مبانی فلسفی آموزشی حِکمی مبتنی بر فرا عقلانیت برای تحقق انسان حکیم
محورهای موضوعی : کاوش های عقلی"
1 - دانشیارگروه تکنولوژی آموزشی و دبیر هسته پژوهشی طراحی و تولید رسانه های دیجیتال مبتنی برفرهنگ ایرانی- اسلامی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
کلید واژه: آموزش, حکمت, عقلانیت,
چکیده مقاله :
طراحی آموزشی حِکمی ( حکمت بنیان ) مدل سازی شد . این مدل طراحی آموزشی پژوهش محور ، برای طراح آموزش شرایطی فراهم می کند تا مطابق با ابعاد یادگیری مطلوب، مفروضات ، عادات و الگوهای ذهنی خود را در هر طراحی آموزشی مورد بازبینی و تجدید نظر قرار دهد و به خلق مدل یادگیری متناسب با موقعیت و شرایط مطلوب بپردازد مدل طراحی آموزشی حِکمی ابتدا از تبیین و تفسیر انسان مطلوب شروع و با تبیین و تفسیر انسان محقق ادامه می یابد. هر مرحله مبتنی بر متدهای پژوهشی کیفی با کاوش در منابعی که می تواند انسان مطلوب و انسان محقق را تبیین نماید، اجرا می گردد و سپس برای تبیین و تفسیر تغییر انسان محقق به انسان مطلوب عناصر طراحی آموزشی با طرح سوال از مطلوبیت ها و قیاس آن با انسان محقق ، تغییر انسان محقق از انسان محقق مطلوب استنطاق و استنتاج می شود و در نهایت ابعاد طراحی آموزشی حکمی سازماندهی می گردد. انسان مطلوب در این بررسی انسان حکیم تبیین گردید و عناصر طراحی آموزشی شامل تببین وتفسیر ابعاد یادگیری حکیمانه( حکمت آموزی)، اهداف یادگیری حکیمانه، تولید محتوا، نقش و تبحرمعلم( حکمت ورز) و شاگرد( حکمت آموز)حکیم، تدریس( حکمت ورزی)، سنجش و ارزشیابی حکیمانه برای رسیدن به انسان حکیم طراحی گردید. این پژوهش اولین تلاش برای طراحی آموزشی مبتنی بر یک رویکر بومی است و در حد یک نظریه جدید نگاه متفاوت به ابعاد یادگیری دارد چرا که مبتنی بر ابعاد حکمت، فرا عقلانیت که تلفیق عرفان و فلسفه استدلالی است،طراحی شد و عناصر طراحی آموزشی نیز برای تحقق چنین ابعادی از یادگیری نسبت به تمام پارادایم ها و رویکردها ی موجود کاملا متفاوت طراحی شد.
A wisdom-based instructional design model was developed. This research-oriented model provides conditions for instructional designers to review and reconsider their assumptions, habits, and mental patterns in every educational design according to desirable learning dimensions. The goal is to create a learning model tailored to the specific situation and ideal conditions. The wisdom-based instructional design begins with the explanation and interpretation of the ideal human and continues with the elaboration of the realized human. Each stage is implemented using qualitative research methods, exploring sources that explain both the ideal and the realized human. The transformation of the realized human into the ideal human is then examined by comparing their characteristics, leading to a deduction of the changes needed to move from the realized human to the ideal one. Finally, the dimensions of wisdom-based instructional design are organized. In this study, the ideal human is defined as the wise human, and the elements of instructional design include the explanation and interpretation of wise learning dimensions (wisdom acquisition), the goals of wise learning, content production, the role and expertise of the teacher (wise practitioner) and student (wise learner), wise teaching methods (wisdom practice), and wise assessment and evaluation to achieve the wise human. This research represents the first attempt to design an educational model based on an indigenous approach, offering a novel perspective on learning dimensions. It diverges from all existing paradigms and approaches, as it is grounded in wisdom and supra-rationality, a fusion of mysticism and philosophical reasoning. The elements of instructional design are thus distinctly tailored to realize these unique learning dimensions.
اشرفی، عباس، آخوندی، فاطمه (1390 ). آسیب شناسی آموزش دینی در دانشگاه از دیدگاه اساتید، رهیافت انقالب اسالمی، شماره ، صغحه 3و5.
