نظریۀ خودگفتمانی و جایگاه آن در تجربۀ دینی
الموضوعات : پژوهشهای معرفت شناختی
قدرت الله قربانی
1
(عضو هیات علمی)
پگاه جمشیدی
2
(دانش آموخته فلسفه دین دانشگاه خوارزمی)
الکلمات المفتاحية: تجربه دینی, خودگفتمانی, خود اجتماعی, من و دیگری,
ملخص المقالة :
هستۀ نظریۀ خودگفتمانی توسط هوبرت هرمنس و کمپن شکل گرفته است. از نظر هرمنس خودگفتمانی به‌عنوان یک مفهوم و توانایی روان‌شناختی-فرهنگی در جریان گفتگو تأثیر به‌سزایی دارد. ما جایگاه این جریان را درباره ساحت تجربۀ دینی بررسی کرده‌ایم. این جریان، عالم درون فرد را در میان تجارب دینی ادیان متفاوت، مانند جامعه‌ای از موقعیّت‌های نسبتاً مستقل، همچون یک منظرۀ خیالی، امّا بر اساس عالم خارج در نظر می‌گیرد و از جایگاهی فراتر و مشرف بر موقعیّت‌های تصوّر شده به آن‌ها توجّه می‌‌کند. با وجود شرایط تأثیرگذار بر گفتگوی ادیان، وجود یک پذیرش بی‌قیدوشرط در رویکرد کثرت‌گرایی، زودباوری و مسئلۀ تحمیل در ارتباط با یک تجربۀ فرض شده دینی، خودگفتمانی در عین در برداشتن و تمرکز بر تجربۀ من و دیگران، می‌تواند پذیرش راحت‌تر و قانع کننده‌تری از آنچه که تجربه کرده‌ام و آنچه که می‌توانست تجربه شود داشته باشد. همچنین با توجّه به شرایط غیرمستقیم تأثیرگذار بر چگونگی وقوع تجربۀ دینی، آن می‌تواند موقعیّت‌های دینی دقیق، جزئی و واقع‌بینانه‌تری را تصوّر و آن‌ها را از منظر همه‌جانبه‌تر تحلیل کند. در اولین جایگاه، می‌تواند با تجربۀ مبهم و پیچیدۀ منتسب به حقیقت دین در فرد، مواجهه واقع‌بینانه‌تری داشته باشد. دوم، ارتباط دادن هویّت‌های دینی در موقعیّت‌های متفاوتِ درون یک فرد است. سوم، تأثیر آن بر شکوفایی ظرفیّت معنوی فرد است. خودگفتمانی اولویّت‌های درون یک فرد و دلیل این اولویّت یافتن‌ها، پیش‌فرض‌ها و اعتقادات اثبات شده ما را مورد توجّه قرار می‌دهد و با توجّه به تأثیرپذیری ما از پیوند‌های عاطفی و اجتماعی، قضاوت واقع‌بینانه‌تری انتظار دارد.
اوبری، ادوین یوئرت، ترجمه سیدجلال عمادی. (1386). بازنگری اعتبار تجربه دینی، نقد و نظر، شماره 47 و 48.
آلستون، ویلیام. پی، ترجمه علی حقی . (1381). تجربه دینی، اندیشه حوزه، شماره 35 و 36.
اسمارت، نینیان، ترجمه مسعود صادقی علی‌آبادی. (1380). فهم تجربه دینی، متین تابستان و پاییز 1380، شماره 11و 12.
پویمن، لوییس، ترجمه امیر نصری و محمد فدایی. (1377). درآمدی بر تجربه دینی، تردید، شماره 1.
دیویس. ی اف، ترجمه دکتر علی شیروانی و دکتر حسینعلی شیدان شید. (1391). ارزش معرفت شناختی تجربۀ دینی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فالز. والتر، ترجمه مهدی ذاکری. (1386). دو نوع تجربه دینی، نقد و نظر پاییز و زمستان شماره 47 و 48.
