دراسة لنشأة إحدی حکایات "مرزبان‌نامه" الاجتماعیة؛ "اختیار الأخ" أنموذجا
الموضوعات :
رودابه شاه‌حسینی
1
(أستاذة مساعدة بجامعة بیام نور)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
إنَّ حکایة "هنبوی مع الضحاک" التی وردت فی کتاب "مرزبان نامه" تحکی قصة امرأة بهذا الاسم کانت تعیش فی عصر الضحاک. حیث تقع القرعة باسم ابنها وزوجها وأخیها فی یوم واحد لیصبحوا طعاماً للحیتین اللتین کانتا علی کتفی الضحاک بعد أن وقعوا فی أسر حکومة الضحاک وبذلک حکم علیهم بالموت. وعندما تبالغ هنبوی فی البکاء والعویل یسمح لها الضحاک باختیار واحد من الثلاثة لیظل علی قید الحیاة وتختار هنبوی أخاها من بین الثلاثة. إنَّ اختیار هنبوی لأخیها یثیر العجب ولکنَّ لا شکّ فی أنَّ للأمر جذوراً تختلف عن النظام الاجتماعی وعن مفهوم القرابة المعاصرین ویجب أن نبحث عن تلک الجذور فی المجتمعات البدائیة التی کانت مبنیة علی أساس جنوسی یقرّ النظام الأمومی. تحاول هذه العجالة دراسة هذا المفهوم فی تلک الحکایة.
جوینی، محمد. (1385ش). تاریخ جهانگشای جوینی. تصحیح: محمد قزوینی. چ 14. تهران: دنیای کتاب.
دورانت، ویل. (1391ش). تاریخ تمدن. ترجمه :احمد آرام، ع.پاشایی، امیرحسین آریانپور. چ15. تهران: علمی و فرهنگی.
رضی، هاشم. (1343ش). تاریخ ادیان. چ1. تهران: کاوه.
فروید، زیگموند. (1351ش). توتم و تابو. ترجمه محمد علی خنجی. چ2. تهران: کتابخانه طهوری.
فریزر، جیمز جورج. (1386ش). شاخه زرین. ویرایش و مقدمه رابرت فریزر. چ3. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.
مصاحب، غلامحسین. (1381ش). دایره المعارف فارسی. چ3. تهران: امیرکبیر.
وراوینی، سعد الدین. (1384ش). مرزبان نامه. به کوشش خلیل خطیب رهبر. چ11. تهران: صفی علیشاه.
هرودوت. (1339ش). تاریخ هرودوت. ترجمه و حواشی هادی هدایتی. چ1. تهران: دانشگاه تهران.