بررسی تأثیر اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی تراز مالی صنعت برق ایران بر مبنای ارائه یک مدل شبیه سازی از کارکرد این بازار

الموضوعات :

جمشید پژویان ¹ , تیمور محمدی ² , علی اصغر اسماعیل نیا ³ , الهام غفوریان ⁴

1 - گروه اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، تهران . ایران
2 - گروه اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران. ایران.
3 - گروه اقتصاد، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران
4 - گروه مالی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 06 الجمعة , جمادى الثانية, 1444 تاريخ التأكيد : 14 الإثنين , شعبان, 1444 تاريخ الإصدار : 29 الثلاثاء , شعبان, 1444

الکلمات المفتاحية: Q41, واژه‌های کلیدی: شبیه سازی, بازار عمده فروشی, نرخ پایه آمادگی, سقف بازار, نرخ ارز, قیمت سوخت, نرخ بازدهی داخلی. طبقه بندی JEL : Q5, L94,

ملخص المقالة :

چکیده مقاله حاضر به بررسی تأثیر اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی بر متغیرهای کلیدی بازار برق ایران (متوسط قیمت برق و تراز مالی صنعت برق) بر مبنای ارائه یک مدل شبیه سازی از کارکرد این بازار اختصاص دارد. در این راستا ابتدا بازار برق ایران با استفاده از مدلی که در آن وجود یا عدم وجود رقابت در بازار برق مبتنی بر میزان ضریب ذخیره نیروگاهی در دسترس در هر ساعت می باشد، مورد شبیه سازی قرار گرفته و ضریب ذخیره بحرانی مربوطه بر اساس کارکرد واقعی بازار برق ایران مورد احصاء قرار گرفته است. با توجه به قرار داشتن سقف و نرخ پایه آمادگی بازار برق در سطحی نازل تر از سطحی که موجب ایجاد علایم لازم برای سرمایه گذاری بهینه در ظرفیت نیروگاهی گردد، سقف و نرخ پایه آمادگی فعلی بازار نقطه شروع مناسبی برای بررسی اثرات اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی بر متغیرهای مورد بررسی (متوسط قیمت بازار برق و تراز مالی صنعت برق) به شمار نمی رود. بر این اساس قبل از بررسی اثرات اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی بر متغیرهای مورد بررسی، سقف و نرخ پایه آمادگی بازار، بر اساس مدل شبیه سازی ارائه شده مورد تعدیل قرار گرفته است. محاسبات انجام شده حاکی از آن است که اصلاح سقف قیمت بازار برق به گونه ای که بتواند علایم لازم برای سرمایه گذاری در ظرفیت مکفی نیروگاهی در شبکه برق کشور را ایجاد کند، مستلزم افزایش آن از حدود 417 ریال به ازای هر کیلووات ساعت به حدود 570 ریال به ازای هر کیلووات ساعت می باشد. در این حالت متوسط قیمت بازار عمده فروشی برق از حدود 600 ریال به ازای هر کیلووات ساعت به حدود 706 ریال به ازای هر کیلووات ساعت افزایش پیدا می نماید. اجرای این سیاست بار مالی در حدود 29894 میلیارد ریال را به وزارت نیرو تحمیل می نماید. با توجه به اینکه در بازارهای دارای سقف (و پرداخت بابت آمادگی) اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی مستلزم اصلاح متناسب در سقف قیمت بازار می باشد، اثرات ناشی از اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی بر متغیرهای مورد بررسی ، بواسطه تأثیر آن بر سقف قیمت بازار برق (و با فرض اصلاح متناسب سقف قیمت بازار برق توسط نهاد تنظیم مقررات بخش برق (هیئت تنظیم بازار برق)) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تأثیر اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی بر متغیرهای مورد بررسی با اعمال سه سناریوی مختلف در رابطه با اصلاح قیمت سوخت نیروگاهی صورت پذیرفته است. قیمت گاز مورد استفاده در صنعت پتروشیمی (به عنوان خوراک این واحدها)، قیمت صادراتی گاز به کشور ترکیه، و حد کمینه پیش بینی شده در قانون هدفمندی یارانه ها در رابطه با قیمت گاز طبیعی، سناریوهای مختلف مورد استفاده برای اصلاح قیمت گاز مصرفی نیروگاههای کشور می باشند. اجرایی شدن سناریوهای فوق موجب افزایش سقف بازار از 570 ریال به ازای هر کیلووات ساعت به 1783، 3655 و 2830 ریال به ازای هر کیلووات ساعت به ترتیب سناریوهای فوق خواهد گردید. متوسط قیمت بازار تعدیل شده، متناسب با تعدیل صورت گرفته در سقف قیمت بازار (به ترتیب سناریوهای فوق) به ترتیب معادل 1922، 3801 و 2973 ریال به ازای هر کیلووات ساعت خواهد بود. همچنین بار مالی متناظر با هذ کدام از سناریوها به ترتیب معادل 61717، 156574 و 114866 میلیارد ریال خواهد بود.

