واکاوی عقلی مفهوم جهاد از دیدگاه فارابی
محورهای موضوعی : کاوش های عقلی"
عصمت سوادی
1
(
گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران. ایران.
)
هرمز اسدی کوه‌باد
2
(
گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.
)
کیامرث منصوری
3
(
دانشجوی دکتری تخصصی گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رامهرمز، ایران.
)
کلید واژه: فلسفه, واژگان کلیدی: جهاد, مدینه فاضله, فارابی,
چکیده مقاله :
چکیده:درطول تاریخ اندیشه، مفهوم جنگ و جهاد از منظرگاه‌های مختلف موردنظرورزی قرارگرفته است. دراین میان فلسفه‌ی سیاسی را می‌توان یکی از مهم‌ترین و فراگیرترین این منظرها درباره‌ی جهاد اسلامی دانست. آرای فارابی به‌عنوان مؤسس فلسفه‌ی سیاسی اسلامی درباب جهاد را می‌توان دراین‌راستا ارزیابی کرد. فارابی در زمانه و زمینه‌ای می‌زیسته است که مفهوم جنگ –مفهومی که بیشترین قرابت را با مفهوم جهاد دارد - و لازمه‌های اندیشه‌ای و عمل‌گرایانه آن ملموس بوده است. ازاین‌رو می‌توان گفت فارابی جنگو جهاد را به‌خوبی حس کرده و اهمیت آن را در تکمیل گونه‌ای فلسفه سیاسی به‌درستی درک کرده بود. نظریه جنگ فارابی ازجمله نظریه‌هایی است که روایی و ناروایی جنگ‌ها را معطوف به‌غایت، مورد داوری قرار می‌دهد؛ و ابزار فعل در رتبه‌های بعدی اهمیت قرار می‌گیرد. غایتِ جنگ، شکل‌گرفته بر اساس هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و اخلاق شناسی انسانِ فارابی است. به عبارتی انسانی واجد چنین شئون فلسفی برای رسیدن به‌غایت و سعادت حقیقی خود گاهی دست به ابزار جنگ و جهاد می‌برد، تا بتواند با اصلاح نفوس و ارواح سعادت این جهانی و آن جهانی ملت را تضمین کند. درنهایت جهاد نزد فارابی همچون ابزاری است که درصورت حمل آن توسط رئیس اول مدینه تبدیل به عصای موسی جهت شکافتن سختی‌ها و ناعدالتی‌ها و حفظ خیرات و فضایل برای تحقق سعادت حقیقی اهالی و مدینه می‌شود.
Abstract: Throughout the history of thought, the concept of war has been considered from different perspectives. Meanwhile, political philosophy can be considered as one of the most important and comprehensive perspectives on war. Farabi's opinions as the founder of Islamic political philosophy regarding war can be evaluated in this regard. Farabi lived in a time and context where the concept of war and its ideological and practical requirements were tangible. Therefore, it can be said that Farabi felt the war well and understood its importance in completing a kind of political philosophy. Farabi's theory of war is one of the theories that judge the validity and unfairness of wars to the end; And the means of the verb are placed in the next ranks of importance. The purpose of war is based on Farabi's ontology, epistemology and human ethics. In other words, a person with such philosophical aspirations sometimes uses the tools of war to achieve his true goal and happiness, so that he can guarantee the happiness of this world and the nation by reforming souls. Finally, according to Farabi, war is like a tool that, if carried by the first ruler of Madinah, becomes the staff of Moses to split hardships and injustices and preserve virtues and virtues to realize the true happiness of the people of Madinah.
_||_