تحلیلی بر مناط بدعت و مشروعیت مناسک عزاداری
محورهای موضوعی : علوم اجتماعیایران سلیمانی 1 , سیده صدیقه سید کاظمی اردبیلی 2
1 - گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
2 - گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
کلید واژه: فقه, عزاداری, مشروعیت, بدعت, اهل بیت (ع),
چکیده مقاله :
عزاداری و برپایی مجالس به‌پاس تعظیم و احترام فرد یا گروهی است، که در قالب مداحی سخنرانی، سینه‌زنی و غیره انجام می‌شود. همچنین به دلیل نقش سازنده فردی و اجتماعی و فرهنگی آن، جایگاه ویژه‌ای در مکتب اسلام و سیره اهل‌بیت دارد. اما برخی اعمال خارج از توصیه‌ها و احکام دین در مراسم‌های عزاداری که به نام دین و به عنوان دستور دینی معرفی و عمل شود بدعت محسوب شده و ضروری است نحوه عزاداری‌ها اصلاح و بدعت‌ها از آن زدوده شود. این تحقیق با هدف بررسی مناط بدعت و مشروعیت مناسک عزاداری به روش توصیفی – تحلیلی انجام شد. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که گریه کردن، نوحه سرایی و مرثیه خوانی و عزاداری طبق آیات قرآن احادیث شیعه و سنی برای اهل بیت (ع) نه تنها ممنوع نیست بلکه دارای فضیلت خاصی است که این فضیلت شامل تعزیه داران واقعی خواهد گردید. و نیز از مصادیق شعائر الهی، مودّت و محبّت به اهل بیت علیهم السّلام و مبارزه با ظلم و ستم است که در قرآن به آنها سفارش شده است و می‌توان مشروعیت عزاداری را در اسلام اثبات کرد. اما در زمینه بروز بدعت‌ها و خرافات در عزاداری می‌توان چنین نتیجه گرفت که از نظر اکثر فقهای عظام حکم اولیه در مورد بدعت‌ها از جمله قمه زنی و هر نوع عمل نامتعارف در عزاداری‌ها، حرمت است و در هیچ یک از فرمایش معصومین (ع) پیرامون فضیلت عزاداری بر امام حسین (ع) به امری غیر از گریه کردن و زیارت کردن قبر مطهّرشان توصیه نشده است .
.
قرآن کریم
1- ابن حمزه، محمدبن علی.(1408ه.ق). الوسیلة الی نیل الفضیلة، قم، مکتبة آیت الله المرعشی النجفی
2- ابن سعید، محمد .(1426ه.ق). الطبقات الکبرى، قم، نشر الحقایق، چاپ دوم
3- ابن منظور، محمد بن مکرم .(1416 ق). لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی
4- جبلی عاملی، زین الدین بن علی عاملی.(1407 ه.ق). مسکن الفؤاد، قم، موسسه آل البیت لاحیاء التراث
5- حر عاملی، محمدبن حسن .( 1104 ق). وسایل الشیعه، جلد 2، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی
6- حرعاملی، محمد بن حسن.(1392 ه.ق). وسائل الشیعة، بیروت، داراحیاء التراث العربی
7- حسینی خامنه ای، سیدعلی.(1380). اجوبة الإستفتائات، تهران: انتشارات الهدی، چاپ هفتم
8- حسینی دشتی، مصطفی.(1385). معارف و معاریف، تهران، انتشارات آرایه
9- حلّی، حسن بن یوسف.(1422 ه.ق). منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه
10- دهخدا، علی اکبر.(1372). لغتنامه ی دهخدا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
11- راغب اصفهانی، حسن بن محمّد. (1386). مفردات الفاظ القرآن. ترجمة محمّدحسین رحیمی. چاپ اوّل. تهران، نشر سبحان
12- رجبی، حسین.(1381). پاسخ به شبهات عزاداری، قم، مرکز انتشارات دفتر نماینده مقام معظم رهبری در امور اهل‌سنت بلوچستان
13- صدر، محمدباقر.(1420ق). معالم الجدیدة، تهران، انتشارات مکتب النجاح
14- طباطبایی یزدی، محمدکاظم.(1424 ه.ق). العروة الوثقی، چاپ دوم، قم، موسسة النشر الاسلامی
15- فاضل لنکرانی، محمد.(1383). جامع المسایل (فارسی)، جلد2، قم، چاپخانة مهر
16- فاضل هندی، محمد بن حسن اصفهانی.(1420 ه.ق). کشف اللثام، قم، موسسه نشر اسلامی
17- فرهنگ لاروس.(1365). ترجمه ی سید حمید طبیبیان تهران، انتشارات امیرکبیر
18- قمی، شیخ عباس.(1384). منتهی الآمال، قم، انتشارات مومنین، چاپ سوم
19- قمی، شیخ عباس.(1404 ه.ق). بیت الاحزان، قم، مطبعة سید الشهداء
20- مجلسی، محمد باقر .(1403ق). بحار الأنوار، الطبعه الثالثه، بیروت : دار الإحیاء التراث
21- معین، حسن .(1387). فرهنگ معین، چاپ ششم،تهران، انتشارات امیر کبیر
22- مقدس اردبیلی، احمد.(1418 ه.ق). مجمع الفائده و البرهان، قم، موسسه النشرالاسلامی، چاپ سوم
23- مکارم شیرازی، ناصر.(1364). تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیست
24- موسوی خمینی، روح الله.(1381). استفتائات از محضر امام خمینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی
25- موسوی خمینی، روح الله. (1415 ه.ق). کتاب البیع، قم، موسسه نشر اسلامی
26- موسوی خویی، ابوالقاسم.(1404 ه.ق). مستند العروة (کتاب النکاح)، نجف، مطبعة الآداب
27- نجفی، سید جلیل .(1366). مناقب اهل بیت (علیهم السلام)، چ5، تهران : انتشارات سید جلیل نجفی
28- نجفی، محمدحسن.(1362). جواهر الکلام، تهران، دارالکتب اسلامیه، چاپ سوم
29- نفیسی، علی اکبر (1347). فرهنگ نفیسی، تهران، انتشارات خیام
_||_