تأثیرگذاری حضور شهود در اجرای مجازات زنای محصن و محصنه
الموضوعات :
آموزه های فقه و حقوق جزاء
عبدالکریم بنی اسدی
1
(دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.)
ولی اله انصاری
2
(استادیار، گروه حقوق، ,واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
تاريخ الإرسال : 17 الخميس , شعبان, 1444
تاريخ التأكيد : 09 الثلاثاء , ذو الحجة, 1444
تاريخ الإصدار : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444
الکلمات المفتاحية:
شهادت بر زنای محصنه,
سقوط حد زنای محصنه,
حضور شهود در اجرای حد زنا,
ملخص المقالة :
تاریخ دریافت: 1401/12/18 تاریخ بازنگری: 1402/03/19 تاریخ پذیرش: 1402/04/06 درباره ی شهودی که به وقوع زنای محصنه شهادت می دهند و به استناد شهادت شهود مذکور، علیه متهمین به زنا، به ارتکاب زنای محصنه و اجرای حد زنای محصن و محصنه بر آنان، حکم می شود، در این خصوص که حضور آنان برای اجرای حد زنای محصنه، در صحنه ی اجرای حد زنا بر محصن و محصنه، لازم و ضروری است، به گونه ای که عدم حضور آنان از موانع و موجبات عدم اجرا و سقوط حد زنای محصنه است، سه دیدگاه، بین فقهاء وجود دارد؛ دیدگاه لزوم حضور شهود به طور مطلق، دیدگاه عدم لزوم حضور شهود به طور مطلق و دیدگاهی تفصیلی که عدم حضور شهود را در شرایطی موجب سقوط حد می‌داند. اگر چه بر اساس دیدگاه مشهور فقهاء، عدم حضور شهود در زمان اجرای حد زنای محصن و محصنه، موجب سقوط حد نیست، اما عده‌ای از فقهاء، معتقد هستند که عدم حضور شهود، موجب سقوط حد رجم و باعث منتفی شدن اجرای آن است. دیدگاه عدم لزوم حضور شهود به طور مطلق، قابل پذیرش نیست؛ زیرا اگر عدم حضور شهود، به دلیل فرار از صحنه اجرای مجازات رجم، یا ترس از اجرای مجازات است، باید حد رجم را به دلیل وجود شبهه ی حاصل از عدم حضور شهود، ساقط دانست؛ البته، در چنین حالتی، حد رجم، نه به جهت صرف عدم حضور شهود، بلکه به جهت شبهه حاصله از عدم حضور آنان، ساقط می شود.
المصادر:
اردبیلى، سید عبد الکریم، (1427 ق) ، فقه الحدود و التعزیرات، قم، انتشارات دانشگاه مفید.
انصاری، مرتضی، (1387)، رسائل، اصفهان، انتشارات خاتم الأنبیاء.
تبریزى، جواد بن على، (1417 ق)، أسس الحدود و التعزیرات، قم، دفتر مؤلف.
جزیرى، عبد الرحمن، (1419 ق)، الفقه على المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت (ع)، بیروت، دار الثقلین.
حسینى شیرازى، سید صادق، (1425 ق)، التعلیقات على شرائع الإسلام، قم، انتشارات استقلال.
خمینى، سید روح الله، بیتا، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعاتی دار العلم.
خویی، سید ابوالقاسم، (1418 ق)، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسه إحیاء آثار خوئی (ره).
خویی، سید ابوالقاسم، (1412 ق)، مصباح الفقاهة، بیروت، دارالهادی.
سبحانی تبریزی، جعفر، (1389)، الوسیط فی اصول الفقه، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری دانش پذیر.
سبزوارى، سید عبد الأعلى، (1413 ق)، مهذّب الأحکام، قم، مؤسسه المنار.
سیورى، مقداد بن عبد الله، (1404 ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
شهید ثانى، زین الدین بن على، (1413 ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسه معارف اسلامی.