المصادر:

فهرست منابع

• ابونوری و همکاران، تأثیر تشکیل بازار برق بر کارایی نیروگاههای برق، نشریه علمی و پژوهشی کیفیت و بهره وری صنعت برق ایران، سال دوم، شماره سوم، بهار و تابستان 1393


• اتباعی، فرامرز، بررسی مقایسه ای حراج مبتنی بر تبعیض قیمت و حراج مبتنی بر قیمت یکتا در بازارهای برق، پایان نامه دکتری، 1393


• اسماعیل نیا و شاهگلدی، بررسی اثرات افزایش قیمت سوخت نیروگاهی و نرخ ارز در بازار عمده فروشی برق ایران، فصل نامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال دوازدهم، شماره 50، پاییز 95، صفحات 193-157


• آمار تفصیلی صنعت برق ایران، توانیر، ویژه تولید درسال 1393


• پژویان، جمشید، محمدی، تیمور، قیمت گذاری بهینه برای صنعت برق، (1379)، پژوهش های اقتصادی ایران، سال6، شماره3، صفحات 39-62.


• ترازنامه انرژی، 1392، وزارت نیرو.


• حیدری، کیومرث، ساختار قیمت گذاری و شیوه تدوین نرخ پایه آمادگی و انرژی در بازار برق ایران، وزارت نیرو، دفتر تنظیم مقررات (1376).


• سجودی و همکاران، مقایسه کارایی فنی نیروگاههای حرارتی کشور و بررسی عوامل مؤثر بر آن، کاربرد روش تصادفی ناپارامتریک پوشش داده ها، تحقیقات اقتصادی، دوره 49، شماره 1، بهار 1393


• منظور، داود، رضایی، حسین، اثرات اصلاح قیمت سوخت مصرفی نیروگاه ها بر قیمت برق در بازار تجدیدساختاریافته، (1391)، فصلنامه علمی پژوهشی برنامه ریزی و بودجه، شماره 1 صفحات 95-108


• منظور، داود، رضایی، حسین، ﺑﺮرﺳﯽ اثر اﺻﻼح ﻗﯿﻤﺖ ﺳﻮﺧﺖ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻧﯿﺮوﮔﺎ هﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺳﺎزی و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق در ﮐﺸﻮر: روﯾﮑﺮد ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ، (1391)، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ و ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﺎل ﺑﯿﺴﺘﻢ، ﺷﻤﺎره 64، زﻣﺴﺘﺎن 1391، ﺻﻔﺤﺎت 25 – 46


• منظور، داود، صفاکیش، امیر کاظم، پیش بینی قیمت برق در بازار برق رقابتی ایران با رویکرد مدلهای سری زمانی، هفتمین همایش ملی انرژی، 1388

وب سایت شرکت مدیریت شبکه برق ایران، گزارش ها، گزارشات سالانه، صورتحساب های قطعی بازار برق 

• Botterud, a long-term planning in restructured power systems dynamic modeling, of investments in new power generation under uncertainty. Ph.D. Dissertation .Norwegian University of Science and Technology (NTNU). 27- 47 2002.


• BP Statistical Review of World Energy edition 64th, June 2015.


• Cramton, P.; Auction Design and Strategy Principles and Practice; Market Design Inc., University of Maryland.


• Dahlan, 2011, Valuation model for generation investment in liberalized electricity market, a thesis submitted to The University of Manchester for the degree of Doctor of Philosophy.


• De Vries, Heijnen, 2008, the impact of electricity market design upon investment under uncertainty: The effectiveness of capacity mechanisms. Utilities Policy 16, 215-227


• FEDERICO, G., and RAHMAN, D., Bidding in an Electricity Pay-as-Bid Auction, Journal of Regulatory Economics, vol. 24:2, pp. 175-211, 2003.


• Fereidoon P. Sioshansi, Competitive Electricity Markets: Design, Implementation, Performance, 2008.


• Glachant, 2006, Generation technology mix in competitive electricity markets. A contribution in “Competitive Electricity Markets and Sustainability”, edited by François Leveque.


• Khalili Araghi.M, Barkhordari.S, An evaluation of the welfare effects of reducing energy subsides in Iran, Energy Policy, 398–404, 2012.


• Olsina et al. 2006, Modeling long term dynamics of electricity markets, energy policy 34, 1411-1433


• OPEC, Annual Statistical Bulletin, 50th edition, 2015.


• OPEC, Monthly Oil Market Report, 2015.


• Stoft, »Power System Economics, Designing Markets for Electricity«, IEEE Press, 2002.


• G and kirschen.D fundamentals of power system economics, 2004.


• Vogstad, K, System dynamics analysis of the Nordic electricity market: The Transition from fossil fuelled towards a renewable supply within a liberalized electricity market. The Norwegian University of Science and Technology (NTNU). 1- 156،