چشم اندازهای آینده نظم بین‌المللی مبتنی بر الگوی مفهومی نظریه دوران گذار
الموضوعات :
محسن بیوک
1
(استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه خاتم الانبیاء ارتش)
الکلمات المفتاحية: نظام بین الملل, دوران گذار, تکامل نظام بین الملل, جهان چندقطبی-چندمرکزی, چشم انداز,
ملخص المقالة :
چکیده یکی از ویژگی‌های اصلی نظام بینالملل مدرن، ماهیت سیال و پویای نظم‌ها در درون آن است. با وجود طولانی بودن سیطره بعضی از انواع نظم‌های بین‌المللی، اما این نظم‌های حاکم هیچ‌گاه دائمی نبوده و در یک چرخه ادواری، دستخوش تغییر و دگرگونی شده است. عموماً در ادبیات روابط بینالملل از زمان پدیدار شدن نشانههای زوال نظم سنتی تا شکل‌گیری یک نظم جدید، از آن به دوران گذار یا دوران انتقالی در نظام بینالملل یاد می‌شود. دوران گذار در نظام بین‌المللی دارای ویژگی های مشخصی است که فهم آن به سیاستگذاری و نحوه کنش‌گری دولت‌ها برای جهت‌دهی به آینده نظم بین‌المللی کمک بسزایی خواهد کرد. پژوهش پیش‌رو با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار مطالعات کتابخانه‌ای، علاوه بر بیان ویژگی های دوران گذار در نظام بینالملل فعلی - که بعد از فروپاشی نظام دوقطبی پدیدار شده است - به ترسیم چشم اندازهای رایج از آینده نظام بینالملل خواهد پرداخت.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد با توجه به تحول مفهومی، چرخش معنایی وچرخش نظری در ادبیات و مفاهیم روابط بینالملل و نظام بینالملل در حال گذار، شمول و دامنه تغییرات بسیار گسترده‌تر از تغییر فرایندهای رسمی میان دولت‌ها خواهد بود و در این چشمانداز، جهان را به سمت نظام بینالملل کثرتگرا، چندمرکزی، چندتمدنی و چند منطقهای سوق خواهد داد. تفاوت این نظم با نظام چندقطبی سنتی، گذار نسبی از نظام بینالملل وستفالیایی و غرب‌محور به نظام بینالملل جهان‌محور و پدیدار شدن امر سیاست جهانی خواهد بود.
