واکاوی دیدگاه نوجوانان از معنای زندگی

محورهای موضوعی : پژوهش های کیفی

زهرا فریدونی ^{1 *} , بابک شمشیری ²

1 - دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 - استاد گروه مبانی تعلیم و تربیت، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

تاریخ دریافت : 1404/01/06 تاریخ پذیرش : 1404/02/11 تاریخ انتشار : 1404/02/11

کلید واژه: معنای زندگی, نوجوانان, پدیدارشناسی, دانش‎آموزان ,

چکیده مقاله :

یافتن معنا در زندگی از مهمترین نیازهایی است که برای همه انسان‌ها و در هر سطحی می‌تواند مطرح باشد. اما، ظهور و بروز آن در مرحله نوجوانی، اهمیت آن را در این دوره دو چندان می‌کند. نسل جوان سرمایه‌های عظیم هر کشوری محسوب می‌شوند و زمانی می‌توانند نقش خویش را در توسعه و پیشرفت کشور بهتر ایفا کنند که در رویارویی با بحران‌های زندگی و واقعیت‌های جامعه آمادگی لازم را دارا باشند. لذا، آگاهی از نگرش‌های آنان به منظور اتخاذ تصمیمات و راهکارهای مناسب و هم تجهیز آنان به مهارت‌های لازم در مواجهه با بحران‌های جهان معاصر از جمله بحران معنا امری ضروری است. هدف این پژوهش بررسی دیدگاه دانش آموزان نوجوان از معنای زندگی می‌باشد. با توجه به این هدف، با مصاحبه با نوجوانان، دیدگاه آنها در ارتباط با مؤلفه‎های معنای زندگی مورد واکاوی قرار گرفت. این پژوهش در پارادایم کیفی انجام گرفته است. بدین صورت که ابتدا با 35 نفر از دانش آموزان سال یازدهم و دوازدهم دوره متوسطه، مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد و داده‎ها، با روش پدیدارشناسی ون‎منن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با استخراج درون مایه‎ها و مقایسه آنها، 22 مقوله فرعی و 10 مقوله اصلی استخراج شد که در نهایت در زیر 4 تم اصلی تحت عنوان «معنای زندگی در ارتباط باخود» معنای زندگی در ارتباط با دیگران «معنای زندگی در ارتباط با خدا» و «معنای زندگی در ارتباط با طبیعت» قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد از میان این چهار حیطه، نوجوانان معنای زندگی را بیشتر در «ارتباط با خود» سپس «ارتباط با دیگران» تفسیر می‎کنند و «ارتباط با خدا و طبیعت» نسبت به دو حیطه دیگر برای آنها اهمیت کمتری دارد.

چکیده انگلیسی:

Finding meaning in life is one of the most essential needs that can be addressed for all individuals at any level. However, its emergence and development in adolescence amplify its importance during this period. Young generations are considered the significant assets of any nation, and they can play their role in the development and progress of the country better when they are prepared to face the crises and realities of society. Therefore, awareness of their attitudes to adopt appropriate decisions and strategies, as well as equipping them with necessary skills to confront contemporary global crises, including the crisis of meaning, is essential. The aim of this research is to examine adolescent students' perspectives on the meaning of life. With this aim in mind, their views on the components of meaning of life were investigated through interviews with adolescents. The present study was conducted within a qualitative paradigm. Initially, semi-structured interviews were conducted with 35 students in the eleventh and twelfth grades of high school, and then the data obtained were analyzed using Van Mannen’s phenomenological methods. From the analysis of the interviews , 22 sub-themes and 10 main themes were extracted, which ultimately fell under 4 main themes titled "meaning of life in relation to oneself", "meaning of life in relation to others", "meaning of life in relation to God", and "meaning of life in relation to nature." The research results indicated that adolescents interpret meaning as having various aspects, with a greater focus on personal and materialistic goals.