شیخ طوسی، محمدبن حسن، (1407 ق)، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
شیخ طوسى، محمد بن حسن (1387 ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، کتابفروشی مرتضوی.
صاحب جواهر، محمد حسن، (1404 ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
طبرسى، فضل بن حسن، (1410 ق)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی.
علامه حلّى، حسن بن یوسف، (1413 ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
علامه حلّى، حسن بن یوسف، (1413 ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
علامه حلّى، علامه، حسن بن یوسف، (1412 ق)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی.
فاضل هندى، محمد بن حسن، (1416 ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
فخرالمحققین، محمد بن حسن، (1387 ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى، (بیتا)، مفاتیح الشرائع، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
قافی، حسین، (1399)، اصول فقه کاربردی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قمّى، محمد مؤمن، (1422 ق)، مبانی تحریر الوسیلة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (قده).
کلانتری، عباس و همکاران، (1395)، « احتیاط در دماء و کاربرد آن در حقوق کیفری»، مجله حقوق اسلامی، شماره 51.
کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، (1407 ق)، تهران، انتشارات اسلامیه.
گلپایگانى، سید محمد رضا، (1412 ق)، الدر المنضود فی أحکام الحدود، قم، دار القرآن الکریم.
لنکرانى، محمد فاضل، (1422 ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار (ع).
محقق داماد، سید مصطفی؛ خسروی، کاظم، (1401)، «برابری جنسیت در قصاص؛ شرط ثبوت یا اجراء»،آموزه های فقه و حقوق جزاء، سال اول، شماره 2، ص 107ـ123.
مرعشى نجفى، شهاب الدین، (بیتا)، القصاص على ضوء القرآن و السنة، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفی.
مکارم شیرازى، ناصر، (1418 ق)، أنوار الفقاهة، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن أبی طالب (ع).
منتظرى، حسینعلى، (بیتا)، کتاب الحدود، قم، انتشارات دار الفکر.
موسوی خ‍وان‍س‍اری، سید اح‍م‍د، (1405 ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
نائینى، محمد حسین، (1352 ق)، أجود التقریرات، قم، چاپخانه عرفان.
نراقی، محمد مهدی، (1388)، أنیس المجتهدین فی علم الأصول، قم، مؤسسه بوستان کتاب.
_||_
Ardabili, Syed Abd al-Karim (1427 AH), Fiqh al- Hudud wa Ta’zirat, Qom, Al-Mufid University Publishing Institute.
Ansari, Morteza (1387), Alrasaeil, Isfahan, Khatam al-Anbiya.
Tabrizi, Jawad bin Ali (1417 AH), Asas al-hudud wa Ta’zirat, Qom, author's notebook.
Jaziri, Abd al-Rahman (1419 AH), alfiqh ealaa almadhahib al'arbaeat w madhhab 'ahl albayt , peace be upon them, Beirut, Dar al-Thaqlain.
Hosseini Shirazi, Syed Sadiq (1425 AH), altaeliqat ealaa sharayie al'iislami, Qom, Estiqlal publications.
Khomeini, Seyyed Ruhollah, Tahrir al-Wasila, Qom, Dar al-Ilm Publications Institute.
Khoei, Abu al-Qasim (1418 AH), mawsueat al'iimam alkhawyiy, qim, muasasat 'iihya' athar al'iimam alkhawyiy.
Khoyi, Abu al-Qasim (1412 AH), Misbah al-Fagaha, Beirut, Dar al-Hadi.
Subhani Tabrizi (1389), Jaafar, alwasit fi 'usul alfiqh , Tehran, Enlightenment Cultural Institute.
Sabzwari, Syed Abd al-Ala (1413 AH), Mohdhab al-Ahkam, Qom, Al-Manar institute.