باقری، خسرو .(1392)، واقع گرايي سازنده و آموزش علوم. مطالعات برنامه درسي: بهار, دوره 7 , شماره 28.
باقری، خسرو(1399) عاملیت انسان رویکردی دینی و فلسفوی. تهران: انتشارات نشر وا کاوش.
بختیار نصرآبادي؛ حسنعلی، نوروزي؛ رضا علی؛ نصرتی هشی، کمال؛ چراغیان رادي، امین؛ زینب رضایی.(1392)، پیش بینی و تبیین رابطه بین عوامل دینداري با راهبردهاي نوین یاددهی- یادگیري. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و یکم، دوره جدید، شماره 19 ، تابستان. صص 126-103.
برزگر، ابراهیم( 1395)." رهیافت بومی سازی علوم سیاسی". تهران دانشگاه علامه طباطبائی.
بلیکی، نورمن( 1399) . پارادایم های تحقیق در علوم انسانی. ترجمه حسنی، حمیدرضا، ایمان محمد تقی ماجدی سید مسعود. تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه.
تفسیر المیزان علامه سید محمد حسین طباطبایی
تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آ ملی
جامه بزرگ، زهرا.(1403). طراحی آموزشی حِکمی ( حکمت بنیان) مبتنی بر فرا عقلانیت برای تحقق انسان حکیم. تهران انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
حاتمی، جواد( 1401) " تکنولوژی آموزشی" . تهران انتشارات سمت
حجتی ،سیدمحمدباقر ( 1396 ) .آداب تعلیم و تعلم در اسلام: ترجمه گزارش‌گونه کتاب "منیه المرید فی آداب المفید و المستفید" از شهید ثانی . چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامی،چاپ سی و هفتم
خسروپناه، عبدالحسین(1390). الگوی حکمی اجتهادی علوم انسانی . جاویدان خرد،دوره جدید، شماره 19، تابستان
خسروپناه، عبدالحسین(1392). انسان شناسی. دفتر نشر معارف
خسروپناه، عبدالحسین(1393). در جستجوی علوم انسانی اسلامی: تحلیل نظریه های علم دینی و آزمون الگوی حکمی - اجتهادی در تولید علوم انسانی اسلامی. دفتر نشر معارف
خسروپناه، عبدالحسین(1398). بیست گفتار . مرکز چاپ و نشر انتشارات حوزه
خسروپناه، عبدالحسین(1400). نظریه پردازی در علوم انسانی حکمی . تهران انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
رشیدی، شیرین؛ کشاورز، سوسن؛ بهشتی، سعید؛ صالحی .(1396). تبیین دیدگاه معرفت شناسي علامه طباطبایی (ره) و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتي. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و پنجم، دوره جدید، شماره 43 .
رستگارپور، حسن, احمدي گل، جعفر(1393)." مطالعه تحليلي فلسفه و ماهيت تکنولوژي آموزشي". مهندسي آموزشي: تكنولوژي و طراحي آموزشي. دوره 3 , شماره 4 ; تابستان.
رضایی، مهدي .(1391)، تأثیر شیوه آموزش ارزشهاي دینی بر تربیت منش عفاف در دانش آموزان مبتنی بر دیدگاه منش پروري توماس لیکنا. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیستم، دوره جدید، شماره 16 ، پاییز. صص135-117.
فردانش، هاشم .(1398)، طراحی آموزشی مبانی، رویکردها و کاربردها، انتشارات سمت: تهران.
محمدزاده، زينب و صالح، کیوان .(1396)، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و پنجم، دوره جدید، شماره73، زمستان، صص100- 79.
محمدی، یحیی، کیخا، علیرضا و علیپور مقدم، خدیجه .(1395)، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و چهارم، دوره جدید، شماره 23، پاییز.
ملكي، حسن .(1396)، هویت دینی برنامه درسی(جستاری در نظریه اسلامی برنامه درسی)، تهرات: انتشارات آییژ.