منابع و مأخذ:

احمدی، سمیه، حیدری، محمود، باقریان، فاطمه و کشفی، عبدالرسول. (1394). نوجوانی و تحول معنا: مقایسه منابع و ابعاد معنای زنگی در دختران و پسران نوجوان. مطالعات روان شناسی بالینی، 6(23)، 149-177.
اکبرپوران، سپیده و رضایی، محمد. (1397). مروری بر سیاست شادی/ نشاط در مدارس ایران از ایده تا اجرا. سیاستگذاری عمومی، 4(2)، 121-142.
ایگلتون، تری. (2007). معنای زندگی (ترجمه عباس مخبر). تهران: بان.
آزاده، محمد. (1390). فلسفه و معنای زندگی. تهران: نگاه معاصر.
بودریار، ژان. (1389). جامعه مصرفی (ترجمه پیروز ایزدی). تهران: ثالث.
پروچسکا، جیمز، او و نورکراس، جان. سی. (1999). نظریه‎هاي روان درمانی (ترجمه سیدمحمدي، 1385). تهران: رشد.
پویازاده، اعظم. (1382). معنای زندگی از دیدگاه استیس و هاپ واکر. مقالات و بررسیها، 73، 43- 56.
دانایی، غلام. (1381). معنا و هدف زندگی. قابل دسترسی از سایت آفتاب.
رستمی، یداله (1397). ارزیابی نظریه شوپنهاور درباره معنای زندگی. پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)، 16(1)، 109-126.
زیمل، گئورک. (1403). فلسفه پول (ترجمه شهناز مسمی پرست). انتشارات: نشر کتاب پارسه.
سادات رضوی، اقدس. (1388). نوجوانی و هویت یابی. مشاور مدرسه، 5، 1.
سامانی، سیامک و فولادچنگ، محبوبه. (1385). روان‎شناسی نوجوانی. شیراز: ملک سلیمان.
سلگی، مریم و امیری، نفیسه. (1398). دین و معنای زندگی، بررسی و تحلیل نقش دین در معنابخشی به زندگی. تهران: اندیشه احسان.
شمشیری، بابک. (1385). تعلیم و تربیت از منظر عشق و عرفان. تهران: طهوری.
صانعی، مهدی، خادمی، عین‎الله، منصوری نوری، امیرحسین و حسینی، سید محسن. (1402). بررسی تمایزات معناداری زندگی و خوشبختی از دیدگاه تدئوس متز. پژوهش‎های فلسفی، 17(44) 507-528.
عمرانیان، سیده نرجس و علیزمانی، عباس. (1396). لذت و معنای زندگی از نگاه ابن سینا. حکمت سینوی، 21(57)، 67-85.
عمرانیان، سیده نرجس. (1398). لذت و معنای زندگی؛ بررسی تطبیقی دیدگاه ارسطو، ابن سینا، بنتام. تهران: مولوی.
فدایی، مهدی. (1395). نسبت «سبک زندگی» و «معنای زندگی» در اندیشه آلفرد آدلر. پژوهشنامه سبک زندگی، 2(3)، 65-76.
قربانی، هاشم. (1388). معنای زندگی از دیدگاه ویکتور فرانکل. تأملات فلسفی، 3(1)، 35-58.
کریمی، عبدالعظیم. (1380). دین‎دهی یا دین‎یابی. تربیت اسلامی، 6، 37-39.
مزروعی، علی رضا. (1386). دین‏یابی یا دین‏دهی، بایدها و نبایدها. روزنامه کیهان، ش 18855، ص 12.
یالوم، اروین. (1390). روان درمانی اگزیستانسیال (ترجمه سپیده حبیب). تهران: نی.
یالوم، اروین. (1391). روان درمانی و معنای زندگی (ترجمه سپیده حبیب). اطلاعات حکمت و معرفت، 7(12)، 33-34.
Alarcon, G. M., Bowling, N. A., & Khazon, S. (2013). Great expectations: A meta-analytic examination of optimism and hope. Personality and Individual Differences, 54(7), 821-827.
Barcaccia, B., Couyoumdjian, A., Di Consiglio, M., Papa, C., Cancellieri, U. G., & Cervin, M. (2023). Purpose in life as an asset for well-being and a protective factor against depression in adolescents. Frontiers in Psychology, 14, 1250279.‏
Brassai, L., Piko, B. F., & Steger, M. F. (2011). Meaning in life: Is it a protective factor for adolescents’ psychological health? International Journal of Behavioral Medicine, 18(1), 44-51.
Carver, C. S., Scheier, M. F., & Segerstrom, S. C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 30(7), 879-889
Chwartz, S. J., Côté, J. E., & Arnett, J. J. (2005). Identity and agency in emerging adulthood: Two developmental routes in the individualization process. Youth and Society, 37, 201-229
Dameron, E., & Goeke-Morey, M. C. (2023). The relationship between meaning in life and the childhood family environment among emerging adults. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(11), 5945.‏
De Ruyter, D. J., & Schinkel, A. (2022). Education and meaning in life. In I. Landau (Ed.), The Oxford Handbook of Meaning in Life (pp. 492–C31.P90). Oxford University Press.
Feldman, D. B., & Snyder, C. R. (2005). Hope and the meaningful life: Theoretical and empirical associations between goal–directed thinking and life meaning. Social and Clinical Psychology, 24(3), 401-421.
