تبیین تاریخی نقش وزارت اقتصاد در جنگ هشت ساله
الموضوعات :نوروز هاشم زهی 1 , رسول یاحی 2 , سمیه هاشم زهی 3
1 - گروه علوم اجتماعی و ارتباطات، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد مطالعات دفاعی و مجری طرح نقش دولت در دفاع مقدس، تهران، ایران
3 - گروه علوم پایه، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: تحریم اقتصادی, جنگ تحمیلی, وزارت اقتصاد و دارایی, ستاد بسیج اقتصادی, اقتصادجنگی,
ملخص المقالة :
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یک مقطع برجسته در تاریخ معاصر است. در دفاع ایران در این هشت سال، سازمان‌های مختلف غیرنظامی نیز نقش‌آفرینی کرده‌اند. این مقاله به تحلیل عملکرد وزارت اقتصاد و دارایی در کمک و پشتیبانی از جنگ در مقطع تاریخی 1359 هجری شمسی تا سال 1367 پرداخته است. رویکرد اصلی پژوهش کیفی می‌باشد و داده‌ها با تکنیک اسنادی و فیش‌برداری از منابع دست اول و دوم جمع‌آوری شده است. نتایج نشان می‌دهد، وزارت اقتصاد و دارایی اقداماتی شامل، اعزام کارکنان به جبهه‌های جنگ، جمع‌آوری و اهداء کمک‌های نقدی، اعزام ماشین‌آلات و وسایل نقلیه اهدایی، اسکان موقت به جنگزدگان و پرداخت مستمری به مهاجرین جنگ تحمیلی انجام داده که از مهمترین گونه‌های عملکرد عمومی وزارت می‌باشد. کنترل قیمتها در دوران جنگ، تشکیل ستاد بسیج اقتصادی، ایجاد اعتماد اقتصادی، نگهداری از بودجه جنگ، ایجاد نقدینگی، نظارت بر مالیات مستقیم و غیرمستقیم، نظارت بر سیاستهای ارزی، افزایش رشد بهره‌وری تولید، کاهش رانت‌خواری، همکاری با بیمه ایران نیز از مهمترین گونه‌های عملکرد تخصصی این وزارتخانه بوده است. همچنین عملکرد ابزارهای پولی بانک مرکزی و آثار اقتصادی در دوران جنگ که شامل تحریمهای اقتصادی و خسارات وارده می‌شود، در این مقاله مورد بحث قرار گرفته اند
_||_
1) Adibi Sedeh, Mehdi (2002) "Sociology of War and Military Forces", Isfahan: Samat Publications.
2) Butol, Gaston (1992) "Sociology of War", translated by Houshang Farrokhjasteh, Publisher: Scientific and Cultural Publishing Company, Tehran.
3) Bidgoli, Seyed Mahmoud. Qaisarian Fard, Hadi (1398). Analysis and evaluation of the end of the Iran-Iraq war. Quarterly Journal of Historical Research and Archival Studies, Volume 29, Office 3.
4) Sons, Abu al-Laila (1400) "Iran's Struggle for Economic Independence", Introduction by Farshad Momeni, translated by Zahra Abdolmohammadi and Mahsa Karimi, Institutionalist Publishing. First Edition.
5) Poorahmad, Ahmad (1998) Geographical Dimensions of Imposed War Damages, Journal of Geographical Research.
6) Jafari Samimi, Ahmad. Monfared, Maryam. Heidarzadeh, N. Gain (2014). The effect of exchange rate uncertainty on Iran's imports, Quarterly Journal of Business Research, No. 72.
7) Jamshidi, Fakhri (2001) Unemployment and its consequences among the immigrants of the imposed war, Journal of Labor and Society, No. 41.
8) Hassani Sadrabadi, Mohammad Hossein (2005) The effects of general price control on the Iranian economy during the imposed war, Economic Research Journal, Volume 5, Number 2.
9) Khajeh Sarvi, Gholamreza. Farhadi, Abbas (1397) Components of Political Trust in the Islamic Republic, Sociological Quarterly of Iran, First Year, First Issue.
10) Dejpsand, Farhad. Raufi, Hamidreza (2008) Iran's Economy during the Imposed War, Tehran, Second Edition, Holy Defense Documentation Center (War Studies and Research).
11) Public Relations of the Ministry of Economic Affairs and Finance 2009 eform.mefa.ir/portal
12) Rafiqdoust's account of the support of the war (then Minister of the IRGC). Islamic Republic News Agency (1399) News Code 84048970
13) Narrated by Mohsen Rahami (member of the Program and Budget Commission). Iranian History Site (2010) News Code 7118. Taken from tarikhirani.
14) Iranian history site tarikhirani (1389) news code 163.
15) Shirzadi, Reza (2007) "Overview of the Persian Gulf Wars", Tehran, Sarir Publications.
16) Sadeghi Fasaei, Soheila. Erfanmanesh, Iman (2015) Methodological foundations of documentary research in social sciences; Case study: The effects of modernization on the Iranian family. Cultural Strategy Quarterly. Volume 8. Issue 29.
17) Alaei, Hossein (1399) A Study of the Role of the Government of the Islamic Republic of Iran in the Imposed War of Iraq against Iran, Quarterly Journal of International Studies, Volume 16, Number 4.
18) Ghazanfari, Kamran (2002) America and the overthrow of the Islamic Republic of Iran, Tehran, student mobilization.
19) Firooznia, Qadir. Jasemi, Elham. Qarni Arai, Behrooz (2016) The effect of the imposed war on the growth and economic development of rural settlements, Planning Studies of Human Settlements, Eleventh Year, No. 37.
20) The record of the Government of the Islamic Republic of Iran from 1988 to 1980. Collecting and organizing the Social Research Office of the Ministry of Islamic Guidance.
21) Mojtahed, Ahmad (2009) A Study of Monetary Instruments and Policies of the Central Bank of Iran, Money and Economy Quarterly, No. 1.
22) Islamic Revolution Documentation Center (1397) News Code 3661.
23) Resolutions of the Cabinet of Ministers in 1981 and 1980.
24) Momeni, Farshad (1399) Instagram lecture.
25) Momeni, Farshad (1996) A general view of the country's economic management during the imposed war, Mofid Letter, No. 7.
26) Momeni, Farshad (1397) The sixties were economically "golden age", the analytical news site of justice. http://www.ensafnews.com
27) Momeni, Farshad (1398) The facts of war economics by Dr. Farshad Momeni (on the occasion of the 30th anniversary of the adoption of Resolution 598): There was no shortage of support for the war. Taken from the Institute for the Study of Religion and Economics.
28) Milward, Allen S. (1996) "War of Economy and Society", translated by Seyed Hossein Mirjalili, Tehran, Imam Hossein University Publishing Institute.
29) Nemati, Yaqub. نعمتی. Leila (2014) Recognizing the nature of economic sanctions with a look at US unilateral sanctions against Iran during the imposed war, Journal of Sacred Defense, Third Year, No. 11.
30) CIA (2012) Iran and Iraq: A Comparison of Two War-Weary Economies, November 1
31) 30 July 2012
32) Iran and Iraq: Economic Balance, Confidential Report, June 3, 1986, March 22, 2011, Intelligence Bureau, 7
