روش فریقین در تفسیر آیه 25 سوره انفال
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
سمیه خاری آرانی
1
(دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث قم)
علی راد
2
(دانشیار دانشگاه تهران، پردیس فارابی)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
آیه 25 سوره انفال، یکی از آیات مورد توجه در تفاسیر فریقین است. بررسی رویکرد مفسران در تفسیر این آیه به روشنی بیانگر آن است که مفسران برای بازکاوی و فهم مدالیل کلام الهی از روش‌های مختلفی بهره جسته و در این زمینه از روش و الگوی مشخصی پیروی نکرده‌اند؛ بلکه هر کدام بر اساس مبانی و اصول مورد پذیرش در نزد خود، به روشی روی آورده‌اند. این آیه از سه بخش تشکیل شده که بخش اول یعنی وَاتَّقُواْ فِتْنَةً و میانی یعنی لَّا تُصِیبنَّ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنکُمْ خَاصَّةً، مشتمل بر ابهام‌هایی است که مورد توجه مفسران قرار گرفته است. این تحقیق، با نگرش توصیفی- تحلیلی، به بررسی روش مفسران در تفسیر آیه 25 انفال در تفاسیر التبیان، روض الجنان و المیزان از شیعه و تفاسیر جامع البیان، التحریر والتنویر و المنیر از اهل سنت پرداخته است. بررسی‌ها نشانگر آن است که در میان تفاسیر فریقین، تفسیر المیزان از جهت غنای مباحث و در نظر گرفتن جوانب مختلف و نقد و بررسی آن‌ها و ارائه نظر مختار مبتنی بر آیات قرآن، جایگاه ممتازی دارد.
Verse No. 25 of Anfal Surah is one of the Verses which is paid attention by the parties. A study of interpreters approach about the mentioned Verse expresses that the interpreters did not follow a specific or exact pattern or method to understand the Divine Words; but also each one create a method based on their own principles and ideologies. This Verse is combined of three parts; first part which is «وَاتَّقُواْ فِتْنَةً» , middle part which is «لَّا تُصِیبنَّ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنکُمْ خَاصَّةً»، which includes ambiguities and is paid attention by interpreters. The present research – by descriptive - analytical method – studies the interpreters’ method in interpreting Verse no. 25 of Anfal Surah in «التبیان»، «روض الجنان» , «المیزان» by Shiite and «جامع البیان»، «التحریر والتنویر» و «المنیر» by Sunnite. The studies show that Al Mizan interpretation owns the best and highest position amongst other ones while it has enjoyed various aspects of Holy Quran Verses.
قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی.
ابن عاشور، محمد بن طاهر. بی تا، التحریر والتنویر، بی جا: بی نا.
ایازی، سید محمد علی. 1414ق، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بابایی، علی اکبر. 1385ش، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
رازی، ابو الفتوح حسین بن علی. 1408ق، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
زحیلی، وهبه بن مصطفی. 1418ق، التفسیر المنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر.
طباطبایی، سید محمد حسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبری، ابو جعفر محمد بن جریر. 1412ق، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت: دار المعرفه.
طوسی، محمد بن حسن. بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فراء، ابو زکریا یحیی بن زیاد. بی تا، معانى القرآن، تحقیق احمد یوسف نجاتی و محمدعلی نجار و عبد الفتاح اسماعیل شلبی، مصر: دار المصریة للتألیف والترجمة.
معرفت، محمد هادی. 1379ش، تفسیر و مفسران، قم: مؤسسه فرهنگی التمهید.
مؤدب، سید رضا. 1386ش، مبانی تفسیر قرآن، قم: انتشارات دانشگاه قم.
مؤدب، سید رضا. 1392ش، روش‌های تفسیر قرآن، ویرایش جدید، قم و تهران: دانشگاه و سمت.
مقالات
شاکر، محمد کاظم. زمستان 1381ش، «ترمینولوژی مبانی و روش‌های تفسیر قرآن»، مقالات و بررسی‌ها، تهران، دانشگاه تهران.
_||_Holy Quran Translation Makarem Shirazi.
Ibn Ashour, Mohammed ibn Taher, Bey Taha, Al-Tahrir and Al-Tunvir, uninhibited, unnamed.
Ayazi, Seyyed Mohammad Ali, 1414 AH, Al-Mufsaron Hayathem and Haghmeh, Tehran, Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Babaei, Ali Akbar, 1385, Methodology of Qur'anic Interpretation, Qom and Tehran, Research Institute of Hawaii and University and Position.
Razi, Abu al-Fatoh Hussein ibn Ali, 1408 AH, Rawz al-Jananan and Roh al-Jannafi, the commentary of al-Quran, research by Mohammad Jafar Yaghighi and Mohammad Mehdi Naseh, Mashhad, Islamic Studies Foundation, Astan Quds Razavi
Zahili, Wahhab Ibn Mostafa, 1418 AH, al-Tafsir al-Munir al-iqiyada and al-Sharia and al-Munahed, Beirut, Dar al-Qur al-Mu'aser ,second edition.
Tabari, Abu Ja'far Mohammed ibn Jarir, 1412 AH, Jamea al-Bayan al-Haqwil al-Quran, Beirut, Dar al-Marrafa.
Tabatabai, Seyyed Mohammad Hussein, 1417 AH, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Qom, Islamic Publishing House of the Society of Teachers of Qom Seminary ,Fifth Edition.
Tusi, Mohammad ibn Hassan, Bey, Al-Tabayan Fei Tafsir Al-Quran, Beirut, Dar Al-Ya'a'at Al-Arabi.
Farra Abu Zakriya Yahya bin Zayed, Beyat, Ma'ani al-Quran, Research: Ahmad Yousef Nejaty / Mohammad Ali Najjar / Abdel Fattah Ismail Shalabi, Egypt, Dar al-Emafsariye Laletalif and El-Translay.
Murafat, Mohammad Hadi, 1379, interpretations and commentators, Qom, Cultural Institute of Al-Tamayd, first edition
Moaddab, Seyyed Reza, 1386, The Basics of Quran Interpretation, Qom, Qom University Press.
Moaddab, Seyyed Reza, 1392, Methods of Quran Interpretation, Qom and Tehran, University and Position, New Edition.
Articles
Shakir, Mohammad Kazem, 1381, "Terminology of the Basics and Methods of Qur'anic Interpretation", Articles and Reviews, Tehran, University of Tehran.