توسعه گردشگری سلامت با تاکید بر مجتمع های آبدرمانی(مورد مطالعه: آب گرم روستای قطور شهرستان خوی)
فرنوش مینوئی
1
(
استاديار، گروه معماري، واحد اروميه، دانشگاه آزاد اسلامي، اروميه، ايران
)
فاطمه عطاردی
2
(
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.
)
کلید واژه: توسعه گردشگری, سلامت, مجتمع های آبدرمانی, روستای قطور, شهرستان خوی.,
چکیده مقاله :
منابع آبگرم‌های معدني هر كشور می‌تواند منبع درآمد مهمي به ویژه از نظر جلب گردشگران باشد. در روستای قطور شهرستان خوی نیز به علت موقعيت زمین‌شناسی ويژه، منابع نسبتاً غني آب‌های معدني به وجود آمده است که می‌توان جهت جذب گردشگران و ارتقاء سلامت افراد از آن‌ها بهره جست. اما متاسفانه ضعف زیرساخت های گردشگری وعدم حمایت مسئولین شهر از رونق گرفتن جاذبه های توریستی در این شهر می کاهد. از طرفی پاسخگويی به نیازهای جسمی و روحی شهروندان در دنیای صنعتی، و درمان آن از طریق علم اسپاتراپی و هيدروتراپی به عنوان پديده ای براي پيشگيری و درمان بيماری های جسمی و روحی- روانی مورد توجه قرار می گیرد. لذا هدف کلی این پژوهش دستیابی به توسعه گردشگری سلامت با تاکید بر مجتمع های آبدرمانی (آب گرم روستای قطور شهرستان خوی) است. روش تحقیق توصيفی-تحلیلی و از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری 200 نفر از شهروندان و متخصصان در حوزه گردشگری و سلامت شهرستان خوی می باشد. با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که گردشگری سلامت در شهرستان خوی(آب گرم روستای قطور) بر اساس فرضیه اول پایداری اقتصادی موجودیت یافته است. بطور کلی فرضیه دوم نیز که مدعی ارتباطی منفی بین دو متغیر پایداری زیست محیطی و گردشگری سلامت بوده است، نیز تایید می شود و فرضیه سوم مبتنی بر پایداری اجتماعی و فرهنگی در گردشگری سلامت رابطه ای معنادار و مستقیم دارند که نشان دهنده ظرفیت های بالای توسعه گردشگری سلامت با تاکید بر مجتمع های آبدرمانی در آب گرم روستای قطور شهرستان خوی می باشد.
چکیده انگلیسی :
Mineral water resources of any country can be an important source of income, especially in attracting tourists. Due to its special geological location, relatively rich mineral water resources have been created in the village of Qatour in Khoy City, which can be used to attract tourists and improve people's health. Unfortunately, the weakness of tourism infrastructure and the lack of support from city officials reduce the prosperity of tourist attractions in this city. On the other hand, responding to the physical and mental needs of citizens in the industrial world, and treating them through the science of spa therapy and hydrotherapy are considered a phenomenon for preventing and treating physical and mental diseases. Therefore, the overall goal of this research is to achieve health tourism development with an emphasis on hydrotherapy complexes. The research method is descriptive-analytical and correlational, and the statistical population is 200 citizens and experts in the field of tourism and health in Khoy city. According to the findings, it can be concluded that health tourism in Qatour Village has emerged based on the first hypothesis of economic sustainability. In general, the second hypothesis, which claimed a negative relationship between the two variables of environmental sustainability and health tourism, is also confirmed, and the third hypothesis, based on social and cultural sustainability in health tourism, has a significant and direct relationship, which indicates the high potential for the development of health tourism with an emphasis on hydrotherapy complexes in the hot springs of Qatour Village.
