مروری بر تکنولوژی و کاربرد بسته بندی های نانو و هوشمند در ماندگاری مواد غذایی

محورهای موضوعی : تحقیقات در علوم مهندسی سطح و نانو مواد

محمد ولایت زاده ¹ (گروه ایمنی صنعتی، موسسه آموزش عالی کاسپین، قزوین، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/02/05 تاریخ پذیرش : 1402/03/13 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: فناوری نانو, مواد غذایی, بسته بندی های نوین, بسته بندی هوشمند,

چکیده مقاله :

نانوتکنولوژی به تولید و استفاده از موادی با ابعاد نانو مقیاس در زمینه های مختلف علم می پردازد. نانومواد به دلیل ابعاد نانومقیاس دارای نسبت سطح به حجم بالایی هستند که در مقایسه با جزء ماکرو آ ن ها خواص بسیار منحصر به فرد و خاصی به آ ن ها می دهد. نانوتکنولوژی بر چندین جنبه از صنایع غذایی، از نحوه رشد مواد غذایی گرفته تا نحوه بسته بندی آن، تأثیر می گذارد. شرکت‌ها در حال توسعه نانو موادی هستند که در طعم و ایمنی غذا و فواید سلامتی و نوع بسته بندی و ماندگاری تفاوت ایجاد می‌کند. محصولات نانو برای بسته بندی مواد غذایی در حال حاضر در حال توسعه هستند. نانوحسگرها در بسته‌بندی‌های پلاستیکی می‌توانند گازهای خارج شده از مواد غذایی را در هنگام فاسد شدن و تغییر رنگ بسته‌بندی تشخیص دهند تا به شما هشدار دهد که غذا خراب شده است. فیلم‌های پلاستیکی در حال ساخت هستند که به مواد غذایی اجازه می‌دهد مدت بیشتری تازه‌تر بمانند. بسته بندی بخش مهمی از محصول است و یک ماده بسته بندی کامل باید استحکام، مانع و ویژگی های عملکردی مطلوبی داشته باشد. بسته‌بندی مبتنی بر نانو مزایای متعددی نسبت به روش‌های بسته‌بندی مرسوم دارد و مواد بسته‌بندی بهتری را با استحکام و مانع بهتر ارائه می‌دهد. فناوری نانو فرصت های فوق العاده ای را برای پیشرفت های نوآورانه در بسته بندی مواد غذایی ارائه می دهد. استفاده از فناوری نانو مزایای بهبود عملکرد را از نظر موانع، خواص مکانیکی و فیزیکی-شیمیایی بسته بندی به همراه دارد که منجر به حمل ایمن مواد غذایی و افزایش عمر مفید می شود. با این حال، تحقیقات بیشتری باید در این زمینه انجام شود زیرا بسیاری از کاربردها در مرحله نوپایی هستند. علاوه بر این، مطالعات سم شناسی و مهاجرت نیز باید به طور گسترده برای اطمینان از ایمنی مواد غذایی انجام شود.

منابع و مأخذ:

1. ح. افشاری، «فناوری نانو و صنایع غذایی»، اولین همایش کاربرد فناوری نانو در کشاورزی، موسسه تحقیقات نهال و بذر، کرج، ایران. 1385.


2. م. بوالحسنی و م. سوداگر، «افزایش ارزش و کیفیت محصولات شیلاتی با استفاده از نانوتکنولوژی»، دومین همایش دانشجویی علوم شیلاتی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، 1391.


3. S. Ray, M. Bousmina, "biodegradable polymers and their layered silicate nanocomposites: In greening the 21st century materials world", progress in materials science, 50, (2005). 962-1079.


4. س. امینی هرندی، «بسته بندی نانو در گوشت»، مجله علوم و فنون بسته بندی، 2 (1390): 49-40.


5. ح. میرزایی و ن. کریمی «نانوفناوری در صنعت غذا». مجله فناوری و توسعه صنعت بسته بندی، 6 (1389) 44-43.


6. ر. اسدی خوانساری و م.ر، دهقانی فیروز آبادی. «معرفی مواد کاغذی و مقوایی نوین در بسته بندی محصولات صنایع غذایی»، مجله علوم و فنون بسته بندی، 4 (1392) 57-46.


7. ا. عادلی، «اصول بازاریابی و بسته­بندی آبزیان»، انتشارات هنر تا بی نهایت، چاپ اول، تهران،. 1387.


8. ا. عادلی، «بسته بندی فرآورده های شیلاتی» مجله فناوری و توسعه صنعت بسته بندی، 6 (1389): 53-50.


9. س. شمال نصب، «نقش فناوری نانو در بسته­بندی مواد غذایی» اولین کنفرانس فناوری نانو در محیط­زیست، اصفهان، 1385.


10. پ. صمدی و ا. امامی فر، «فناوری نانو و بسته­بندی مواد غذایی». اولین کنفرانس فناوری نانو در محیط زیست، اصفهان، 1385.


