مضامین اسطوره ای گیاهان و حیوانات در اوستا و بندهش
الموضوعات : جستارهای ادبی (ادبیات تعلیمی)معصومه محلوجی‏ زاده مهابادی 1 , حمیدرضا شایگان فر 2 , مهرانگیز اوحدی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحدتهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران
2 - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: اسطوره, اوستا, حیوان, بندهش, گیاه,
ملخص المقالة :
اوستا و بندهش به عنوان قدیمی ترین متون ایران باستان حاوی اساطیر مختلف از جمله مضامین مربوط به حیوانات و گیاهان است. در اوستا حیوانات به دو دسته اهورایی و اهریمنی یا مفید و مضر تقسیم شده اند و حیوانات اهلی، قابل احترام و یاری گر سروش هستند. اسطورۀ گاو نخستین، که در اساطیر ایران وجود دارد؛ با آفرینش هستی عجین و همراه است. گوشورون، فرشتۀ نگهبان گله ها و جانوران سودمند و در ادبیات پهلوی روانِ گاو نخستین دانسته شده است و اما در مورد گیاهان از جمله مراحل تهیۀ عصارۀ گیاه هوم و کاربرد آن در مراسم مذهبی ریشه در اساطیر دارد. در بندهش هر یک از گیاهان به امشاسپندی تعلق دارد و در مورد انواع گیاهان و رستنی ها بحث می شود و نویسنده برخی از ویژگی های گیاهان را اهریمنی می داند. داشتن ویژگی های خاص دلیل سروری حیوانات دانسته شده است. نامگذاری ماه های ایرانی با رستنی ها ارتباط دارد و با مباحث مربوط به طبیعت قابل بررسی است. در این پژوهش، با روش تحلیلی- توصیفی مشخص شد گیاهان و حیوانات در اساطیر ایرانی چون اسطوره‌های اقوام دیگر گرامی و مقدس دانسته شده‌اند. آیین هایی چون قربانی، انتساب به ایزدان و امشاسپندان، شباهت میان انسان و اجزای طبیعت که ریشه در اساطیر دارد و به ادبیات عرفانی هم راه یافته است؛ باعث شده است تا این بن مایه‌ها مقدس شناخته شوند و در مناسک از آن‌ها بهره برده شود.