نوروزی فر، کیانوش (1395). "بررسی مبانی فلسفی تکنولوژی آموزشی ". دانش انتظامی کرمانشاه، سال هفتم، زمستان ،شماره 2
Bates, Bob (2019). Learning Theories Simplified ...and how to apply them to teaching. SAGE Publications Ltd. https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/learning-theories-simplified/book261881
Best,W.J.&Kahn,V.L.(2016). Research in Education. Pearson India.
Bilyalova, A. (2017). ICT in teaching a foreign language in high school. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 175–181. Elsevier.
Branch, R. M., & Kopcha, T. J. (2014). Instructional design models. In Handbook of Research on Educational Communications and Technology (pp. 77-87). Springer New York.
Cohen L., Manion L.& Morrison K. (2018). Research Methods in Education. Routledge.
Demiral-Uzan, M., Boling, E. (2024). Instructional design students’ design judgment development. Education Tech Research Dev 72, 1813–1849. https://doi.org/10.1007/s11423-024-10361-1.
Ham, Y; Eguizabal, o. (2010). An exploratory study of the relationship between learning styles and religious motivation among Presbyterian Church adolescents in South Korea. Talbot school of theology, Biola University: 344-371.
Holt, R. (2010). An analysis of contemporary adult learning theories and the implications for teaching in the local church for spiritual maturity. Talbot school of theology, Biold university: 3431780.
https://ctlt.illioisstate.edu/pegagogy/modules/design/moudle4/.
Ivens J. P. )2023). Instructional design, technological design, and cultural politics. Education and Information Technologies. 28:12823–12843.
https://doi.org/10.1007/s10639-023-11726-4
Franssen, M. (2022). Philosophy of technology and the continental and analytic traditions. The Oxford Handbook of Philosophy of Technology, 55-77.
Kurt, S.) 2015(. "Instructional Design Models and Theories," in Educational Technology, December 9,. Retrieved from https://educationaltechnology.net/instructional-design-models-and-theories/
Merkle, A. C., Ferrell, L. K., Ferrell, O. C., & Hair Jr, J. F. (2022). Evaluating E-Book Effectiveness and the Impact on Student Engagement. Journal of Marketing Education, 44(1), 54-71.
Phillips, D.C. (2014). Encyclopedia of Educational Theory and Philosophy. Los Angeles, CA: SAGE Publications. p. 22. ISBN 9781452230894.
Reigeluth, Charles (2013). Instructional-design Theories and Models: A New Paradigm of Instructional Theory, Volume 2. New York: Routledge. p. 669. ISBN 9780805828597.
Reigeluth, C. M., & An, Y. (2020). Merging the instructional design process with learner-centered theory: The holistic 4D model. Routledge.
Reigeluth, C. (Ed.) (2009). Instructional-design theories and models: Building a common knowledge base. Routledge
Reiser, R. A., Dempsey, J.V. (2007). Trends and IssuDesignnstructional Design (2nd ed). Upper SaddleEducationNJ: Pearson Eduction, Inc.
Richey, R. c., & Klein, J. D. (2007). Design and development research: M, methods, strategies and issues. MahErlbaum: Lawrence Eelbaun Associates (LEA).
Romero-Hall, E. J. (2020). Research methods in learning design and technology: A historical perspective of the last 40 years. In E. J. Romero-Hall (Ed.), Research methods in learning design and technology. Abingdon: Routledge.
Siemens, G.& Tittenberger, P. (2009).” Handbook of Emerging Technologies The for Learning. University of Manitoba.
Tatnall, A. (Ed.). (2019). Encyclopedia of Education and Information Technologies. Smore okger
Toker, Sacip (2021). The progress of 21st-century skills throughout instructional design projects: a quasi-experimental comparison of rapid prototyping and dick and carey models. Education and Information Technologies. doi:10.1007/s10639-021-10673-
-Vial, G. (2019). Understanding digital transformation: A review and a research agenda. The Journal of Strategic Information Systems, 28(2), 118–144. Elsevier.
Wasson, Barbara, Kirschner, Paul, (2020). Learning Design: European Approaches. TechTrends 64(2). DOI:10.1007/s11528-020-00498-0
Zamani, M., Yalcin, H., Naeini, A. B., Zeba, G., & Daim, T. U. (2022). Developing metrics for emerging technologies: identification and assessment. Technological Forecasting and Social Change, 176, 121456.