الگوی حل و فصل مطالبات غیرجاری نظام بانکی ایران با استفاده از تجربه سایر کشور ها
الموضوعات :
هادی رحمانی فضلی
1
(گروه اقتصاد سیاسی و سیاست گذاری عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: دارایی های منجمد, شرکت مدیریت دارایی, پاکسازی ترازنامه, بانک بد, تجدید ساختار خارج از دادگاه,
ملخص المقالة :
این مطالعه از یک سو به دنبال شناسایی عوامل و فاکتور موثر در ایجاد و گسترش مطالبات معوق در نظام بانکی ایران است و از سوی دیگر در پی ارائه راهکارها و روش های مبتنی بر تجربه سایر کشورها برای حل و فصل این مطالبات است. در این راستا مدل پیشنهادی مستخرج از مقایسه تجربه سایر کشور ها در چهارچوب روش تصمیم گیری چندمعیاره مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج ارزیابی مدل پیشنهادی بر اساس تجربه سایر کشورها و با استفاده از رویکرد تحلیل سلسله مراتبی نشان می دهد به طور کلی سه دسته عوامل بیرونی، درونی و مختلط در ایجاد و گسترش مطالبات غیرجاری در نظام بانکی ایران موثر هستند. در میان این عوامل، کیفیت پایین دارایی های بانکی، خلا در قوانین پولی و بانکی و تحریم های بین المللی بیشترین تاثیر را بر اساس نظرسنجی صورت گرفته از کارشناسان دارند. بر اساس نتایج این مطالعه، تاسیس شرکت مدیریت دارایی، راه اندازی واحد تسویه توافقی خارج از دادگاه در بانک ها، تسویه مطالبات از طریق مراجع قضایی، تاسیس بانک بد برای خرید مطالبات غیرجاری از بانک ها و پاکسازی ترازنامه‌ای مهم ترین راهکارهای حل و فصل مطالبات غیرجاری در نظام بانکی ایران هستند.
• اداره بررسی¬های اقتصادی. خلاصه تحولات اقتصادی کشور 1391 و 1392، اداره روابط عمومی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
• احمدیان، اعظم، و داوودی، آزاده. (1391). اثر نظارت بانکی بر کاهش مطالبات معوق. حسابداری مدیریت، 5(12)، 117-127.
• اسماعیلی، بابک (1397). نقش وقوع سیکل های تجاری در مطالبات معوق بانک های کشور با استفاده از فیلترهای میان‌گذر. اقتصاد مالی, 12(44)، 161-188.
• اکرامی، محمود، و رهنمااسکی، آزاده. (1388). بررسی عوامل موثر در مطالبات سررسید گذشته و معوق بانک. پژوهشنامه اقتصادی، -(6 (ویژه نامه بانک))، 195-216.
• امامی میبدی، علی (1379). "اصول اندازه گیری کارایی و بهره وری (علمی- تجربی)"، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی تهران
• امینی، علیرضا، حقیقت، علی، و همتی، فاطمه (1389). بررسی و تحلیل مطالبات معوق شبکه بانکی استان قزوین (چالش ها و راهکارها)، مجله اقتصادی – ماهنامه بررسی مسائل و سیاست¬های اقصادی، 10 ( 9 و 10)،71-86.
• بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک اطلاعات سری¬های زمانی و نشریات ادواری.
• تاد ناپ (1390). "اقتصاد کلان مالی معاصر"، ترجمه¬ی منوچهر فکری ارشاد، انتشارات موسسه مطالعات و توسعه مدیریت و سرمایه گذاری پاسارگاد، تهران،(2008).
• تقی نتاج، غلام حسن، و نجف پور کردی، حمید رضا. (1392). بررسی و تحلیل علل افزایش مطالبات معوق بانک نمونه و راه کارهای پیشگیری و کاهش آن، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، (17)، 160-178.
• حسن زاده، علی، و حبیبی، پیمان. (1389). کالبد شکافی مطالبات معوق و راه های پیشگیری آن در سیستم بانکی کشور. تازه های اقتصاد، -(130).
• حکیمی پور,نادر(1397).ارزیابی چگونگی عوامل تاثیرگذار بانکی بر مطالبات غیرجاری بانک-های ایران )رویکرد مدل پانل پویا GMM).اقتصاد مالی،42(12)،99-120.
