تحلیلی روانشناسانه از داستان سیاوش بر مبنای الگوی ساختار ذهن فروید
الموضوعات :محمدرضا روزبه 1 , کیانوش دانیاری 2
1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان
الکلمات المفتاحية: شاهنامه, فروید, روانکاوی, سختار ذهن, داستان سیاوش,
ملخص المقالة :
آرای فروید در حوزۀ روانکاوی تأثیری شگرف بر هنر و ادبیات نهاد و موجب ظهور نقد روانشناسانه شد. نظریه‌های ناخودآگاه فردی و ساختار ذهن و روان انسان از برجسته ترین دستاوردهای فکری این متفکر بود. بر اساس این نظریه ها، ساختار ذهن انسان دارای سه بخش عمده است: نهاد، من و فرامن. هرکدام از این بخش ها نیز مظهر بخشی از دنیای پیچیده ذهن و وجود آدمی هستند. شخصیت های اصلی داستان سیاوش قابلیت انطباق با این سه بخش را دارند و کنش های این سه می تواند از منظری تأویلی، معرّف کارکردهای اجزای ساختار ذهن باشد؛ سودابه مظهر نهاد، سیاوش معرّف فرامن و کاووس نمایندۀ من. از منظری دیگر می توان گرسیوز را معادل نهاد، سیاوش را مظهر فرامن و افراسیاب (و در بُعدی دیگر پیران) را نماینده من به شمار آورد. این پژوهش به تحلیل داستان سیاوش بر مبنای این رویکرد اختصاص دارد.
کتابنامه
آیدنلو، سجاد. 1490 . دفتر خسروان )برگزیدة شاهنامة فردوسی(. تهران: سخن.
. اسلامی ندوشن، محمدعلی . 1463 . زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنام . ه چ 7تهران: آثار.
تحلی داستان « . اقبالی، ابراهیم؛ قمری گیوی، حسین؛ مرادی، سکینه . 1487
اوست.ا 1481 . گزارش و پژوهش جلی دوستخواه. چ 10 . تهران: مروارید.
ایگلتون، تری. 1478 . پیش درآمدی بر نظریة ادب . ی ترجم ة عباس مخبر . تهران :مرکز.
پورنامداریان، تقی. 1478 . رمز و داستانهای رمزی در ادب فارس . ی چ 4. تهران :علمی و فرهنگی.
حمیدیان، سعید. 1469 . درآمدی بر اندیشه و هنر فردوس . ی تهران: مرکز.
تحلی روانکاوانة شخصیت سودابه و « . خسروی، اشرف و طغیانی، اسحاق. 1489
دوستخواه، جلی . 1480 . حماسة ایرانی: یادمانی از فراسوی هزاره ه.ا تهران: آگاه.
ترجم ة حسین پاینده . فصل نامة .» نقد روانکاوانة مدرن « . رایت، الیزابت. 1464. ارغنو . ن س 1. ش 3
بررسی شخصیت کاووس بر اساس برخی کردارها ی او از « . ستاری، رضا. 1488
. اسلامی واحد تهران جنو . ب س 1. ش 11فصلنام ة .» داستان سودابه و س یاوش از منظر ی دیگ ر « . سرّامی، قدمعلی. 1486
. ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنو . ب س 3. ش 14
شایگان فر، حمیدرضا. 1483 . نقد ادب . ی تهران: دستان.
شمیسا، سیروس. 1468 . نقد ادب . ی تهران: فردوس.
شولتز، دوآن پی و شولتز، سیدنی آلن. 1461 . نظریه های شخصی . ت ترجمة یحییسیدمهدی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
صنعتی، محمد. 1480 . تحلی های روانشناختی در هنر و ادبیا . ت تهران: مرکز.
فردوسی، ابوالقاسم. 1483 . به کوشش و زیر نظر سعید حمیدیان )بر اساس چاپمسکو(. ج 4. چ 6. تهران: قطره.
فروید، زیگموند. 1474 . روانشناس . ی ترجمة مهدی افشار. تهران: کاویان.فصلنامة ارغنو . ن ترجم ة .» رنوس نظری ة روانکاوی « . . 1489
حسین پاینده. ش 99 . تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کلیگز، مری. 1488 . درسنامة نظریة ادب . ی ترجمة جلال سخنور. تهران: اختران.
کویاجی، جهانگیر کورچی. 1480 . بنیادهای اسطوره و حماسة ایرا . ن ترجمة جلیدوستخواه، ویراست دوم. تهران: آگه.
گریمال، پیر. 1476 . فرهنگ اساطیر یونان و رو.م ترجم ة احمد بهمنش . 9ج.تهران: امیرکبیر.
هاوزر، آرنولد. 1474 . فلسفه تاریخ هن . ر ترجمة محمدتقی فرامرزی. تهران: نگاه.