1) آذر، علی و سعیدی، رقیه؛(1402)، امکان سنجی ظرفیت های گردشگری سلامت در شهر مراغه با تأکید بر توسعه پایدار شهری، فصلنامه برنامه ریزی و توسعه محیط شهری، دوره 3، شماره 10، صص 50- 35. https://doi.org/10.30495/juepd.2023.1978929.1140
2) الوانی، مهدی؛(1372)، اصول و مبانی جهانگردی، چاپ اول، تهران: انتشارات بنیاد مستضعفان. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-1886
3) الوانی، سید مهدی و دهدشتی شاهرخ، زهره؛(1373)، اصول و مبانی جهانگردی، تهران: انتشارات معاونت اقتصادی و برنامه ریزی بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-1886
4) ابی زاده، رضا؛(1394)، طراحی مجتمع توریستی (تفریحی - تجاری - اقامتی) سلامت محور از طریق بهره‌گیری از آب درمانی، ناشر: محقق اردبیلی. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-292080
5) اسلام فرد، فاطمه؛ عليزاده، محمد(1391)، بررسي توانمندي هاي استان اردبيل در جذب توريسم هيدرو تراپي، چهارمين همايش علمي سراسري دانشجويي جغرافيا. https://civilica.com/doc/152420
6) ایزدی، سلیم؛(1395)، طراحی مجتمع آبدرمانی شهرستان سرعین با رویکرد ارتقاء سلامت افراد، پایان نامه کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، استاد راهنما: دکتر رضا قلیزاده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی جلفا.
7 بهبود، محمدرضا و مغاره، محمدرضا؛(1395)، مجموعه سرپوشیده ورزش‌های و تفریحات آبی با رویکرد استفاده از سازه‌های نوین، سومین کنگره بین‌المللی پایداری در معماری و شهرسازی، دبی و مصدر، امارات. https://civilica.com/doc/631943
8) بونی فس، پریسیلا؛(1380)، مدیریت گردشگری فرهنگی، چاپ اول، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-2260
9) پاپلی یزدی، محمد حسین و سقایی، مهدی؛(1388-1385)، گردشگری ماهیت و مفاهیم، تهران: انتشارات سمت. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-417
10) پرورش، علی؛(1397)، طراحی فضای داخلی هتل 5 ستاره در ارومیه به شیوه پارامتریک، پایانامه کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، استاد رهنما: فرزین حق پرست، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
11) توانگر، معصومه و اصیلی، علیرضا؛(1401)، توسعه گردشگري شهرستان فریمان از طریق ظرفیت سنجی زمین گردشگري و گردشگري تندرستی(مطالعه موردي؛ چشمه آبگرم و معدنی شاهان گرماب)، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، دوره 14، شماره 51، صص 22- 7. https://sanad.iau.ir/ArticleExport/937762/3
جوادی پور، محمد؛ سمیع نیا، مونا؛(1392)، ورزش همگانى در ایران و تدوین چشم انداز، استراتژى و برنامه های آینده، پژوهش هاى کاربردى در مدیریت ورزشى، شماره 4، 21-30. https://arsmb.journals.pnu.ac.ir/?_action=export&rf=ris&rc=260
12) حامدیان، علیرضا و ترابی آذر، محمد؛(1400)، طراحی مرکز آب درمانی و اقامتی منطقه سد سلیمان تنگه با رویکرد معماری پایدار، کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط زیست. https://www.sid.ir/seminar/72/fa
13) حسینی، سید سمیه و تقوایی، مسعود؛(1400)، تدوین و ارزیابی شاخص های گسترش دهکده های سلامت با رویکرد توسعة گردشگری پزشکی در جهت یکپارچه سازی خدمات در ایران(یک مطالعة کیفی و کمی)، پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 53، شماره 3، صص 1034- 1015. https://jhgr.ut.ac.ir/?_action=export&rf=ris&rc=77024
14) دومازیه، ژوخر؛(1381)، زمان فراغت از دیدگاه جامعه شناسی، ترجمة: م. آدینه، فرهنگ زندگی، شمارة 12. https://ensani.ir/fa/article/journal-number/32432
15) دولتی، شادی؛(1398)، طراحی مرکز آبدرمانی در راستای جذب توریسم سلامت(مطالعه موردی: چشمه آبگرم فلکده)، پایان نامه کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، استاد راهنما: دکتر فرهاد خزاعی، استاد مشاور: دکتر امیرهاشم پورمافی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس.
16) دقاق زاده، عباس؛(1391)، خواص آبدرمانی: http://www.drdaghaghzadeh.blogfa.com/cat-17.aspx/1391.10.17/18:05.
17) رضوی، بابک؛(1388)، فضاهای تفرجگاهی، مراکز آب درمانی، مجله معماری و ساختمان، شماره 18. https://memary.net/%d8%b4%d9%85%d8%a7%d8%b1%
18) زارعی، حسین؛(1381)، تاریخ و تمدن گردشگری و جهانگردی، ص 65.