• حیدری، هادی، زواریان، زهرا، و نوربخش، ایمان. (1390). بررسی اثر شاخص های کلان اقتصادی بر مطالبات معوق بانک ها، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، 11(1)، 43-65.
• خیرخواه، محبوبه، برزگری خانقاه، جمال، و مروتی شریف آبادی، علی. (1395). مدل سازی عوامل موثر بر مطالبات معوق بانک ها با استفاده از رویکرد پویایی سیستم. پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، 24(79)، 29-54.
• دایی کریم زاده، سعید، و گرجی زاده، عطیه. (1394). تاثیر گسترش سهم بانک های خصوصی در نظام بانکی بر مطالبات معوق سیستم بانکی در ایران. پژوهش های پولی بانکی، 8(26 )، 571-593.
• رستمیان، فروغ، و طبسی، داوود. (1389). بررسی عوامل موثر در ایجاد مطالبات معوق بانک های تجاری مناطق آزاد تجاری- صنعتی (مورد مطالعه شعب بانک ملت منطقه آزاد کیش). پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی)، 2(6)، 173-194.
• ابراهیمی، سید احمد، عرفانی، علیرضا، و اسحاقی، مجید (۱۴۰۲). تلنگر و سیاست‌های مبتنی بر رفتار، ابزاری توانمند در کاهش مطالبات بانکی. سیاست های مالی و اقتصادی،11(42)، 91-135
• سیدشکری، خشایار، و گروسی، سمیه. (1394). بررسی عوامل موثر بر افزایش مطالبه های غیر جاری در نظام بانکی کشور. اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 9(31)، 95-118.
• شعبانی، احمد، و جلالی، عبدالحسین. (1390). دلایل گسترش مطالبات معوق در نظام بانکی ایران و بیان راهکارهایی برای اصلاح آن. برنامه ریزی و بودجه، -(4).
• صامتی، مجید، سامتی، مرتضی، و اصغری، مریم. (1382). اولویت های توسعه بخش صنعت استان اصفهان براساس روش و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). پژوهشنامه بازرگانی، 7(27)، 59-90.
• طاهری، سید شمیم (1395). تخفیف معضل مطالبات غیر جاری. معاونت پژوهشی موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.
• عباسی، ابراهیم، و مصطفوی، سید ایمان. (1395). بررسی روش‌های تأمین مالی پروژه‌ها در بخش بالادستی صنعت نفت ایران. اقتصاد مالی، 10(35)، 103-130.
• فاضلیان، سید محسن، پرویزیان، کوروش، و ذاکرنیا، اجسان (1393). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل سیستماتیک و غیرسیستماتیک مؤثر بر افزایش مطالبات معوق در نظام بانکداری بدون ربای ایران مطالعه موردی: بانک سپه، جستارهای اقتصادی ایران، 11(22)، 9-44.
• کردبچه، حمید، و پردل نوش آبادی، لیلا. (1390). تبیین عوامل موثر بر مطالبات معوق در صنعت بانکداری ایران. پژوهشهای اقتصادی ایران، 16(49)، 117-150.
• محرابی، لیلا. (1393)." ارزیابی وضعیت مطالبات غیر جاری در نظام بانکی ایران و مقایسه آن با سایر کشورها: با مروری بر تجارب سایر کشورهای اسلامی"، انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی.
• محرابیان، آزاده، و سیفی پور، رویا. (1395). آسیب شناسی مطالبات جاری در نظام بانکی ایران. اقتصاد مالی ،10(36)، 73-85.
• محمدزاده، امیر، عطایی، محمد، و سلیمی، حسین. (1393). شناسایی و الویت بندی موانع وصول مطالبات معوق بانکی با استفاده از مدل ترکیبی دیمتل شبکه ای و ویکور. مدیریت توسعه و تحول، 6(16)، 15-26.
• محمدی، تیمور، شاکری، عباس، اسکندری، فرزاد، و کریمی، داوود. (1396). عوامل مؤثر بر شکل گیری مطالبات غیرجاری در نظام بانکی کشور: مطالعه موردی. مجلس و راهبرد، 24(89 )، 269-300.
• مداح, مجید, و پرنیان, ندا (1399). نقش فساد اقتصادی در افزایش مطالبات معوق بانکی. مدلسازی اقتصادسنجی، 5(3)، 121-139.