هوف، گراهام . 1471 . گفتاری دربارة نق ، د ترجمة نسرین پروینی. تهران: امیرکبیر.
English Source
Guerin. l. Earle, G. laber .etal. 1978. A Hand book of critical Approaches To Literature .London; Longman Group Ltd.
References
Āidenlou, Sajād. (2011/1390SH). Daftar-e Khosrovān. Tehran: Sokhan.
Avestā. (2006/1385SH). ed. by Jalil Doustkhāh. 10th ed. Tehran: Morvārid.
Coyajee, J. C. (2001/1380SH). Boniād-hā-ye ostoureh o hamāse-ye Iran (Cults and legends of ancient Iran and China & studies in Shahnameh). Tr. By Jalil Doustkhāh. Tehran: Āgah.
Doustkhāh, Jalil. (2001/1381SH). Hamāse-ye Irāni. Tehran: Āgāh.
Duane P. Schultz, Sydney Ellen Schultz. (2010/ 1389SH). Nazarye-hā-ye shakhsiat (Theories of Personality). Tr. By Yahyā Seyed Mohammadi. Tehran: AIU.
Eagelton. Terry. (1989/1368SH). Pishdarā madi bar nazarye-ye adabi (An Introduction to Literary Theory). Tr. by ‘Abbās Mokhber. Tehran: Markaz.
Eqbāli, Ebrāhim and Others. (2007/1386SH). “Tahlil-e dāstān-e Siāvash bar pāye-ye nazarāt-e Jung”, Quarterly Journal of Persian Language and literature Researches. No. 8.
Eslāmi Nodoushan, Mohammad Ali. (1995/1374SH). Zendegi o marg-e pahlavānān dar Shāhnāmeh. 6th ed. Tehran: Āsār.
Ferdowsi, Abo-l-qāsem. (2005/1384SH). Shāhnāmeh. With the Efforts of Saeed Hamidiān. 7th ed. Tehran: Qatreh.
Freud, Sigmund. (1984/1363SH). Ravānshenāsi (Psycology). Tr. by Mahdi Afshār. Tehran: Kāviān.
Freud, Sigmund. (2003/1382SH). “Ro’ous-e nazarye-ye ravānkāvi” (Psychoanalysis: Headlines), Tr. by Hosein Pāyandeh. Arghanoun Mag. No. 22.
Grimal, Pierre. (1988/1367SH). Farhang-e asātir-e Younan o roum (Dictionnaire de la mythologic Grecque et Romaine). Tr. by Ahmad Behmanesh. Tehran: Amirkabir.
Hamidiān, Saeed. (1993/1372SH). Darāmadi bar andishe o honar-e Ferdowsi. Tehran: Markaz.
Hough, Graham. (1986/1365SH). Goftāri darbāre-ye naqd (An essay on criticism). Tr. by Nasrin Parvivi. Tehran: Amirkabir.
Hauser, Arnold. (1984/1363SH). Falsafe-ye tārikh-e honar (The Philosophy of art history). Tr. by M. Taqi Farāmarzi. Tehran: Negāh.
Khosravi, Ashraf and Eshāq Toghyāni. (2010/1389SH). “Tahlil-e ravānkāvāne-ye shakhsiat-e Soudābe o Roudābeh”, Kāvoshnāmeh. No. 21.
Klages, Mary. (2009/1388SH). Darsnāme-ye nazarye-ye adabi (literary theory). Tr. by Jalāl Sokhanvar. Tehran: Akhtaran.
Pournamdāriān, Taqi (1989/1368SH). Ramz o dāstān-hā-ye ramzi dar adab-e Fārsi. 3rd ed. Tehran: 'Elmi o farhangi.
Right, Elizabeth. (1994/1373SH). “Naqd-e ravānkāvāne-ye modern” (The Modern Psychoanalytic Criticism). Tr. by Hosein Pāyandeh. Arghanoun Mag. No. 4.
San’ati, Mohammad. (2001/1380SH). Tahlil-hā-ye ravānshenākhti dar honar o adabiāt. Tehran: Markaz.
Sarrāmi, Qadam'ali. (2008/1387SH). “Dāstān-e Soudābeh o Siāvash az manzari digar”, Azad university quarterly journal of Mytho-mystic literature. No. 13.
Satāri, Rezā. (2009/1388SH). “Barresi-e shakhsiyat-e Kāvoos bar asās-e kerdār-hā-ye ou az dowrān-e bāstān tā Shāhnāmeh”, Azad university quarterly journal of Mytho-mystic literature. No. 15.
Shamisā, Sirous. (1999/1378SH). Naqd-e adabi. Tehran: Ferdows.
Shyegānfar, Hamidrezā. (2005/1384SH). Naqd-e adabi. Tehran: Dastān.
