نقد و بررسی عناصر سازندۀ رمان «الذین یحترقون»

الموضوعات : مطالعات نقد ادبی

مجید صالح بک ¹ (دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی)
زهرا کرم زادگان ² (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی)

تاريخ الإرسال : 05 السبت , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 24 السبت , رمضان, 1436 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , ذو القعدة, 1436

الکلمات المفتاحية: عناصر رمان, الذین یحترقون, نجیب کیلانی,

ملخص المقالة :

رمان بهترین قالب ادبی برای بیان دیدگاه ها و انتقال و ترویج نامحسوس ایدئولوژی مورد نظر است و در این میان، ادیبان دغدغه مندی چون نجیب کیلانی از این فرصت ادبی بهره جسته و احساس خویش را که درون مایه ای اسلامی و هم راستا با تعالی روح و علو فضائل انسانی دارد، به رشتۀ تحریر درآورده اند. پژوهش حاضر با رویکردی متن گرا و با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی به نقد و بررسی عناصر سازندۀ رمان الذین یحترقون می پردازد. رمان مزبور، رمانی عقیدتی و ناحیه گرا و مشتمل بر حدود 50 هزار کلمه در 30 فصل است که به وصف پزشکی متعهد می پردازد که به جهت تعهد اخلاقی اش، با برخی از همکاران خویش دچار تنش شده، و در این راه سختی های زیادی را تحمل می کند.کیلانی علی رغم کارنامۀ درخشان خود، در این رمان توفیق بسیاری نداشته است. کلی گوئی های پی در پی در ارائۀ شخصیت ها، زمان و مکان با وجود طول مناسب رمان،آن را تا حد یک رمان کوتاه تنزل داده است. عدم تطابق حوادث با یکدیگر، عدم وجود هماهنگی بین زمان های ارائه شده، وجود برخی خطاهای نحوی، استفادۀ مکرر از اصطلاحات و ترکیبات معدود، عدم وجود جاذبۀ کافی برای ایجاد حالت انتظار در خواننده و ... از دیگر عیوب و نواقص این رمان به حساب می آید.

المصادر:

فرهنگ آکسفورد

آلوت،میریام.(1380). رمان به روایت رمان نویسان،ترجمه:علی محمد حق شناس، چاپ دوم،تهران: نشر مرکز.

ایرانی،ناصر.(1380). هنر رمان،چاپ اول،تهران:نشر آبانگاه.

بریغش، محمد حسن.(1416ق). نجیب الکیلانی رائد القصة الإسلامیة المعاصرة، مجلۀ بیان، عدد 94.

بورفوف،رولان.(1387). جهان رمان،ترجمه: نازیلا خلخالی،چاپ اول،تهران: نشر مرکز.

پاینده،حسین.(1389). داستان کوتاه در ایران(داستان­های رئالیستی و ناتورالیستی)،چاپ اول،تهران: انتشارات نیلوفر.

همو.(1398). داستان کوتاه در ایران(داستان­های مدرن)، چاپ اول،تهران: انتشارات نیلوفر.

پک،جان.(1381). شیوۀ تحلیل رمان،مترجم: احمد صدارتی،چاپ دوم،تهران: نشر مرکز.

حازمی، حسن بن حجاب.(1996). إسهامات نجیب الکیلانی فی التنظیر للأدب الإسلامی، مجلۀ أدب إسلامی، عدد 19.

خطیب، حسام.(1974). محاضرات فی تطور الأدب الأوروبی، دمشق: مطبعه طربین.

دیوید،لاج و همکاران.(1389). نظریه­های رمان از رئالیسم تا پسامدرنیسم،مترجم: حسین پاینده،چاپ دوم،تهران:انتشارات نیلوفر.

سید، شفیع.(2011). قراءة فی الأدب العربی الحدیث،چاپ سوم، قاهره: مکتبة الآداب.

طه بدر، عبد المحسن.(1976). تطور الراویة العربیة الحدیثه،چاپ سوم، قاهره: دار المعارف.

قاسم، سیزا.(1985). بناء الروایة، چاپ اول، بیروت: دار التنویر.

قاعود، حلمی محمد.(2000). نجیب الکیلانی أول روائی إسلامی.

کیلانی،نجیب.(1985).رحلتی مع الأدب الإسلامی،چاپ اول، بیروت: مؤسسه الرساله.

همو.(1987). الذین یحترقون،چاپ سوم،بیروت: مؤسسه الرساله.

همو.(1987). الإسلامیة والمذاهب الأدبیة،چاپ اول، بیروت: مؤسسه الرساله.

همو.(1987). لمحات من حیاتی،ط 2،چاپ اول،بیروت: مؤسسه الرساله.

همو.(1991). تجربتی الذاتیة فی القصة الإسلامیة،چاپ اول، دار ابن حزم.

همو.(1992). حول القصة الإسلامیة،چاپ اول، بیروت: مؤسسه الرساله.

همو.(1998). عمر یظهر فی قدس،چاپ ششم، بیروت: مؤسسه الرساله.

همو.(1407). مدخل إلی الأدب الإسلامی، دوحۀ قطر.

مقری إدریسی، أبو زید.(1996). نجیب الکیلانی سیرته بقلمه. مجلة مشکاة، عدد 23.

میرصادقی، جمال.(1383). داستان و ادبیات،چاپ اول، تهران: آیۀ مهر.

هاوتورن، جرمی.(1380). پیش درآمدی بر شناخت رمان. ترجمه: شاپور بهیان،چاپ اول، اصفهان: نقش خورشید.

هیکل، أحمد.(1958). تطور الأدب الحدیث فی مصر.

یعقوب، امیل بدیع.(2004). معجم الشعراء منذ بدء هصر النهضة،چاپ اول، بیروت: دار صادر.