19) سید صدر، سید ابوالقاسم؛(1389)، معماری فضای سبز: محوطه سازی، چاپ دوم، تهران: سیمای دانش. https://rayanbook.com/
20) سلیمی گرگری، رضا و همکاران؛(1390)، مبانی طراحی دهکده های گردشگری پایدار، تهران: نشر موسسه پژوهشی مطالعاتی مدیریتی آتی طرح آرتا. https://elmnet.ir/author/%d8%b1%d8%b6%d8%a7%
21) شهری، رضا و اصغری شیوه، ستار؛(1397)، بررسي تأثيرات گردشگري براي رسيدن به توسعه پايدار شهري(مورد مطالعه: شهرستان خوي)، فصلنامه پژوهشهاي نوين علوم جغرافيايي، معماري و شهرسازي، سال دوم، شماره پانزدهم، صص 47- 21. https://civilica.com/doc/936585
22) شفیعی، شهلا و نورانی، پیام؛(1392)، ارائه راهکارهایی برای سرزندگی و یادگیری بیشتر کودکان در پارک‌های محلی، تبریز: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی تبریز. https://civilica.com/doc/273822
23) صبری خیای، فرشته؛(1394)، طراحی معماری مجموعه اقامتی، توریستی و سلامتکده در مشکین‌شهر با رویکرد گردشگری، پایانامه کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، استاد راهنما: انوری، محمدرضا، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال. https://elmnet.ir/vslgg?id=10896462-21311
24) طاهرپور، آیدین؛(1396)، طراحی مجتمع تفریحی درمانی آبی با رویکرد ارتقاء سلامت جامعه در شهر کرمانشاه، کنفرانس سالانه پژوهش های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری. https://www.sid.ir/seminar/555/fa
25) عطاردی، فاطمه؛(1402)، طراحی مجتمع اقامتی آبدرمانی روستای قطور با رویکرد ارتقای سلامت، پایان نامه کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، استاد راهنما: دکتر فرنوش مینوئی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه.
26) عبدالحسینی، جواد؛ عباداله زاده، نگین؛(1397)، لزوم طراحی مرکز اقامتی تفریحی در مسیر جاده ابریشم خوی به منظور جذب گردشگر، تهران: سومین کنفرانس بین المللی یافته های نوین عمران، معماری و صنعت ساختمان. https://civilica.com/doc/863433
27) عربشاهی کریزی، احمد و آریان فر، مرتضی؛(1392)، گردشگری سلامت و قابلیت های گردشگری پزشکی- درمانی در ایران، فصلنامه فضای گردشگری، دوره 3، شماره 9. https://www.sid.ir/journal
28) علیزاده شالچی، سحر، بیدار، رسول و فرحی نیا، امیرحسین؛(1394)، طراحی مجتمع توریستی، تفریحی، اقامتی، آبدرمانی با رویکرد معماری پایدار(نمونه موردی شهرستان سرعین-استان اردبیل)، دومین کنگره علمی پژوهشی افق های نوین در حوزه مهندسی عمران، معماری، فرهنگ و مدیریت شهری ایران. https://civilica.com/doc/535154
29) فرامرزی، آلما؛(1390)، ارتقاء سلامت افراد، پایگاه مقالات علمی مدیریت: http://www.system.parsiblog.com
30) فتح الهي، فرشته؛ مشيري، سيدرحيم؛(1388)، چشمه هاي آبگرم، توانمندي شهر رامسر در عرصه توريسم درماني، نشریه جغرافيا، شماره 11، صص 57-76. https://journals.iau.ir/issue_110390_110392_.html
31) قدمی، محمد؛(1400)، بررسی چگونگی تأثیر طراحی مرکز آرامش به منظور جذب گردشگر با تاکید بر رویکرد معماری اکولوژیک، سومین کنگره بن المللی مهندسی، فناوری و نوآوری. https://civilica.com/l/114287
32) قهرمانلو، ساناز؛(1397)، طراحی دهکده ورزش های آبی با بهره گیری از پوسته های انطباق پذیر پارامتریک، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته فناوری معماری دیجیتال، استاد راهنما: دکتر محمد مهدی غیایی، وزارت علوم وتحقیقات و فناوری، موسسه آموزش عالی رسام.
