روایة "لعنة الأرض" لجلال آل أحمد فی ضوء النقد الاجتماعی
محورهای موضوعی : النقد الادبي
علی گنجیان خناری
1
,
رضوان جمشیدیان
2
1 - أستاذ مشارک بجامعة العلامة الطباطبائی، طهران، إیران.
2 - خریجة ماجستیر بجامعة العلامة الطباطبائی، طهران، إیران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
یرتبط علم اجتماع الأدب بعلم الاجتماع من جهة کما أنّه یرتبط بالأدب من جهة أخری. یعدّ تحلیل العلاقة القائمة بین الأدب والمجتمع أساس ظهور النقد الاجتماعی للأدب ویرکّز هذا المنهج علی بنیة الأثر الأدبی ومحتواه ومدی ارتباطهما بالمجتمع حیث یقوم بتحلیل التأثیر والتأثّر بین الأدب والمجتمع وکیفیّة انعکاس القضایا الاجتماعیة فی الأثر الأدبی عبر وجهة النظر الفکریة أو الاعتقادیة أو الاجتماعیة لدی الکاتب. تسعی هذه العجالة إلی دراسة ونقد روایة "نفرین زمین" أی لعنة الأرض للروائی الکبیر جلال آل احمد فی ضوء المنهج الاجتماعی. یترکّز مضمون هذه الروایة علی تبعات قانون إصلاح الأراضی ودخول التقنیّات الجدیدة فی القری والأریاف الإیرانیة فی العصر الحدیث حیث یحاول الکاتب تصویر شرائح المجتمع الریفی المختلفة بعد تنفیذ قانون إصلاح الأراضی وتعرّض التقالید للزوال وزحف الحداثة علی تلک المناطق. وینظر إلی القضایا السیاسیة والاجتماعیة من منطلق مصلح اجتماعی ویقیم علاقة ما بین المجتمع والروایة باستخدام أسلوبه التعبیری الفنّی.
Sociology of literature has relation with sociology on the one hand and and the literature on the other hand. Delving into the relation between literature and society forms basis of socialogical criticism of the literature. This approach focuses mainly on the structure and content of literary work and its relationship with society and interactions of literature, society and reflection of social issues through author's intellectual, belief and social views are investigated in a literary work. This article is to criticize and study the novel Curse of the Land by Jalal Al-e-Ahmad from sociological perspective. The theme of the novel is consequences of Land Reform Law and enterance of technology into Iranian villages. The author portrays properly status of different groups of rural community in this work after enforcing Land Reform Law and losing traditions and invasion of modernism. He expresses political and social issues from position of a social critic and makes interaction between society and the novel by artistic expression.
آل احمد، جلال. (2013م). نفرین زمین. لاط. طهران: نشر آدینه سبز.
بهرامیکمیل، نظام. «چالش سنت و نوسازی در دیدگاه جلال آل احمد. فصلیة علوم اجتماعی». دون السنة. العدد61. ص 20.
پورخسروانی، انیس. (2010م). «برنامهی اصلاحات ارضی و تأثیر آن بر کاهش قدرت خوانین بختیاری». چشم انداز ایران. دون السنة. العدد 164. ص 118.
جزینی، محمد. (1999م). پنج مقالهی تئوری در ادبیات داستانی. ط1. طهران: نشر نحل.
رنجبر، ابراهیم. (2011م). «رسالت روشنفکر و نزاع سنت و تجدد در رمان نفرین زمین». نشریهی سابق دانشکدهی ادبیات دانشگاه تبریز. السنة 65. العدد خریف و شتاء.
روشنفکر، کبری، نعمتی؛ معصومه قزوینی. (2010م). «مبانی نقد اجتماعی در ادبیات». دانشنامهی علوم اجتماعی.دون السنة. العدد 4.
زرافا، میشل. (1985م). ادبیات داستانی "رمان و واقعیت اجتماعی در ادبیات". مترجم: نسرین پروینی. ط1. طهران: نشر فروغی.
زرین کوب، عبدالحسین. (1995م). نقد ادبی، آشنایی با نقد ادبی. ط 5. طهران: انتشارات سخن.
عبدالکریمی، بیژن. (2010م). «جلال آل احمد، غرب زدگی و ضرورت بازگشت به سنت». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. السنة 1. العدد 2. ص 128.
عسگری حسنکلو، عسگر. (2010م). نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی با تأکید بر ده رمان برگزیده. ط 2. طهران: نشر فرزان روز.
علی پورگسکری، بهناز. (2010م). «اندیشههای جلال آل احمد در آیینهی داستانهایش». کتاب ماه ادبیات. العدد 44.
غفاری، غلامرضا. (لاتا). «ساختار اجتماعی جامعه روستایی ایران». فصلنامهی پژوهش فرهنگی. السنة 8. العدد 9. ص15.
مصباحی پور ایرانیان، جمشید. (1979م). واقعیت اجتماعی و جهان داستان. ط1. طهران: امیر کبیر.
موسوی، سید محمد. گنجیان مهدی. (لاتا). «نگاهی به مهاجرت روستایی». فصلنامهی پژوهش فرهنگی. السنة 7. العدد 6.ص 5.
یاحقی، رمضان. (2011م). «تأثیر وقایع تاریخی در سه اثر داستانی جلال آل احمد». فصلنامهی پژوهش زبان و ادبیات فارسی. السنة 2. العدد 21. ص 174.
المواقع الإکترونیة