بررسی مفهوم آیدوس در محاورات افلاطون
الموضوعات : پژوهشهای معرفت شناختیزهرا آقاجری 1 , مسعود صادقی 2 , بابک عباسی 3 , مجید ملایوسفی 4
1 - دانشجوی دکترا
2 - گروه تاریخ دانشگاه تهران
3 - گروه فلسفه واحد علوم و تحقیقات
4 - هیئت علمی/دانشگاه بین المللی امام خمینی
الکلمات المفتاحية: آیدوس, افلاطون, پروتاگوراس, سقراط, آریته.,
ملخص المقالة :
افلاطون در مجموعه آثارش در رابطه با پژوهشهای اخلاق شناختی دو رویکرد متفاوت دارد؛ نخست رویکردی است که در مقابل سوفسطائیان در پیش گرفته بود و منکر آموختنی بودن فضیلت (arete) است و از یگانگی آریته در مقابل چند گانگی آریته نزد سوفسطائیان سخن می‌گوید همه را شایسته تربیت نمی‌داند و بر انحصار تربیت تاکید دارد. دوم رویکردی است که بر اساس آن معتقد به آموزش با راهکارهای عملی تراست که همه مردمان را شایسته بهره مندی از فضیلتی مانندآیدوس (aidos)، (shame) می‌داند و آموزش آن را از طریق معلمان حقیقی فضیلت، مایه‌ی استواری دولتشهر و سعادتمند شدن آن معرفی می‌کند. در دوره آثار افلاطون، دیدگاه سه متفکر که عبارتند از پروتاگوراس، سقراط و افلاطون در رابطه با مفهوم آیدوس مطرح شده است. در رساله سقراطی خارمیدس از مجموعه محاورات به‌طور مستقیم این سوال مطرح شده است که آیا آیدوس فضیلت محسوب می‌شود یا خیر؟ در رساله پروتاگوراس به موضوع آموختنی بودن فضیلت آیدوس پرداخته شده است و در آن اشاره شده است آیدوس فضیلتی است که مانند دیگر هنرها تخصصی نیست بلکه فضیلتی است که همگان باید از آن بهره‌مند باشند البته به این شرط که با آموختن بتوانند آن را در خود پرورش دهند و به طبیعت اجتماعی آیدوس و نقش آن در حمایت از نظم مدنی می‌پردازد. در رساله جمهور و فایدروس در مبحث نظریه سه جزئی نفس انسان درونی‌سازی احساس شرم بیان شده است اما در هیچکدام از این دیالوگ‌ها شرح خاصی از ماهیت آیدوس بیان نشده است.
افلاطون،1380. مجموعه آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، انتشارات خوارزمی، تهران.
Burnyeat, M. F. 2006. The Truth of Tripartition, Proceedings of the Aristotelian Society 106.1, 1–22.
Cairns, Douglas L, 1993. Aidos the Psycholophy and Ethics of Honour and Shame in Ancient Greek Literature, New York, Oxford.
Christiansen Beane, Jan Marie, 1996, Charis and philia in Plato's Gorgias, Iowa State University.
D.B, Futter, 2009. Shame as a Tool for Persuasion in Plato’s Gorgias, Journal of the History of Philosophy, University of the Witwatersrand.
Konradova, Veronika, 2019. God and Justice in Hesiod and Plato: Interpreting the Myth of Protagoras (Prot. 320d-322d), Univerzita Jana Evangelisty Purkyně v Ústí nad Labem.
Balliol College, October, 1891. The Dialogues of Plato Translated into English with Analyses and Introductions by B. Jowett, M. A. University of Oxford.
Lattimore, R. (trans.) 1967. The Odyssey of Homer. New York: Harper & Row, Publishers, Inc.
Liddell, Henry and Scott, Robert.1940. A Greek-English Lexicon, ed. Henry Stuart Jones (Oxford: Oxford University Press.
Tarnopolsky, C. 2010. Prudes, Perverts, and Tyrants: Plato’s Gorgias and the Politics of Shame. Princeton: Princeton University Press.
Tuozzo, T. M. 2011. Plato’s Charmides: Positive Elenchus in a “Socratic” Dialogue.Cambridge: Cambridge University Press.
