تحلیل اسطوره‌ای رمان سووشون با نگاه به تأثیر کودتای 28 مرداد1332 در بازتاب اسطوره‌ها

الموضوعات :

محمد علیجانی ¹ ( دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس )
حسینعلی قبادی ² ( استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس )
سعید بزرگ بیگدلی ³ ( دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس )

تاريخ الإرسال : 06 الأحد , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 06 الأحد , شعبان, 1436 تاريخ الإصدار : 20 الجمعة , جمادى الأولى, 1435

الکلمات المفتاحية: اسطوره, نقد اسطوره‌ای, سووشون, سیمین دانشور, کودتای 28 مرداد,

ملخص المقالة :

اسطوره‌ها در طول تاریخ همواره از رخدادهای سیاسی - اجتماعی تأثیر می‌پذیرند و در برابر آنها واکنش نشان می‌دهند. در حوزه داستان‌نویسی معاصر یکی از اصلی‌ترین حوادثی که بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی،فرهنگی و ادبی تأثیر عمیقی گذاشت، واقعه کودتای 28 مرداد است. این حادثه باعث اجتناب نویسندگان از بیان انتقادی صریح و پناه بردن به درون و بهره‌گیری از زبان مبهم، نمادین و اسطوره‌ای در انعکاس مسائل جامعه و جهت‌گیری اذهان توده‌ی مردم و روشنفکران گردید. داستان سووشون یکی از برجسته‌ترین داستان‌هایی است که با بهره‌گیری از اساطیر ملی و دینی انعکاس دهنده وضعیت اجتماعی و فکری مردم ایران در سالهای بعد از کودتای 28 مرداد در گفتمان مخالف حکومت و بیگانه بوده است. نویسنده با بازآفرینی شخصیت‌ها، روایات و فضاهای اسطوره‌ای در تناسب با موقعیت خاص زمانی و تلفیق هنرمندانه روایا‌ت اسلامی و ایرانی شاهکاری کم‌نظیر در عرصه داستا‌ن‌نویسی فارسی پدید آورده است. مقاله حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و چارچوب نظری نقد اسطوره‌ای به تحلیل ادبیت اسطوره‌ای و چگونگی بازتاب اسطوره در این اثر ادبی متأثر از حادثه کودتای 28 مرداد می‌پردازد.

المصادر:

کتابنامه
ادیب زاده، مجید. 1491 . امپراتوری اسطوره ها و تصویر غر . ب تهران: ققنوس.
ثمینی، نغمه. 1484 . تجزیه و تحلی ظهور کهن نمونه ها و اساطیر در ادبیات
نمایشی ایران )از آغاز تا انقلاب اسلامی(. پایان نامه دکتری پژوهش هنر دانشگاهتربیت مدرس.
مجلة زبان و ادبیات .» شکوه سیاوش در آینه عرفان « . جعفری، ناهید. 1486. فارس . ی س 3. ش 10
اسطوره و ادبیا . ت .» اسطوره در ادبیات تطبیقی « . جواری، محمدحسین. 1484تهران: سمت.
دانشور، سیمین. 1480 . سووشو . ن چ 16 . تهران: خوارزمی.
رستگار فسایی، منصور. 1484 . پیکرگردانی در اساطیر. تهران: پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی.
ریکور، پ . 1464 . زندگی در دنیای متن. ترجمة بابق احمدی. تهران: مرکز.
سرکاراتی، بهمن. 1468 . سایه های شکارشده. تهران: قطره.
فصلنامة هن . ر .» سووشون؛ روایت نمادین تاریخ ایران « . سرمشقی، فاطمه. 1487. ش 69
سگال، آلن. 1489 . اسطور.ه ترجمة فریده فرنودفر. چ 9. تهران: بصیرت.
تحلی سیر بازتاب ماامین و روایت های اسطوره ای « . قاسم زاده، سیدعلی. 1489
فصلنامة علمی- پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات . » در رمان های معاصر فارسی. فارس . ی ش 19
اسطوره و ادبیا . ت تهران: سمت. .» اسطوره در عصر نو « . کهنمویی پور، ژاله. 1484
گلشیری، هوشنگ. 1467 . جدال نقش با نقا . ش تهران: نیلوفر.
مسکوب، شاهرم. 1487 . سوگ سیاوش. چ 6. تهران: خوارزمی.

