سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی در مسیر پایداری: ارزیابی موانع و چالش‌ها (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)

الموضوعات :

تهمینه علیزاده ¹ , جلال عظیمی آملی ² , صدرالدین متولی ³ , رحیم سرور ⁴

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
4 - استاد گروه جغرافیا، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 22 الجمعة , جمادى الأولى, 1444 تاريخ التأكيد : 28 الأربعاء , رمضان, 1444 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , صفر, 1445

الکلمات المفتاحية: ', حمل‌ونقل عمومی', پایداری زیست محیطی', کلانشهر تهران',

ملخص المقالة :

مقدمه: از دیدگاه زیست محیطی رایج‌ترین دلیل برای توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی پایدار، کاهش استفاده از اتومبیل و ازدحام ترافیک می‌باشد، که در نتیجه منجر به بهبود کیفیت محیط می‌گردد.هدف: تحقق پایداری زیست محیطی در سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی نیازمند شناسایی چالش‌ها و موانع آن است که در این مطالعه مورد توجه قرار گرفته است.روش‌شناسی تحقیق: رویکرد روش‌شناختی پژوهش از نوع کیفی مبتنی بر گراندد تئوری است و داده‌های مورد نیاز، از دو منبع اصلی بدست آمد که شامل مصاحبه‌های بارگذاری شده در فضای نت توسط مدیران بخش حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران و انجام مصاحبه با خبرگان و اساتید داتشگاه بود. نتایج با استفاده از روش گراندد تئوری و آزمون مقایسه میانگین تحلیل گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه این پژوهش، کلانشهر تهران می‌باشد.یافته ها: نتایج بدست آمده در مجموع، 59 چالش را در قالب سه حوزه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی و حوزه اجتماعی و رفتاری نشان داد که در 10 قلمرو عمده و در قالب یک مدل پارادایمی دسته‌بندی گردیدند. همچنین تلفات ناشی از تصادفات جاده‌ای و تشدید انتشار آلاینده‌ها، به عنوان مهمترین پیامد این چالش‌ها شناسایی شدند. نتایج: مدیریت شهری تهران ابتدا بایستی بر رفع موانع مرتبط با حوزه سیاست‌گذاری و سپس حوزه سرمایه‌گذاری تمرکز نماید تا حرکت به سمت توسعه حمل‌ونقل سازگار با محیط زیست آغاز شود. همچنین بهبود شرایط علّی و شرایط زمینه‌ای می‌تواند حمل‌ونقل عمومی تهران را در بلندمدت به سمت پایداری زیست محیطی سوق دهد. اما در کوتاه مدت و میان‌مدت بهبود شرایط میانجی و شرایط راهبردی می‌تواند موثر واقع شود که نتیجه تمام این فرایندها، بهبود شرایط پیامدی و ارتقای کیفیت سیستم حمل‌ونقل عمومی کلانشهر تهران می‌باشد.

المصادر:

اجزاء شکوهی، محمد. (1393). نقش شبکه ریلی درون شهری در چشم‌انداز بوم شناختی و اقتصادی حمل‌ونقل شهر مشهد. فصلنامه جغرافیا و توسعه فضای شهری، 1(2)، 128-117.

احمدی، محمد. (1398). الگوی حق به شهر در سلامت شهری (مطالعه موردی: شهر بجنورد). رساله دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: حسین حاتمی‌نژاد، استادان مشاور: احمد پوراحمد، کرامت الله زیاری، سعید زنگنه شهرکی،  تهران، دانشگاه تهران.

اشتراس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1393). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها. ترجمه بیوک محمدی، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

تلخابی، حمیدرضا؛ سلیمانی، محمد؛ سعیدنیا، احمد و زنگانه، احمد. (1396). اثرات توسعه گسیخته شهر بر شکل‌گیری جریان حمل‌ونقل و آلودگی هوای منطقه کلانشهری تهران. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 19(25)، 99-89.

جوادیان، رضا و فراست، هادی. (1396). بررسی رابطه حمایت اجتماعی و امنیت اجتماعی با اعتماد اجتماعی استفاده کنندگان از حمل‌ونقل عمومی. فصلنامه انتظام اجتماعی، 9(2)، 222-189.

حبیبیان، میقات و کرمانشاه، محمد. (1394). بررسی اثر متغیرهای حمل‌ونقلی بر تغییر استفاده از شیوه سواری شخصی در سفرهای روزانه. فصلنامه مهندسی حمل‌ونقل، 7(1)، 30-13.

رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین. (1393). اقتصاد سبز: گامی به سوی تحقق توسعه پایدار در حقوق بین الملل محیط زیست. دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی (دانش و توسعه سابق)، 21(6)، 141-114.

شهرداری تهران. (1386). طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران. معاونت و سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران.

شهرداری تهران. (1397). سالنامه آماری شهر تهران. سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.