Froese, P. (2016). On purpose: How we create the meaning of life. Oxford University Press.
Gallagher, M. W., & Lopez, S. J. (2009). Positive expectancies and mental health: Identifying the unique contributions of hope and optimism. Positive Psychology, 4(6), 548-556.
George, L. S., & Park, C. L. (2013). Are meaning and purpose distinct? An examination of correlates and predictors. The Journal of Positive Psychology, 8(5), 365-375.
Grotevant, H. D. ve Cooper, C. R. (1985). Patterns of interaction in family relationships and the development of identity exploration in adolescence. Child Development, 56(2), 415-428.
Heintzelman, S. J., & King, L. A. (2014). Meaning-as-information personality. Personality and Social Psychology Review, 18, 153-167.
Huta, V. (2016). An overview of hedonic and eudaimonic well-being concepts. The Routledge handbook of media use and well-being. Publisher: Routledge.
Kern, M. L., & Wehmeyer, M. L. (2021). The Palgrave handbook of positive education. Springer Nature.‏
Krok, D. (2018). When is meaning in life most beneficial to young people? Styels of meaning in life and well-being among late adolescents. Journal of Adult Development, 25, 96-106.
Lambert, N. M., Stillman, T. F., Hicks, J. A., Kamble, S., Baumeister, R. F., & Fincham, F. D. (2013). To belong is to matter: Sense of belonging enhances meaning in life. Personality and Social Psychology Bulletin, 39(11), 1418-1427.
Lanz, M., Rosnati, R., Marta, E., & Scabini, E. (2001). Adolescents' future: A comparison of young people's and their parents' views. In Navigating Through Adolescence (169-198). Routledge..
Luhmann, M., Lucas, R. E., Eid, M., & Diener, E. (2013). The prospective effect of life satisfaction on life events. Social Psychological and Personality Science, 4(1), 39-45.
Martela, F., & Steger, M. F. (2016). The three meanings of meaning in life: Distinguishing coherence, purpose, and significance. The Journal of Positive Psychology, 11(5), 531-545.
Pfeifer, E., Wulf, H., Metz, K., Wüster, A. L., Pischel, M., & Wittmann, M. (2024). Correlations between meaning in life and nature connectedness: German-language validation of two topic-related measures and practical implications. Spiritual Care, 13(3), 242-256.‏
Ratner, K., Burrow, A. L., Burd, K. A., & Hill, P. L. (2021). On the conflation of purpose and meaning in life: A qualitative study of high school and college student conceptions. Applied Developmental Science, 25(4), 364-384.‏
Reker, G. T., & Wong, P. T. (1988). Aging as an individual process: Toward a theory of personal meaning. In book: Emergent theories of aging (214-246).
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141-166.
Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1985). Optimism, coping, and health: Assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4(3), 219-247.
Snyder, C. R. (2002). Hope theory: Rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249-275.‏
Van Mannen, M. (2006). Researching lived experience, human science for an action sensitive pedagogy. Ontario, Canada: The University of Western Ontario.
Wang, H., Gai, X., & Li, S. (2023). A person-centered analysis of meaning in life, purpose orientations, and attitudes toward life among Chinese youth. Behavioral Sciences, 13(9), 748.‏
Williams, K. D., Cheung, C. K., & Choi, W. (2000). Cyberostracism: effects of being ignored over the Internet. Personality and Social Psychology, 79(5), 748.
Wong, P. T. (2011). Positive psychology 2.0: Towards a balanced interactive model of the good life. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne, 52(2), 69.
Yeager, D. S., & Bundick, M. J. (2009). The role of purposeful work goals in promoting meaning in life and in schoolwork during adolescence. Adolescent Research, 24(4), 423-452.