بررسی تأثیر مکتب تفسیری آندلس بر جریان¬های تفسیری و علمی مغرب میانه در دوره میانه اسلامی
الموضوعات :مجتبی قربانیان قهفرخی 1 , مصطفی شریفی اذرخوارانی 2
1 - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم اصفهان،ایران.
2 - کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشگاه علوم و معارف قرآن اصفهان،ایران.
الکلمات المفتاحية: اندلس, جنبش تفسیر, مغرب میانه, تلمسان, بجایه.,
ملخص المقالة :
مهاجرت بزرگان آندلس به مغرب¬میانه از ابتدای قرن هفتم هجری و استقرار آنان در دو منطقه تلمسان و بجایه و استقبال پادشاهان مناطق مذکور از ایشان، چهره¬ی متفاوتی از تفسیر در این منطقه بوجود آورد و در شکوفایی علمی این مکتب تفسیری و مفسران آن نقش موثری ایفا کرد. اهل مغرب با تعلیم و تقلید از آندلسیان، تفسیر را از روشی که محدود به بیان معانی آیات با روایات بود به موضوعاتی از احکام، قرائات، لطائف و اشارات توسعه بخشیدند. همچنین بزرگان آندلس به ترویج روش¬های خاص خود در تعلیم و حتی گسترش خط خود در مغرب¬میانه همت گماردند. بزرگان الجزائر نیز، ضمن مشارکت با اعلام آندلس درخشش قابل توجهی داشتند. این مشارکت¬ها شکل¬های متنوعی مانند نقل مشهورترین آثار تفسیری اندلسی و نیز شرح و تدریس آن¬ها دارد. از این رو طلاب مغرب میانه، از تألیفات اندلسیان آگاه شده و به این مکتب تفسیر متصل شدند. این پژوهش با روش کتابخانه¬ای و تحلیلی انجام خواهد شد و نویسنده سعی دارد ضمن بررسی مهمترین اعلام تفسیری آندلس در مغرب¬میانه و نیز معرفی تالیفات ایشان به بررسی میزان تاثیر دیدگاه¬های اندیشمندان آندلسی در مغرب میانه در موضوع تفسیر بپردازد و آثار و نتایج این تاثیر را تبیین نماید. از رهگذر این پژوهش روشن گردید مهمترین عرصه-های تاثیرگذاری عبارت از مباحث بلاغی، علم قرائات، مباحث فقهی و مباحث عرفانی است که نتیجه آن تقویت مکتب تفسیری مغرب¬میانه می¬باشد.