فعالی، محمدتقی. (1383). تجربه دینی رویکردها، انواع و نقدها، سامّانه جستار، دوره 1، شماره چهارم و پنجم.
Ammerman. Nancy t. (2003), Religious Identities and Religious Institutions in chapter sixteen, Handbook of the Sociology of Religion, Edited by Michele Dillon, Cambridge University Press
Belzen, J. A. van. (2003). Culture, religion and 'the dialogical self: Roots and character of a secular cultural psychology, Sage Publications, Ltd, Vol. 25 (2003), pp. 7-24
Grimell, Jan. (2018). Understanding veterans through the lens of dialogical psychology and theology. Spiritual Psychology and Counseling, 3, 139–160. http://dx.doi.org/10.12738/spc.2018.3.2.0035
Heisenberg. Werner, 1975, Scientific truth and religious truth, Crosscurrents, Vol. 24, No. 4 (WINTER 1975), pp. 463-473.
Hermans, Hubert J. M, Harry J. G. Kempen, and Rens J. P. van Loon, 1992, The Dialogical Self Beyond Individualism and Rationalism, American Psychological Association, Inc. 0003-066X/92/S2.00, vol. 47, no. 1, 23-33.
Hermans, Hubert J. M, 2023, Dialogical Self Theory, In book: The Palgrave Encyclopedia of the Possible (pp. 389-394), Glăveanu. Petre, Springer Nature Switzerland.
Hermans, Hubert J. M 1996, Opposites in a dialogical self: Constructs as characters, Journal of Constructivist Psychology, 9: l-26
Hermans, Hubert J. M 1996 B, Voicing the Self: From Information Processing to Dialogical Interchange, Psychological Bulletin 1996. Vol. 119, No. 1, 31-50.
Hermans, Hubert J. M. (2022). Liberation in the face of uncertainty a new Development in Dialogical Self Theory, University Printing House, Cambridge, United Kingdom.
Hermans, Hubert J. M. (2004) Introduction: The Dialogical Self in a Global and Digital Age, Identity: An International Journal of Theory and Research, 4:4, 297-320, DOI: 10.1207/s1532706xid0404_1.
Huang, Yong. (1995). Religious pluralism and interfaith dialogue: Beyond universalism and particularism. International Journal for Philosophy of Religion 37: 127-144.
Kibble. David G, 1976, Religious Studies and the Quest for Truth, British Journal of Educational Studies, Vol. 24, No. 2 (Jun., 1976), pp. 144-154.
Krotofil, Joanna Maria. (2013). Religion, Migration, and the Dialogical Self: New Application of the Personal Position Repertoire Method, Journal of Constructivist Psychology, 26:2, 90-103, DOI: 10.1080/10720537.2013.759021.
Pauha, Teemu & Noora Ronkainen. (2021): ‘Strong and courageous’ but ‘constantly insecure’: dialogical self-theory, intersecting identities, and Christian mixed martial arts, Qualitative Research in Sport, Exercise and Health, DOI:
10.1080/2159676X.2021.1937297.
Pauha, Teemu. (2022). The many voices in a Muslim self-Dialogical self-theory in conceptualizing the religious identities and authorities of young European Muslims, Approaching Religion, Vol. 12, No. 1, https://doi.org/10.30664/ar.110855
Shoemaker, Terry & James Edmonds. (2016). The limits of interfaith? Interfaith identities, emerging potentialities, and exclusivity, Culture and Religion, DOI: 10.1080/14755610.2016.1183688.
Swamy, Muthuraj. (2016). The Problem with Interreligious Dialogue Plurality, Conflict and Elitism in Hindu–Christian–Muslim Relations, Bloomsbury Academic An imprint of Bloomsbury Publishing Plc.
Shaw, Victor N. (2001), Self-Dialogue as a Fundamental Process of Expression, Vol. 24, No. 1/2, The Politics of Gender (2001), pp. 271-312.
Ward, Keith, (1990), Truth and the diversity of religions, Religious Studies, Vol. 26, No. 1 (Mar., 1990), pp. 1-18.
