استفاده از مارکرهای مولکولی RAPD در تفکیک ارقام مقاوم و حساس گندم نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی گندم

محورهای موضوعی : دو فصلنامه تحقیقات بیماریهای گیاهی

محمدرضا اصلاحی ¹

1 - استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

تاریخ دریافت : 1393/12/25 تاریخ پذیرش : 1393/12/25 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه: گندم, لکه برگی سپتوریایی, نشانگر OPH20,

چکیده مقاله :

لکه برگی سپتوریایی گندم که توسط قارچ Mycosphaerella graminicola ایجاد می‌گردد یکی از مهمترین بیماری‌های گندم است که می تواند در صورت وجود شرایط مناسب به صورت اپیدمی درآمده و خسارت سنگینی به محصول وارد نماید. یکی از روشهای مبارزه با بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. در سالهای اخیر استفاده از نشانگرهای مولکولی به منظور بررسی مقاومت به بیماری در گندم توسعه پیدا کرده است. یکی از این نشانگرها، نشانگرهای RAPD هستند. در مطالعه صورت گرفته کاربرد این نشانگرها در تفکیک ارقام مقاوم و حساس نسبت به بیماری سوختگی برگ گندم از یکدیگر با استفاده از 7 نشانگر RAPD و 3 رقم مقاوم و حساس به بیماری مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت که در آخر تنها نشانگر OPH20 توانست یک باند پلی مورفیک در ناحیه 1200bp در ارقام مقاوم ایجاد کند که این باند در ارقام حساس مشاهده نشد. بنابراین با توجه به تعدد زیاد ارقام شاید بتوان از این نشانگر برای تفکیک ارقام مقاوم از حساس نسبت به بیماری سوختگی برگ گندم در آینده استفاده کرد.

چکیده انگلیسی:

Septoria leaf blotch caused by Mycosphaerella graminicola is one of the most important diseases of wheat that can become epidemic and cause severe yield loss in favorable conditions. There are different methods to control this disease but using resistant cultivars is a safe and suitable way for its control. Traditional evaluation of disease resistance is very time consuming. In recent years, molecular markers such as RAPD have been developed for quick evaluation of resistant cultivars. In this study seven RAPD molecular markers were separately assayed for ability to differentiate three resistant and three sensitive cultivars to Septoria leaf blotch. The results showed that only OPH20 marker created one sharp polymorphic band in 1200bp region in the resistant cultivars while this band was not observed in the sensitive cultivars. So considering the abundance of cultivars, this molecular marker may be suggested for use to differentiate cultivars against Mycosphaerella graminicola in future research projects.

منابع و مأخذ:

1. Adhikari T B, Anderson J M and Goodwin S B. 2003. Identification and molecular mapping of a gene in wheat conferring resistance to Mycosphaerella graminicola. Phytopathology 93: 1158–1164.


2. Botez C, Pamfil D, Curticiu D, Cota L and Saulescu N N. 2009. Marker assisted selection for Septoria tritici resistance in wheat dihaploid lines. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 37: 253–255.


3. Cowger C, Hoffer M and Mundt C. 2000. Specific adaptation by Mycosphaerella graminicola to a resistant wheat cultivar. Plant Pathology 49: 445–451.


4. Curticiu D, Balazs E, Briciu D, Briciu C, Taoutaou A, Pop T, Ganea S, Cota L and Botez C. 2009. RAPD and SSR marker selection for some dihaploid wheat lines for Septoria tritici resistance. Journal of Horticulture, Foresting and Biotechnology 13: 114–117.


5. Dadreazaei ST, Minasian V, Torabi M, Ayeneh GA. 2003. Effect of Septoria tritici infection at different growth stages on yield and yield components of three wheat cultivars. Seed and Plant Improvement Jouranal 19:101–116.


6. Eriksen L, Borum F and Jahoor A. 2003. Inheritance and localisation of resistance to Mycosphaerella graminicola causing Septoria tritici blotch and plant height in the wheat (Triticum aestivum L.) genome with DNA markers. TAG Theoretical and Applied Genetics 107: 515–527.


7. Eyal Z, Scharen A, Huffman M and Prescott J. 1985. Global insights into virulence frequencies of Mycosphaerella graminicola. Phytopathology 75: 1456–1462.


8. Eyal Z, Scharen A, Prescott J and Van Ginkel M. 1987. The Septoria diseases of wheat: concepts and methods of disease management. International Maize and Wheat Improvement Centre (CIMMYT), Mexico: Texcoco. 46 p.


9. Eyal Z. 1981. Integrated control of Septoria diseases of wheat. Plant Disease 65: 763–768.


10. Hameed A, Malik SA, Iqbal N, Arshad R and Farooq S. 2004. A rapid method for isolating high yield and quality DNA from leaves, roots and coleptile of wheat (Triticum aestivum) suitable for apoptotic and other molecular studies. International Journal of Agriculture and Biology 2: 383–387.


11. Kia S and Torabi M. 2008. Effects of infection with Septoria leaf blotch (Septoria tritici Rob. ex Desm.) at different growth stages on yield and yield components of wheat cultivars in Gorgan. Seed and Plant Improvement Journal 24: 237–250.


12. King J, Cook R and Melville S. 1983. A review of Septoria diseases of wheat and barley. Annals of applied biology 103: 345–373.


13. Naghavi MR, Ghareyazie B and Hosseini Slakade G. 2009. Molecular Markers. 3^rd edition. Tehran: Tehran University Publication. 340 p.


14. Quaedvlieg W, Kema G, Groenewald J, Verkley G, Seifbarghi S, Razavi M, Gohari A M, Mehrabi R and Crous P. 2011.Zymoseptoria gen. nov.: a new genus to accommodate Septoria-like species occurring on graminicolous hosts. Persoonia: Molecular Phylogeny and Evolution of Fungi 26: 57.


15. Simón M, Ayala F, Cordo C, Röder M and Börner A. 2004. Molecular mapping of quantitative trait loci determining resistance to Septoria tritici blotch caused by Mycosphaerella graminicola in wheat. Euphytica 138: 41–48.


16. Somasco O, Qualset C and Gilchrist D. 1996. Single‐gene resistance to Septoria tritici blotch in the spring wheat cultivar ‘Tadinia’. Plant Breeding 115: 261–267.


17. Tabib Ghaffary SM, Faris JD, Friesen TL, Visser RGF, Van Der Lee TAJ, Robert O and Kema GHJ. 2012. New broad-spectrum resistance to Septoria tritici blotch derived from synthetic hexaploid wheat. TAG Theoretical and Applied Genetics 124: 125–142.


18. Tabib Ghaffary SM, Robert O, Laurent V, Lonnet P, Margalé E, Van Der Lee TAJ, Visser RGF and Kema GHJ. 2011. Genetic analysis of resistance to Septoria tritici blotch in the French winter wheat cultivars Balance and Apache. TAG Theoretical and Applied Genetics123: 741–754.