بررسی و تبیین نقش مکتب تفسیری آندلس در مغرب میانه از ابتدای قرن هفتم تا پایان قرن نهم هجری
مجتبی قربانیان قهفرخی
1
(
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم اصفهان- ایران
)
مصطفی شریفی اذرخوارانی
2
(
کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشگاه علوم و معارف قرآن اصفهان- ایران
)
الکلمات المفتاحية: اندلس, جنبش تفسیر, مغرب میانه, تلمسان, بجایه,
ملخص المقالة :
مهاجرت بزرگان آندلس به مغرب‌میانه از ابتدای قرن هفتم هجری و استقرار آنان در دو منطقه تلمسان و بجایه و استقبال پادشاهان مناطق مذکور از ایشان، چهره‌ی متفاوتی از تفسیر در این منطقه بوجود آورد و در شکوفایی علمی این مکتب تفسیری و مفسران آن نقش موثری ایفا کرد. اهل مغرب با تعلیم و تقلید از آندلسیان، تفسیر را از روشی که محدود به بیان معانی آیات با روایات بود به موضوعاتی از احکام، قرائات، لطائف و اشارات توسعه بخشیدند. همچنین بزرگان آندلس به ترویج روش‌های خاص خود در تعلیم و حتی گسترش خط خود در مغرب‌میانه همت گماردند. بزرگان الجزائر نیز، ضمن مشارکت با اعلام آندلس درخشش قابل توجهی داشتند. این مشارکت‌ها شکل‌های متنوعی مانند نقل مشهورترین آثار تفسیری اندلسی و نیز شرح و تدریس آن‌ها دارد. از این رو طلاب مغرب میانه، از تألیفات اندلسیان آگاه شده و به این مکتب تفسیر متصل شدند. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی انجام خواهد شد و نویسنده سعی دارد ضمن بررسی مهمترین اعلام تفسیری آندلس در مغرب‌میانه و نیز معرفی تالیفات ایشان به بررسی میزان تاثیر دیدگاه‌های اندیشمندان آندلسی در مغرب میانه در موضوع تفسیر بپردازد و آثار و نتایج این تاثیر را تبیین نماید. از رهگذر این پژوهش روشن گردید مهمترین عرصه‌های تاثیرگذاری عبارت از مباحث بلاغی، علم قرائات، مباحث فقهی و مباحث عرفانی است که نتیجه آن تقویت مکتب تفسیری مغرب‌میانه می-باشد.
