ارزیابی شاخص های مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهری (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)

الموضوعات :

نگین هاشمی ¹ , مسلم رستمی ² , جعفر نصیرناتری ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت امور شهری، گروه مدیریت امور شهری، واحد الکترونیکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت آموزش، دانشگاه فرهنگیان نوشهر، نوشهر، ایران

تاريخ الإرسال : 23 السبت , شوال, 1444 تاريخ التأكيد : 23 الأحد , ربيع الأول, 1445 تاريخ الإصدار : 20 الأربعاء , شعبان, 1446

الکلمات المفتاحية: عملکرد, مدیریت شهری, مشارکت, مشارکت شهروندان, کرمانشاه,

ملخص المقالة :

مقدمه: مشارکت شهروندان در روند تصمیم‌گیری شهری یکی از عناصراصلی توسعه همه جانبه شهری بوده که نقش مهمی در ایجاد تعادل شهری ایفا نماید‌.

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی شاخص­های مؤثر در مشارکت شهروندان در امور شهری با رویکرد مدلسازی است.

روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف­گذاری کاربردی و از نظر روش­شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. که از نظرات 30 نفر از متخصصین این موضوع با استفاده از روش دلفی شناسایی شده­است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات 6 عامل به عنوان عوامل تأثیرگذار قوی مشارکت شهروندان در امور شهری از مدلسازی تفسیری - ساختاری ISM و سپس با نرم افزار میک­مک و نرم افزار  SPSS بهره گرفته شده ­است.

قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه شهر کرمانشاه است.

یافته ­ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان اثرگذاری شاخص شفافیت نسبت به سایر عوامل تأثیرگذاری بیشتری داشته­است. همچنین نتایج نشان داد که شاخص­های شفافیت، پاسخگویی، کارایی و مشارکت مندی و شاخص­های عینی جز متغیرهای پیوندی هست که از قدرت نفوذ و وابستگی بالایی برخوردارند ولی شاخص شفافیت و پاسخگویی به سمت عوامل کلیدی سوق دارند و در مرز بین شاخص­های پیوندی و کلیدی قرار دارند که از قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی برخوردارند و بیشترین تاثیر بر امور شهری می­گذارد و همچنین شاخص­های ذهنی از قدرت نفوذ ضعیف، ولی وابستگی بالایی برخوردار است و بیشترین تأثیر را از عوامل کلیدی و پیوندی می­پذیرد. و در نهایت به ارائه پیشنهادها برای توسعه مشارکت شهروندان در امور شهری در شهر کرمانشاه پرداخته شده­است.

نتایج: نتایج پژوهش نشان داد از بین شاخص­های تاثیر گذار بر مشارکت شهروندان در امور شهری شاخص شفافیت و پاسخگویی بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داده­اند و شاخص عینی دارای وضیعت نامطلوبی می باشد. به همین منظور مسئولین و  برنامه­ریزان شهری باید توجه ویژه­ای به شاخص­های عینی داشته باشند.

المصادر:

