تحلیل عوامل فناورانه مؤثر بر پذیرش فناوری بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز: مورد پژوهشی نرم‌افزار نمایه نشریات
محورهای موضوعی : دانش شناسینوراله عبادالهی 1 , مظفر چشمه سهرابی 2 , فاطمه نوشین فرد 3
1 - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابدار کتابخانه شهید باهنر، اداره کل کتابخانههای عمومی استان ایلام، نهاد کتابخانههای عمومی کشور،
2 - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان،
3 - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،
کلید واژه: کتابداران کتابخانههای عمومی, پذیرش فناوری اطلاعات, نرمافزارهای کتابخانه‌ای, نرم‌افزار نمایه نشریات, نظریه اشاعه نوآوری راجرز,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر ویژگی های پنجگانه اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در مناطق 22 گانه شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و از نوع تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران تشکیل می دهند که تعداد آنها 131 نفر بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS 16 در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد. در سطح آمار توصیفی از جداول، نمودار فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، و در سطح آمار استنباطی از آزمون تک نمونه ای t و ضریب همبستگی پیرسون بهره گرفته شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، کلیه ویژگیهای اشاعه نوآوری (مزیت نسبی، آسانی استفاده، سازگاری، آزمون پذیری و قابل رویت بودن) با پذیرش نرم‌افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران رابطه‌ای معنی‌دار، مثبت و مستقیم داشته‌اند. در بین این ویژگی‌ها، سازگاری به عنوان قوی‌ترین ویژگی و سادگی استفاده به عنوان ضعیف‌ترین ویژگی مؤثر در پذیرش این فناوری شناسایی گردیدند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد همه ویژگی های اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم افزار نمایه نشریات در کتابخانه های عمومی مؤثر بوده اند. بنابراین پیشنهاد می شود در بدو ورود و به کارگیری فناوریهای اطلاعاتی به کتابخانهها، آموزش‌های لازم و کافی به کتابداران داده شود، و مدیران کتابخانهها و خریداران نرمافزارهای کتابخانه‌ای نیز در هنگام خرید و به کارگیری چنین فناوری‌هایی، ویژگیهای مزیت نسبی، پیچیدگی (آسانی استفاده)، سازگاری، آزمون‌پذیری و قابل رؤیت بودن فناوری‌ها را مد نظر داشته باشند.
Purpose: The present study investigated the affective factors which brought technology to adopting Namaye Nashryat software by librarian in public libraries depended on the organization of public libraries of the country in 22 regions of Tehran. Methodology: This survey was an analytical study. The participants consist of 131 librarian and the head of the libraries in public libraries. The census method was used. Questionnaire was utilized for collecting data. The collected data was analyzed using spss16 in both descriptive and analytic statistics. Descriptive statistics consist frequency, percentage and mean, while for analytic statistics Single-Sample T test and Pearson correlation coefficient were applied. Findings: The finding showed technological factors (relative advantage, adoption, easy to use, Trainability and observability) were affective in Namaye Nashryat technology adoption by librarian in public library in Tehran. There was a significant positive and direct relation with adoption. Moreover, the adoption and complexity are recognized respectively as the strongest and the weakest affective factor in technology adoption. Conclusion: Results showed that all technological factors have been affecting the adoption of these technologies. Therefore, it is recommended that in the beginning arrival and deployment of information technologies to libraries, necessary and adequate educations be trained to the librarians, and also library managers and buyers Software libraries when buying and deployment of information technologies, were considered the technology characteristics: relative advantage, complexity (ease of use), adaptation, Trainability and visibility.
ازکیا، م.؛ نوابخش، م.؛ ایمانی، ع. (1388). عوامل مؤثر بر نشر فناوریهای اطلاعاتی در جامعه روستایی (مطالعه تجربی روستای قرن آباد). مجله جهانی رسانه. 7. قابل دسترس در: http://gmj.ut.ac.ir/maghale (تاریخ بازدید: 20/9/1389).
اکبری، م. (1389). تحلیل روند پذیرش موتورها و ابرموتورهای جستجو در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز. پایاننامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.
حسینی خواه، ع. (1387). بررسی نظریه انتشار نوآوری در حوزه آموزش. فصلنامه نوآوریهای آموزشی. (26)7، 151-177. قابل دسترس درwww.sid.ir (تاریخ بازدید: 23/8/1389).
جوکار، ط. (1384). بررسی فرایند منابع مرجع الکترونیکی در سطح کتابخانههای مرکزی دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر اساس نظریه اشاعه نوآوری‌ها. پایاننامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شیراز، شیراز.
راجرز، ا.ام. ؛ شومیکر، اف. ف. (1379). رسانش نوآوری‌ها: رهیافتی میان فرهنگی. ترجمه عزت اله کرمی و ابوطالب فنایی، شیراز: دانشگاه شیراز.
رضایی، م. (1388). نظریههای رایج درباره پذیرش فناوریهای اطلاعات و ارتباطات. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی،60 (4)، 63-93.
ضابط، ش.؛ چشمه سهرابی، م. (1388). تأملی بر نظریههای جامعه شناسی استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی (اشاعه، نوآوری و تصاحب). فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 60 (4)، 37-61.
ناخدا، م.؛ حری، ع. (1384). عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات با تأکید بر کتابخانههای دانشگاهی: پژوهشی در متن. مجله کتابداری، (39)43، 57- 76.
Al-Gahtani, Said. A (2004). Computer Technology Success Factors in Saudi Arabia: An Exploratory Study. Journal of Global Information Technology Management. 7(1), 5-29.
Do, Troman (2008). Rogers’ five main attributes of innovation on the adoption rate of online learning. Hawaii pacific university. Dissertation MA.
Rogers, E (1997).Diffution of Innovations theory. Viewed December 2011. Available at: http://nnlm.gov/pnr/eval/rogers.html. (accessed 8 feb.2011).
Rogers, E (1995). The Diffusion of Innovations. New York: The Free Press.
Tornatzky,L.G. & Klein,K.l(1982). Innovation Characteristics and Innovation Adoption-Implementation: A Meta-analysis of Findings. IEEE Transactions on Engineering Management, 29(1), 28-45.
Yi,M.Y.;Jackson, J.D.; park, J.S. & Probst, J.C (2006).Understanding Information Technology Acceptance by Individual professionals:Toward an Integrative view. Information & Management, 43,350-363.