تحلیل ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری در استان قزوین بر مبنای شاخص GVIAP
محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری
بیژن نظری
1
(استادیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره))
محمود فاضلی
2
(گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه گیلان، رشت، ایران)
مهنوش جناب
3
(دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره))
کلید واژه: بهره وری آب, ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری, ارزش افزوده, مدیریت کشاورزی,
چکیده مقاله :
تولید ناخالص داخلی از مهمترین شاخصهای اقتصادی در سطوح منطقه ای و ملی است. با توجه به شرایط اقلیمی که بدون فرآیند آبیاری تولید در بسیاری از مناطق اقتصادی نیست، تحلیل سهم آبیاری از کل تولیدات کشاورزی و اقتصاد وابسته به آن ضروری است. در این تحقیق ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری (اعم از باغی و زراعی) استان قزوین بر اساس روش شناسی ارائه شده توسط مرکز ملی آمار استرالیا، محاسبه شد. در این راستا ارزش ناخالص محصولات زراعی و باغی وابسته به آبیاری و دیم در بازه زمانی 1381 تا 1395 تحلیل گردید. نتایج نشان داد ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری (GVIAP) در استان در سال 1395، 29491 میلیارد ریال و معادل 95 درصد کل ارزش ناخالص تولیدات باغی و زراعی استان بوده است. انگور آبی با حدود 20% ، گندم آبی با حدود 8% و گوجه فرنگی با حدود 7% رتبه اول تا سوم محصولات را از نظر ارزش ناخالص تولیدات کشاورزی وابسته به آبیاری در استان دارا هستند. همچنین بر اساس میزان آب مصرفی محصولات، سهم هر متر مکعب از آب آبیاری در ارزش ناخالص آبی 15259 ریال محاسبه گردید. در تحلیل الگوی آب‌بری محصولات نیز، محصول یونجه نیز با ارزش ناخالص تولید 5% ، بیشترین مصرف کننده آب استان است (18%). جهت تسکین تبعات اقتصادی بحران کم آبی در بخش کشاورزی، توجه به شاخص GVIAP و الگوی آب بری می تواند مورد توجه قرار گیرد.
GDP is one of the most important economic indicators at regional and national levels. Regarding climatic conditions, in most regions of Iran, production without irrigation is not economic. Hence, the analysis of irrigation sector share in total agricultural production and estimation of economic value that is associated to irrigation process is necessary. In this research, the gross value of irrigated agricultural products in Qazvin province (garden and annual crops) was calculated based on the methodology provided by the National Center for Statistics of Australia. So, irrigated and rainfed products were analyzed during the period from 2002 to 2016. The results showed, gross value of irrigated agricultural products of province in 2016 was 29491 billion Rials and equal to 95 percent of the total gross value of agricultural products. Irrigated grapes, wheat and tomatoes were rank first to third crops based on GVIAP index with 20%, 8%, 7% of gross value of irrigated agricultural productions in province. Also, based on the amount of consumed water by the products, the share of each cubic meter of irrigation water in the gross value was calculated 15259 Rials. Analysis of water use pattern showed that alfalfa with 5% share in gross value has the highest share in water use pattern (18%). In order to mitigate the economic consequences of water shortage in the agricultural sector, consideration of the GVIAP index and water use pattern can be recommended.
_||_