11. A .Ashfaq, N .Khursheed, S. Fatima, Z. Anjum, K.Younis ,Application of nanotechnology in food packaging: Pros and Cons. Journal of Agriculture and Food Research. 2022 .


12. ن. کریمی، «معرفی و کاربرد پوشش های خوراکی در بسته بندی». فصلنامه علوم و فنون بسته بندی، 2 (1390): 39-32.


13. م. ولایت ­زاده، و م. بی ریا، «اهمیت و جایگاه بسته بندی فرآورده های دریایی با فیلم های انعطاف پذیر و پوشش های خوراکی». دومین همایش بین المللی خلیج فارس: چالش­ها و فرصت­ها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر.


14. ن. حر یدالهی و ن. علی نژاد، «فیلم ها و پوشش های خوراکی پروتئینی»، دومین سمینار ملی امنیت غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه،.


15. غ. مصباحی و م. حبیبی، «استفاده از بسته­بندی­های فعال برای گوشت و محصولات گوشتی». مجله فناوری و توسعه صنعت بسته بندی، 7 (1390): 40-34.


16. و. شیخ زاده، ع. محمدی ثانی، و م. بخشی، «تکنولوژی بسته بندی هوشمند و کابردهای متداول آن در بسته بندی محصولات گوشتی». دومین سمینار ملی امنیت غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه،. 1391.


17. ا.رنگریز، ، ع. رمضانی مقدم ملسکامی، ف. سروری، و ن. قاسمی میرزایی، «بسته بندی ضدمیکروبی و هوشمند: تحولی نوین در صنایع غذایی»، اولین سمینار ملی امنیت غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه،


18. ش. داود و س.ش ، علوی. «بررسی بسته بندی مواد غذایی نانو پلیمری و سلامت مواد غذایی»، همایش ملی آلاینده های کشاورزی و سلامت غذایی، چالش­ها و راهکارها، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین استان خوزستان، اهواز،


19. م. مرادپور، و س. صباحی، بسته ­بندی مواد غذایی با استفاده از فناوری نانو، اولین همایش ملی علوم و فناوری نانو، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، 1391.


20. س. سالاری و ل. منصوری نژند، «کاربرد فناوری نانو در بسته­ بندی­ های نوین مواد غذایی»، دومین همایش تخصصی پلیمرهای پیشرفته در بسته بندی مواد غذایی، انستیتو تحقیقات تغذیه­ای و صنایع غذایی کشور، تهران،


21. م. گرجیان و ب. تقی پور، «مروری بر کاربرد سیستم بسته بندی نوین در نگهداری محصولات شیلاتی». دومین همایش دانشجویی علوم شیلاتی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری،


22. ز. حاجی ابراهیمی فروشانی، «ایده های نو در بسته بندی مواد غذایی»، همایش ملی آلاینده های کشاورزی و سلامت غذایی، چالش ها و راهکارها، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین استان خوزستان، 1392.


23. م. ولایت زاده، ا. عسکری ساری و م. جواهری بابلی، «کاربرد بسته بندی نوین نانو و تحت خلاء در بسته بندی محصولات شیلاتی و آبزیان، دومین سمینار ملی امنیت غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه،


24. M .Rossi, D. Passeri, A. Sinibaldi, M. Angjellari, E. Tamburri, A. Sorbo. L.Dini, Nanotechnology for food packaging and food quality assessment. Adv Food Nutr Res, 82 (2017) 149-204. [DOI:10.1016/bs.afnr.2017.01.002]


25. م. ولایت­زاده، «مقایسه تاثیرات روش های بسته بندی های هوشمند و فعال در فرآوردهای گوشتی و آبزیان»، اولین همایش ملی میان وعده های غذایی، پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی، جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، مشهد،


26. ف. هاشمی، «بسته­بندی ضد­میکروبی مواد غذایی». بیستمین کنگره ملی علوم و صنایع غذایی، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، 7 صفحه. 1390.


27. س.م. ایران منش، «پوشش ها و فیلم های خوراکی»، مجله فناوری و توسعه صنعت بسته بندی، 5 (1388): 32-27.


28. He, H. Deng, HM. Hwang, The current application of nanotechnology in food and agriculture. Journal of food and drug analysis. 1 (2019) 1-21.


29. ب. سیدرجبی، «نقش نانو ذرات در صنایع بسته بندی و بهداشت مواد غذایی»، همایش ملی آلاینده­های کشاورزی و سلامت غذایی، چالش­ها و راهکارها، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین استان خوزستان، اهواز، 1392.


30. A.Cerqueira, A. A, Vicente , & L. M. Pastrana, Nanotechnology in food packaging: opportunities and challenges. Nanomaterials Food Packag, (2018) 1-11. [DOI:10.1293/tox.2017-0043]