واکنش مرفو-فیزیولوژیک ارقام ریحان (Ocimum basilicum L.) کشت شده در گلخانه به سطوح مختلف تنش شوری
ریحانه عبدلی طغرالجردی
1
(گروه بیوتکنولوژی ، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران.)
امین باقی زاده
2
(بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، ماهان، ایران)
مهدی رحیمی
3
(گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران.)
الکلمات المفتاحية: تنش شدید, ریحان ابلق, ریحان قرمز آتشین, محتوی رنگیزه‌های فتوسنتزی,
ملخص المقالة :
ریحان، سبزی برگی با خاصیت دارویی ادویهای است. شوری آب و خاک یکی از تنش‌های غیر‌زنده عمده است که رشد و بهره‌وری محصولات کشاورزی را در سراسر جهان کاهش می‌دهد. بیش از 800 میلیون هکتار از زمین‌های سراسر جهان شور و قلیایی هستند. در این آزمایش پنج ژنوتیپ ریحان (بنفش ایرانی، سیاه، ابلق، سبز و قرمز آتشین) به صورت طرح اسپیلت پلات بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار که فاکتور اصلی شامل تنش شوری در سه سطح (نرمال، تنش متوسط و تنش شدید) و عامل فرعی شامل ژنوتیپ (5 سطح)، در گلدان و در شرایط گلخانه‌ای در سال زراعی 1402 در دانشگاه تحصیلات تکمیلی کرمان مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تمامی ارقام ریحان توانایی تحمل تنش شوری 75 میلی‌مولار سدیم کلراید (تنش متوسط) را دارا بودند و مقادیر خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی نسبت به تیمار شاهد به میزان کمی کاهش یافت به شکلی که در بسیاری از موارد اختلاف معنی داری مشاهده نشد . اعمال تنش شوری با شدت 135 میلی‌مولار سدیم کلراید (تنش شدید) باعث شد که خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی تمامی ارقام ریحان به طور بسیار معنی دار کاهش یابد و همچنین در این سطح تنش رقم ریحان آتشین به طور کامل از بین رفت. در مجموع می‌توان بیان کرد که استفاده از رقم‌های ریحان استفاده شده دارای حساسیت بالایی به سطح بیش از 75 میلی‌مولار تنش شوری هستند و تحت شرایط شوری میزان خصوصیات رویشی و فیزیولزیکی آن‌‌ها با کاهش قابل توجهی روبه رو می شود.