احمدی، مهرداد و رضایی، صمد. (1400). شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در فرآیند مدیریت شهری. پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه، 4(2)، 52-37.
ایراندوست، کیومرث؛ غلامی زارچی، مصطفی و فائزی، سید فرزین. (1398). تحلیل فضای عمومی مردم سالار به منظور ارتقاء مشارکت مردم (مطالعه موردی: شهر یزد). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 6(2)، 193-171. doi:10.22067/gusd.v6i2.47003
ایمانی، بهرام. (1399). آینده¬پژوهی توسعه متوازن منقطه¬ای بر مبنای برنامه ریزی سناریوی مبنا مطالعه موردی: استان اردبیل. جغرافیا و توسعه، 18(58 )، 44-17. 10.22111/GDIJ.2020.5323doi:
پارسا، شقایق و برک پور، ناصر. (1399). تدوین دستورالعمل شفاف‌سازی عملکرد مدیریت شهری، موردپژوهی: شهر مشهد. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7(1)، 207-187. doi:10.22067/jgusd.v7i1.86627
تقوایی، مسعود؛ بابانسب، رسول و موسوی، چمران. (1388). تحلیلی بر سنجش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (مطالعه موردی: منطقه 4 شهر تبریز). مطالعات و پژوهش¬های شهری منطقه¬ای، 1(2)، 36-19.
توکلی¬نیا، جمیله؛ ایمانی جاجرمی، حسین و یداله¬نیا، حسین. (1400). تحلیل جایگاه حکمروایی خوب در عملکرد مدیریت شهری (مطالعه موردی: شهر بابل). آمایش محیط، 14(53 )، 108-85. 20.1001.1.2676783.1400.14.53.5.1 dor:
توکلی¬نیا، جمیله و شالی، محمد. (1394). امکان¬سنجی راهبرد توسعه شهر (CDS) درتوانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه¬های غیررسمی منطقه یک کلانشهر تبریز. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 15(36)، 138-117. 20.1001.1.22287736.1394.15.36.7.3 dor:
چراغی، رامین. (1392). نقش سرمایه اجتماعی شهروندان در حکمروایی خوب شهری مطالعه موردی: شهر قروه. پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشگاه تربيت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
حسینی، شکیلا. (1400). سنجش میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری بر اساس الگوی حکمرانی شهری (نمونه موردی: منطقه 5 شهرداری تهران). مطالعات مدیریت شهری، 13(46 )، 49-35. 10.30495/ums.2021.19262doi:
رحیم¬زاده اوچتپه، آزاد. (1398). آینده¬پژوهی تحقق معیارهای شهر خلاق (مورد مطالعه: کلانشهر تهران). پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم جغرافیایی.
رحیم‌زاده، سیروس؛ شیخ الاسلامی، علیرضا و ذاکرحقیقی، کیانوش. (1401). تدوین الگوی مشارکت سازمان‌‌های مردم‌نهاد در نظام مدیریت شهری (نمونه موردی: کلان‌شهر تهران). تحقیقات جغرافیایی، ۳۷ (۲)، ۲۵۱-۲۴۱. http://georesearch.ir/article-1271-fa.html
رشادی، منوچهر. (1399). بررسی ارتباط میان اعتماد و مشارکت اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان شهرهای استان همدان). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 9(4)، 930-907. 10.22059/JISR.2020.300138.1045doi:
شاوردی، عارف. (1398). بررسی همبستگی بین مشارکت شهروندان در امور شهری با اعتماد اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان شهر شادگان). جامعه شناسی فرهنگی، ۱(۳)،۵۴-۳۴. http://jcsjs.ir/article-1-70-fa.html
شریف¬زاده، فتاح و صادقی، جواد. (1388)، عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در اداره امور شهر. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 19(59)، 70-47. 20.1001.1.22518037.1388.19.59.3.8 dor:
عنابستانی، علی¬اکبر. عنابستانی، زهرا. (1400). تحلیل پیشران‌های کلیدی موثر بر افزایش اثربخشی برنامه‌های راهبردی-عملیاتی شهر و شهرداری‌ها با رویکرد آینده پژوهی در شهرهای استان خراسان رضوی. مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه¬ای،2(4)، 68-43.
https://www.srds.ir/article_146343.html
محمدزاده، علی؛ پورعزت، علی اصغر؛ رضایان قیه باشی، احد و پیران¬نژاد، علی. (1399). تصویرپردازی از مشارکت شهروندی با هدف بهبود حکمرانی شهری (مورد مطالعه: شهر تهران). دانش شهرسازی، 4(4)، 135-117. 10.22124/UPK.2020.16986.1507doi:
محمدزاده، علی؛ پورعزت، علی اصغر؛ پیران‌نژاد، علی؛ مختاریان‌پور، مجید و پندار، مهدی. (1401). مدل جامع مشارکت شهروندی، مورد پژوهش: شهر تهران. مدیریت سازمان‌های دولتی، 10(4)، 34-17. doi:10.30473/ipom.2021.57578.4320
مرکز آمار ایران. ( 1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، کرمانشاه.
ملکشاهی، غلامرضا؛ نیکپور، عامر و غلامی، سپیده. (1397). شناخت و ارزیابی عوامل مرتبط با مشارکت شهروندان در مدیریت شهری. دو فصلنامه جامعه شناسی نهادهای اجتماعی، 5(12)، 350-327. 10.22080/SSI.1970.2142dor:
نظم¬فر، حسین و علی بخشی، آمنه. (1400). آینده پژوهی برنامه¬ریزی توسعه گردشگری (نمونه موردی: استان اردبیل). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۱ (۶۳)، ۷۹-۵۹. 10.52547/jgs.21.63.59doi:
Chen G, Yao R, Chen J, Li T. (2021). A smart urban management information public opinion analysis system. International Journal of Security and Networks, 16(2), 92-97.
Erico Przeybilovicz, Maria Alexandra Cunha, Stan Geertman, Charles Leleux, Ank Michels, Zsuzsanna Tomor, C. William R. Webster & Albert Meijer. (2022). Citizen participation in the smart city: findings from an international comparative study, Local Government Studies, 48(1), 23-47, doi: 10.1080/03003930.2020.1851204.
Li, W., Feng T., Timmermans, H., Li Z., Zhang, M., & Li, B. (2021). Analysis of citizens' motivation and participation intention in urban planning. Cities, 106:102921. doi:10.1016/j.cities.2020.102921
Mitlin, D. (2021). A framework to scale citizen participation in urban development: Learning from experiences of multi-stakeholder collaboration. GDI Working Paper 2021-058. Manchester: The University of Manchester.
Nyama, V., & Mukwada, G. (2022). Factors Affecting Citizen Participation in Local Development Planning in Murewa District. Zimbabwe. Journal of Asian and African Studies, 58(2), 002190962110696. doi:10.1177/00219096211069643
Siyam, N., Alqaryouti, O., & Abdallah, S. (2020). Mining government tweets to identify and predict citizens engagement. Technology in Society, 60, 101211. doi:10.1016/j.techsoc.2019.101211
van – Dijk, MP. (2006). Managing cities in developing countries: the theory and practice of urban management. Edward Elgar Publishing.
Wong, S., Tang, W., & Horen B. (2006). Strategic Urban Management in China: A Case Study of Guanzhou Development District. Habitat International. 30(3), 645- 667. doi:10.1016/j.habitatint.2005.04.001
Yu, B. (2021). Ecological effects of new-type urbanization in China. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 135,110239. doi:10.1016/j.rser.2020.110239