• نظریان، رافیک، و صفرپور، سحر. (1390). ارزیابی تاثیر نرخ سود بانکی بر نوسانات مطالبات معوق شبکه بانکی کشور. اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 5(17)، 43-65.
• Accornero, M., Alessandri, P., Carpinelli, L., & Sorrentino, A. (2017). Non-Performing Loans and the Supply of Bank Credit: Evidence from Italy. Bank of Italy Occasional Paper, (374)
• Ahlem, S.M., & Fathi, J. (2013). Micro and Macro Determinants of Non-performing Loan. International Journal of Economics and Financial Issues. Econ journals, 3(4), 852-860.
• Beaton, K. (2016). Non-performing loans in the ECCU: determinants and Macroeconomic impact, IMF working paper, 16-229.
• Beck, R., Jakubik, P., & Piloiu, A. (2015). Key Determinants of Non-performing Loans: New Evidence from a Global Sample, Open Economies Review, Springer. 26(3):525-550.
• Cerruti, C. (2018). Public Asset Management Companies, World Bank Group.
• Garrido, J. (2016). Insolvency and enforcement reforms in Italy, IMF working paper, 16-134.
• Inoguchi, M. (2012). Non-performing loans and public asset management companies in Malaysia and Thailand, Crawford School of Public Policy, Australian National University.
• Islam, M. SH., Chandra, S.H., & Abdul, M.D. (2005). Non-performing loans-it causes, consequences and some learning.
• Lee, J. M., Chen, K. H., Chang, I. C., & Chen, C. C. (2020), Determinants of Non‐Performing Loans. Firm's Corporate Governance and Macroeconomic Factors. International Journal of Finance & Economics, 1- 11
• Nighat, B.J. (2015). Research Notes Non-Performing Loans: Determinants and Impact on Banking Industry, Pakistan Journal of Applied Economics, Applied Economics Research Centre, 25(1):99-111.
• Olayinka, A., and Mofoluwaso, E. (2014). Determinants of Non-Performing Loans in Nigeria, Accounting & Taxation. The Institute for Business and Finance Research, 6(2): 21-28.
• Olivares, R, & Miglionico, A. (2017). Non-performing Loans: Challenges and Options for Banks and Corporations. Palgrave Macmillan Studies in Banking and Financial Institutions book series (SBFI), 17-45.
• Ozili, P. K. (2019). Non-Performing Loans and Financial Development: New Evidence. The Journal of Risk Finance, 20(1): 59-81.
• Prashanth, K.R. (2002). A comparative study of non-performing assets in India in the Global context-similarities and dissimilarities. Indian Institute of Management Ahmedabed.
• Rauehenwald, M. (2015). Asset Management Companies observed best practice. OLIVER WYMAN publisher.
• Ricardo, B., & Maximo, S. (2007). Determinants of the Non-Performing Loans Portfolio in Argentine Banks. BCRA Working Paper Series. Central Bank of Argentina, Economic Research Department.
• Saba, I., Kouser, R., & Azeem, M. (2012). Determinants of Non-Performing Loans: Case of US Banking Sector. Romanian Economic Journal. Department of International Business and Economics from the Academy of Economic Studies Bucharest, 15(44):125-136.
• Stiglitz, J. E. (1998). Incentives and Risk Sharing in Sharecropping. Review of Economic Studies, 41(2), 55-219.
• Son, T. H., Liem, N. T., & Khuong, N. V. (2020). Corruption, nonperforming loans. and economic growth: International evidence. Cogent Business & Management, 7(1): 1735691.
• Tanaskovic, S., & Jandric, M. (2015). Macroeconomic and Institutional Determinants of Non-performing Loans. Journal of Central Banking Theory and Practice. Central bank of Montenegro, 4(1):47-62.
• Umar, M., and Sun, G. (2016). Non-performing loans (NPLs), liquidity creation, and moral hazard: Case of Chinese banks. China Finance and Economic Review, 4:10. • Vasilis, S. (2017). Fiscal policy effects on non-performing loan formation. Working Papers 224, Bank of Greece.
• Vithessonthi, Ch. (2016). Deflation, bank credit growth, and non-performing loans: Evidence from Japan. International Review of Financial Analysis. Elsevier, 45(C): 295-305.