علاءالدینی، پویا و فایضی، الهام. (1390). ارتقای پایداری شهری از طریق تمهیدات بدیل حمل‌ونقل: سنجش دست‌آوردها و چالش‌های طرح آزمایشی دوچرخه اشتراکی در تهران. فصلنامه مطالعات شهری، 1(1)، 90-77.

فنایی، ساناز. (1401). تدوین چهارچوب ارزیابی اثرات پروژه‌های بازآفرینی شهری پایدار بر سلامت روانی شهروندان (مورد پژوهی: پروژه بازآفرینی فضای فوقانی تونل راهآهن تهران-تبریز). رساله دکتری شهرسازی، استاد راهنما: غلامرضا حقیقت نائینی، استاد مشاور: حجت الله فراهانی، تهران، دانشگاه هنر.

کاظمی‌پور، شهلا و حاجیان، امیر. (1396). ایحاد نخستین کلانشهر واقعی ایران در مجموعه شهری تهران: با تأکید بر سهم مهاجرت. فصلنامه جمعیت، ۱۸(۷۵ و ۷۶)، 48-21.

محمدپور، صابر؛ صرافی، مظفر؛ و توکلی‌نیا، جمیله. (1395). تحلیلی بر مدیریت تقاضای سفر در راستای حمل‌ونقل پایدار شهری (موردپژوهی: کلانشهر تهران). فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 6(21)، 115-103.

منظور، داود؛ و صفاکیش، محمدکاظم. (1390). اثرات سیاست‌های زیست محیطی و اقتصادی بر رفتار حمل‌ونقل شهری با رویکرد قیاسی- استقرایی: مطالعه موردی شهر تهران. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 2(4)، 187-171.

یزدان‌پناهی، ملیسا؛ و ملکی، کیمیا. (1390). بررسی جایگاه حمل‌ونقل در توسعه اقتصادی پایدار شهری. تهران: اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران.

Aldenius, M., Tsaxiri, P., & Lidestam, H. (2021). The role of environmental requirements in Swedish public procurement of bus transports. International Journal of Sustainable Transportation, 16(5), 391-405.

Bamberg, S., Fujii, S., Friman, M., & Gärling, T. (2011). Behavior Theory and Soft Transport Policy Measures. Transport Policy, 18(1), 228-235.

Ceder, A. (2021), Urban mobility and public transport: future perspectives and review. International Journal of Urban Sciences, 25(4), 455-479.

Chang, Zh. (2014). Financing new metros-The Beijingmetro financing sustainability study. Transport Policy, 32(1), 148-155.

Derrible, S. (2016). Complexity in future cities: the rise of networked infrastructure. International Journal of Urban Sciences, 21(1), 68-86.

Enriquez, A., Lefevre, B., Dalkmann, H., & Brannigan, Ch. (2014). Module 5e Sustainable Transport: A Sourcebook for Policy-makers in Developing Cities, GIZ Publication, DOI:10.13140/2.1.4286.8009.

Gutiérrez, A., Miravet, D., & Domènech, A. (2020). COVID-19 and urban public transport services: emerging challenges and research agenda. Cities & Health, 5(1), 177-180.

Haitao, H., Yang, K., Liang, H., Menendez, M., & Guler, S.I. (2019). Providing public transport priority in the perimeter of urban networks: A bimodal strategy. Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 107(1), 171-192.

Kaysi, Ch. (2013). Transitioning To the Green Economy: The Arab Transport Sector Policy BRIEF. International Journal of Sustainable Development, 8(3), 305-320.

Kordnaic A.S. (2011). Deployment, Improvement and Development of Extremely Busy (B.R.T) Solutions to Reduce Metropolitan Traffic. Traffic Management Studies, 6(20), 1-13.

Litman, T. (2011). Developing Indicators for Sustainable and Livable Transport Planning. Victoria Transport Policy Institute, US.

Loo, B., & du Verle, F. (2016). Transit-oriented development in future cities: towards a two-level sustainable mobility strategy. International Journal of Urban Sciences, 21(1), 54-67.

Paulsson, A. (2018). Making the sustainable more sustainable: public transport and the collaborative spaces of policy translation. Journal of Environmental Policy & Planning, 20(4), 419-433.

Smith, Ph. (2019). Exploring public transport sustainability with neutrosophic logic. Transportation Planning and Technology, 42(3), 257-273.

Steg, L., & Gifford, R. (2005). Sustainable transportation and quality of life. Journal of Transport Geography, 13(1), 59-69.

Susnienė, D. (2012). Quality approach to the sustainability of public transport. Transport, 27(1), 102-110.

Sy, K., Martinez, M.E., Rader, B., & White, L.F. (2020). Socioeconomic disparities in subway use and COVID-19 outcomes in New York City. American Journal of Epidemiology, 190(7), 1234–1242.

Tsui, K.Y. (2011). China's infrastructure investment boom and local debt crisis. Eurasian Geogr Econ, 52(5), 686-711.

UNEP. (2011). Towards a Green Economy: Patlıways to Sustainable Development and Poverty Eradication, United Nations Environment Report, Retrived from: https://sustainable development. un.org/index.php?page=view&type=400&nr=126&menu=35.