میرصادقی، جمال. 1480 . عناصر داستان. چ 3. تهران: سخن.

نمادپردازی در رمان های « . نوری خاتونبانی، علی و قبادی، حسینعلی. 1487. پژوهشنامة زبان و ادب )گوهر گویا(. س 1. ش 4 .» سیمین دانشور

یاحقی، محمدجعفر. 1480 . فرهنگ اساطیر و داستانواره ه.ا تهران: فرهنگ معاصر.

References
Adibzadeh, Majid. (2012/1391). Emperaturi-e osture-hā o tasvir-e gharb. 1st ed. Tehran: Qoqnus.
Daneshvar, Simin. (1999/1380SH). Suvashun. 17th ed. Tehran: Khārazmi.
Golshiri, Houshang. (1997/1376SH). Jedāl-e naqsh bā naqāsh. 1st ed. Tehran: Nilufar.
Ja'fari, Nāhid. (2008/1387SH) “Shokuh-e Siāvash dar āyeneh-ye erfān”, Persian Language and Literature Journal, Year 3. No .10. Pp. 79-100.
Javāri, Mohammadhosein. (2003/1383SH). “Ostureh dar adabiāt-e tatbiqi”, In Ostureh o adabiāt. 1st ed. Tehran: Samt.
Kohanmu'eipur, Zaleh. (2004/1383SH). “Osture dar ‘asr-e now”, In Osture o adabiāt. 1st ed. Tehran: samt.
Meskub, Shāhrokh. (2007/1386SH). Sug-e siāvash. 7th ed. Tehran: Khārazmi.
Mirsādeqi, Jamāl. (2001/1380SH). ‘Anāser-e dāstān. 4th ed. Tehran: Sokhan.
Nuri Khātunbāni, Ali and Hosein'ali Qobādi. (2007/1386SH). “Namād-pardāzi dar romān-hā-ye Simin Dāneshvar”, Journal of Gowhar-e gouyā, Year. 1. No. 3. Pp. 63-86.
Qāsemzadeh, S. Ali. (2010/1389). “Tahlil-e seir-e bāztāb-e mazāmin o revāyat-hā-ye osture'ei dar romān-hā-ye mo'āser-e Fārsi”, Quarterly Journal of Persian Language and literature Researches. No. 19. Pp. 237-262.
Rastgār Fasāei, Mansur. (2004/1383SH). Peykargardāni dar asātir. 1st ed. Tehran: Pazuhashgāh-e olum-e ensāni o motāle'āt-e farhangi.
Ricoeur, paul. (1994/1373SH). Zendegi dar donyā-ye matn. (Lavie dansle monde du text) Tr. by Bābak Ahmadi. Tehran: Markaz.
Samini, Naghmeh. (2004/1383SH). Tajziyeh o tahlil-e zohour-e kohannemoune-hā o asātir dar adabiāt-e namāyeshi. Ph.D. Thesis. Tehran: University of Tarbiat Modares.
Sarkārāti, Bahman. (1999/1378 SH). Sāye-hā-ye shekār shodeh. 1st ed. Tehran: Qatreh.
Sarmashqi, Fātemeh. (2007/1386SH) “Suvashun; ravayat-e namādin-e tārikh-e Irān”, Quarterly Journal of Art. No. 72. Pp. 28-64.
Segal, Robert A. (2010/1389SH). Ostoureh (Myth: a very short introduction). Tr. by Farideh Farnoudfar. Tehran: Basirat.
Yāhaqi, Mohammad Ja'far. (2001/1380SH). Farhang-e asātir o dāstānvāre-hā. 1st ed. Tehran: Farhang-e Mo'āser.