33) گی، چاک وای؛(1380)،جهانگردی در چشم انداز جامع، ترجمه: پارسیان، علی؛ اعرابی، سید محمد، تهران: انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-2260
34) گل شیری اصفهانی، زهرا؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و پورطاهری، مهدی؛(1393)، تبيين چرخه ي الگوي توسعه ي گردشگري سلامت در مناطق روستايي ايران(با تاكيد بر چشمه هاي آبگرم)، مجله ي برنامه ريزي و توسعه گردشگري، سال سوم، شماره 11، صص 32- 11. https://tourismpd.journals.umz.ac.ir/?_action=export&rf=ris&rc=931
35) لطفی، حیدر؛ معماری، مهدی؛ باقری، عارفه؛(1378)، بررسی و تحلیل توسعه گردشگری در استان سمنان با تاکید بر مجتمع آبدرمانی(آبگرم مهدی شهر)، فصلنامه فضای گردشگری، سال سوم، شماره 10، صص 53- 72. https://ensani.ir/fa/article/journal-number/58180
36) محزون، مهدی و سدهیان، فرناز؛(1397)، طراحی مجموعه اقامتی تفریحی وتوریستی بارویکرد ارتقاء تعاملات اجتماعی، ششمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم جغرافیا، معماری و شهرسازی ایران. http://civilica.com/l/9842/
37) مشیری، سیدرحیم، و فتح الهی، فرشته؛(1389)، چشمه هاي آبگرم، توانمندي شهر رامسر در عرصه توريسم درماني، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، دوره 3، شماره 11، صص 76- 57. https://www.sid.ir/journal/827/fa
38) میر دانش، سید مهدی؛(1380)، آشنایی با بناهای تاریخی، تهران: انتشارات مدرسه. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-767/
39) نجفی کانی، علی اکبر و نجفی، کبری؛(1399)، بررسی موانع توسعۀ گردشگري روستاهاي کوهستانی با تأکید بر آب درمانی، مطالعه موردي: روستاهاي بخش لاریجان شهرستان آمل، مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان، سال دهم، شماره مسلسل سی و هفتم، صص 258- 245. https://gps.gu.ac.ir/?_action=export&rf=ris&rc=125059
40) Aghapour Maleki, F. Imeni Gheshlagh, S. & Safari Ajab Shir, A,. (2021). HEALTH TOURISM POTENTIALS IN THE NORTHWEST REGION OF IRAN EMPHASIZING LAKE URMIA. Palarch’s Journal Of Archaeology Of Egypt/Egyptology 18(7). (in persian). https://www.researchgate.net/publication/353514765
41) Bucci, F. & Mulazzani, M. (2002). Luigi Moretti: Works and Writings, Princeton Architectural Pres, New York. https://www.gisoom.com/search/book/nasher-2260
42) Bolidehei A, Khammarnia M, Arbabi Sarjou A, Peyvand M. (2021). Factors Affecting medical tourism destination selection: A mix methods study in a developing country. Int J Health Stud;7(4):32-39. (in persian). https://orcid.org/0000-0001-8201-6193
43) Coilen R – scuderi et al , (2000). J Sport Medicine , pp.587 – 596. https://brieflands.com/journals/asian-journal-of-sports-medicine#
44) Easkey, B. Gesche, K. Christine, D. & Caitriona, C. (2020), Blue care: a systematic review of blue space interventions for health and wellbeing, Health Promotion International, Volume 35, Issue 1, Pages 50–69, https://doi.org/10.1093/heapro/day103
45) Esfandyari, H. Choobchian, SH. Momenpour, Y. & Azadi, H. (2023). Sustainable rural development in Northwest Iran: proposing a wellness-based tourism pattern using a structural equation modeling approach. HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES COMMUNICATIONS(2023)10:499. https://doi.org/10.1057/s41599-023-01943-0
46) Ghotbzadeh, A, (2021), Designing a Hydrotherapy Complex on Shiraz’s Salt Lake with an Approach to Physical and Psychological Health Enhancement, International Journal of Mechanical Engineering, Vol. 6 No. 3. (in persian). https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://kalaharijournals.com/resources/DEC_619.pdf&ved=2ahUKEwjt8fG555uGAxX98wIHHeAQClYQFnoECBIQAQ&usg=AOvVaw1-UycTp-zPqr2vZHXinq3-
47) GREGORIĆ, M. ČOLIG, T. & RADOŠ, T,. (2020). Health Tourism Trends and Development Potential of Northwestern Croatia, Journal of Economic and Social Development (JESD) - Vol. 7, No. 2. https://www.researchgate.net/publication/345864817_Health_Tourism_Trends_and_Development_Potential_of_Northwestern_Croatia
48) Gholami M, Keshtvarz Hesam Abadi AM, Miladi S, & Gholami M. (2020). A systematic review of the factors affecting the growth of medical tourism in Iran. International Journal of Travel Medicine and Global Health;8:1-2. https://doi:10.34172/ijtmgh.2020.01
49) Hehir, C. ; Scarles, C. ; Wyles, K. J. ; (2022), Kantenbacher, J. Last chance for wildlife: Making tourism count for conservation. J. Sustain. Tour 55. 1-21. https://doi.org/10.1080/09669582.2022.2049804.
