-      Waterhouse, Eric, “Secularism,” in James Hastings (1921) The Encyclopedia of Religion and Ethics, New York: Charles Scribner’s Sons, vol. 11, p. 348.

-      Wilson, Edward O (1975) Sociobiology: The New Synthesis. Cambridge. Harvard University Press.