بررسی و تحلیل بازتاب جنگ جهانی دوم در دو رمان سووشون و المصابیح الزرق

الموضوعات : مطالعات نقد ادبی

سعید بزرگ بیگدلی ¹ ( دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس )
حسینعلی قبادی ² ( استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس )
حلوه صالح ³ ( دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس )

تاريخ الإرسال : 09 الإثنين , شعبان, 1437 تاريخ التأكيد : 09 الثلاثاء , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 14 السبت , شعبان, 1437

الکلمات المفتاحية: عناصر داستان, تحلیل گفتمان, جنگ جهانی دوم, رمان المصابیح الزرق, رمان سوشون,

ملخص المقالة :

رابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالب‌های ادبی، رمان بیش از دیگر پدیده‌های ادبی با اجتماع گره‌خورده است، از میان عناصر داستانی، درون‌مایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، برهمین اساس، در این جستار کوشش شده است دو رمان مشهور فارسی و عربی از حیث انعکاس درون‌مایه متأثر از جنگ جهانی دوم و شیوۀ شخصیت‌پردازی بررسی و تحلیل شوند. در این مقاله رمان المصابیح الزرق نوشتۀ"حنَّا مینه"رمان‌نویس مشهور سوری و رمان سووشون نوشتۀ"سیمین دانشور"رمان‌نویس مشهور ایرانی، از منظر تأثیر استعمار بر دو جامعه ایران و سوریه بررسی و کوشش شده است با بهره‌گیری از نظریه تحلیل گفتمان فرکلاف به تحلیل آن‎ها پرداخته شده شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‎ها بیان شوند. نتیجه‌ بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که پیامدهای هجوم استعمار به این دو سرزمین و بازتاب‌های آن مشابهت‎های فراوان با یکدیگر داشته است و تفاوت‎ها اندک است که در این مقاله به هر دو جنبه پرداخته شده است.

المصادر:

آبراهیمیان، یراوند.(1379). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.

آقا گل زاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

ادیب زاده، مجید.(1391). امپراتوری اسطوره‌های تصویر غرب، روانکاوی گفتمان ادبی ایران 1332- 1356، تهران: انتشارات ققنوس.

اربابی، عیسی.(1378). چهار سرو افسانه (پژوهشی در آثار و زندگی جمالزاده، هدایت، دانشور و افغانی)، تهران: انتشارات اوحدی.

دانشور، سیمین.(1393). سووشون، چاپ بیستم، تهران: انتشارات خوارزمی.

دهباشی، علی.(1383)، برساحل جزیرۀ سرگردانی (جشن نامۀ دکتر سیمین دانشور)، تهران: انتشارات سخن.

دیب، کمال.(2012). تاریخ سوریه المعاصر من الانتداب الفرنسی إلی صیف 2011، چاپ دوم، بیروت: دار النهار.

رحمانیان، داریوش.(1391). ایران بین دو کودتا، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.

روزبه، محمدرضا.(1391). ادبیات معاصر ایران (نثر)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات روزگار.

عسگری حسنکلو، عسگر.(1389). نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی با تأکید بر ده رمان برگزیده، چاپ دوم، تهران: انتشارات شمشاد.

فرکلاف، نورمن.(1379). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه فاطمه شایسته پیران و دیگران، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

قویدل، مریم.(1389). نقد و تحلیل المصابیح الزرق با توجه به رمان سیاسی در سوریه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌های خارجی (عربی)، تهران: علامه طباطبایی.

گلشیری، هوشنگ.(1392). جدال نقش با نقاش در آثار سیمین دانشور، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیلوفر.

الماضی، شکری.(1989). الدلاله الاجتماعیه للشکل الروائی فی روایات حنا مینه، مجله فصول، شماره 31 - 32.

مکاریک، ریما ایرنا.(1390). دانشنامه‌ی نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی،چاپ چهارم، تهران: نشر آگه.

میر صادقی، جمال.(1376). عناصر داستان، چاپ سوم، تهران: انتشارات سخن.

مینه، حنا.(1986). المصابیح الزرق،چاپ پنجم، بیروت: دار الآداب.

همو.(1986)، کیف حملت القلم؟، بیروت: دار الآداب.