Syuri, Miqdad bin Abdullah (BITA), altanqih alraayie limukhtasir al-sharayiea, Qom, Publications of the book of the Ayatollah Marashi Najafi.
shahid thani, zayn al-diyn bn Ali (1413 AH), masalik al'afham 'iilaa tanqih sharayie al'iislami, Qom, almaearif al'iislamiati.
Sheikh Tusi, Muhammad bin Hasan (1407 AH), Al-Khalaf, Qom, an Islamic publication book.
Sheikh Tusi, Muhammad bin Hassan (1387 AH), almabsut fi fiqh al'iimamiati, Tehran, almaktabat almurtazaviat li'iihya' althar aljafariati.
sahib aljawahir, muhamad hasan (1404 AH), Jawahir al-Kalam fi Shara’i al-Islam, Beirut, Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
Tabarsi, Fadl bin Hassan (1410 AH), almutalaf min almukhtalif bayn 'ayimat alsalaf, mashhad, majmae albuhuth al'iislamiati.
Allama Helli, Hasan bin Yusuf bin Mutahhar (1413 AH), qawaeid al'ahkam fi maerifat alhalal w alharam, Qom, Islamic publications book.
Allama Helli, Hasan bin Yusuf bin Mutahhar (1413 AH), mukhtalif alshiyeat fi 'ahkam alsharieati, Qom, Islamic publication book.
Allama Helli, Hassan bin Yusuf bin Mutahar (1412 AH), Muntaha al- matlab fi tahqiq almadhhaba, Mashhad, Islamic Research Academy.
Fazel Hindi, Muhammad bin Hasan (1416 AH), kashf allitham w al'iibham ean qawaeid al'ahkami, Qom, Islamic book of publications.
fakhar almuhaqiqin, muhamad bin hasan bin yusuf (1387 AH), eizah alfawayid fi sharh mushkilat alqawaeid, Qom, Ismaeilian Foundation.
Feiz Kashani, Muhammad Muhsin Ibn Shah Murtaza (BITA), Mafatih al-Shari’i, Qom, Publication of library of Ayatollah Marashi Najafi.\
Ghafi, Hossein (2019), Principles of Applied Jurisprudence, Qom, Howzah and University Research Institute.
Qommi, Mohammad Momin (1422 AH), mabani Tahrir al-Wasila, Imam Khomeini Editing and Publishing Institute, Tehran.
Kalantari, Abbas et al., "Ehtiat dar dema dar Huquq keyfari", Islamic Law Journal, No. 51, Winter 2015.
MohagheghdamadThe, Seyyed Mostafa; Khosravi, Kazem condition of proving or enforcing gender equality in the execution of Qisas
Koleini, Muhammad bin Yaqoub, Al-Kafi (1407 AH), Tehran, Dar Al-Kutub Al-Islamiyya.
Gulpayegani, Syed Muhammad Reza (1412 AH), Al-Durr Al-Mandood fi Ahkam Al-Hudud, Qom, Dar Al-Qur’an Al-Kareem.
Lankarani, Muhammad Fazel (1422 AH), tafsil alsharieat fi sharh tahrir alwasilati, Qom, markaz fiqahi aemme athar, peace be upon them.
Marashi Najafi, Shahab al-Din (Bita), alqisas ala zue' al Qur’an w Sunnah, Qom, Publications of the book by Ayatollah Marashi Najafi.
Makarem Shirazi, Nasser (1418 AH), Anwar alfiqahat, Qom, Publications of the Imam Ali Bin Abi Talib School, peace be upon him.
Montazeri, Hussein Ali (BETA), kitab alhudud, Qom, Dar Al-Fikr Publications, Bita.
Musavi Khwansari, Ahmad (1405 AH), Jami' al-Madarik fi Sharh Mukhtasar al-Nafi', Qom, Ismaeilian Institute.
Naeini, Muhammad Hussain (1352 AH), 'ajwd altaqrirati, Qom, Al-Irfan Press.
Naraqi, Muhammad Mahdi (1388), Anis al-Mujtahideen al'usul, Qom, Boostan Book Institute.