50) Pacione, m. (2007). sustainalbe urban development in the uk:rhetoric or rcality,geography,vol 92.no3.pp 248-265. https://www.researchgate.net/publication/285535289_Sustainable_Urban_Development_in_the_UK_Rhetoric_or_reality
51) Pedersen, S. B. (2020), A Passport to Peace? Modern Tourism and Internationalist Idealism. EurRev. 28, 389-402. https://www.researchgate.net/publication/339539168_A_Passport_to_Peace_Modern_Tourism_and_Internationalist_Idealism
52) Pessot, E. Spoladore, D. Zangiacomi, A. & Sacco, M. (2021). Natural Resources in Health Tourism: A Systematic Literature Review. Sustainability 2021, 13(5), 2661; https://doi.org/10.3390/su13052661
53) Shafiei, Z; Mousavi, S H; Wali, A. (2021). Locating areas susceptible to the development of medical (health) tourism in Aran and Bidgol salt lakes with an emphasis on the construction of a salt therapy site using the AHP method and using GIS. Halal Research Journal, 4(4), 49-67. (in persian). https://doi.org/10.30502/h.2022.324647.1096
54) Shahpuri, A; Amirnejad, H; Ghorbani, M. (2022). Coastal tourism model of Mazandaran Sea based on payment for ecosystem services. Agricultural Economics Research, 13(1), 147-174. (in persian). https://jae.marvdasht.iau.ir/?_action=export&rf=ris&rc=4354&lang=en
55) Mahdavi, Y. Mardani, SH. Hashemidehaghi, Z. & Mardani, N,. (2013). The Factors in Development of Health Tourism in Iran. International Journal of Travel Medicine and Global Health, Volume 1, Issue 3, Autumn; 113-118. (in persian). https://www.ijtmgh.com/?_action=export&rf=ris&rc=33347
56) Nikraftar T, & Falahati N. (2019). The process of developing an innovative medical tourism business in Iran. Iranian Journal of Economic Studies;8:335-48. https://doi:10.22099/IJES.2020.33886.1579(in persian).
57) Nistoreanu, P.; Aluculesei, A.-C. (2021). Can Spa Tourism Enhance Water Resources and Turn Them into a National Brand? A Theoretical Review about the Romanian Case. Information, 12, 270. https://doi.org/10.3390/info12070270
58) Krasnokutskaya, N.S,. (2022). WORLD TRENDS IN THE DEVELOPMENT OF HEALTH TOURISM. Pskov Journal of Regional Studies, vol. 18, no. 2, pp. 126–138. DOI: https://doi.org/10.37490/S221979310019322-7
59) Lim, Y. J. ; Kim, H. K. ; Lee, T. J. (2018), Visitor motivational factors and level of satisfaction in wellness tourism: Comparison between first-time visitors and repeat visitors. Asia Pac. J. Tour. Res. 21, 137156. https://www.researchgate.net/publication/276161269_Visitor_Motivational_Factors_and_Level_of_Satisfaction_in_Wellness_Tourism_Comparison_Between_First-Time_Visitors_and_Repeat_Visitors
60) Webster Dictionary, (1973). https://archive.org/search.php?query=subject%3A%22English+language+--+Dictionaries%22
61) Longman Dictionary, (1989). https://www.ldoceonline.com/dictionary/english-spanish/
62) Yazadenpanah, I,. (2021). Designing the hydrotherapy complex of Noorabad city with an organic architectural approach (with an emphasis on compatibility with the environment), the eighth national conference of modern researches in the field of geography, architecture and urban planning of Iran. (in persian) https://civilica.com/doc/1375998
63) Qator village area, source: Google Map, 2023
64) https://www.instagram.com/hamiyankhoy/p/CQtqq7uDSyx