تحلیل هزینه – سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
محورهای موضوعی : دانش شناسیاعظم صائب نجار 1 * , شکوه تفرشی 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
2 - عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
کلید واژه: منابع اطلاعاتی, پایگاه‌های اطلاعاتی, کتابخانه, هزینه – سودمندی, دانشگاه بوعلی سینا همدان,
چکیده مقاله :
هدف: این پژوهش، با هدف بررسی هزینه– سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 2011 به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش پیمایشی بهره گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و تحلیل هزینه–سودمندی که دو شیوه علمی در ارزیابی منابع می‌باشند استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، منابع اطلاعاتی الکترونیکی اشتراکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان، شامل مجلات الکترونیکی و پایگاه‌های اطلاعاتی دسترس‌پذیر از طریق سرورهای مرکزی دوازده پایگاه اطلاعاتی اسپورت دیسکاس[1]، انجمن مکانیک آمریکا[2]، انجمن عمران آمریکا[3]، انجمن شیمی آمریکا[4]، پروکوئست[5]، ساینس دایرکت[6]، اکنلیت[7]، امرالد[8]، اسکوپوس[9]، انجمن ریاضی آمریکا[10]، مؤسسه فیزیک[11]، آکسفورد ژورنال[12] در سال 2011 می‌باشد. یافته‌ها: این تحقیق نشان داد که فراوانی میزان استفاده بر اساس شاخص‌های سما[13](تعداد دانلود مقاله با فرمت پی دی اف و اچ تی ام آل و تعداد دانلود چکیده) در پایگاه‌های مختلف اختلاف معناداری دارند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بین دوازده پایگاه موردمطالعه پایگاه ساینس دایرکت با 91 درصد دارای بالاترین میزان استفاده و پایگاه اکُنلیت با 0008/0 درصد دارای پایین‌ترین میزان استفاده بود. هزینه–سودمندی پایگاه‌های مورد مطالعه نیز با یکدیگر تفاوت داشتند و مشخص شد که هزینه–سودمندی پایگاه آکسفورد ژورنال با 2201 ریال از همه بالاتر هست و هزینه–سودمندی پایگاه اکُنلیت با 24795147 ریال از همه پایین‌تر است. [1]. Sport Discus [2]. ASME [3]. ASCE [4]. ACS [5]. ProQuest [6]. Science Direct [7]. Econlit [8]. Emerald [9]. Scopus [10]. MathSciNet [11]. IOP [12]. OUP [13]. سنجش منابع الکترونیکی
Purpose: To evaluate the cost–benefit of electronic resources in central library of Bu-Ali Sina University of Hamedan. Methodology: This study is an applied research that has been carried out by the documentary and the survey method. Two scientific methods, usage frequency and cost-benefit analysis were used for gathering information. Statistical society of this research included the subscribed electronic resources of central library of Bu-Ali Sina University, covering electronic journals and databases available through servers of Sport Discus, ASME, ASCE, ACS, MathSciNet, Scopus, Emerald, Econlit, Science Direct, ProQuest, Institute of Physics, Oxford university of Press databases in annual period of 2011. Findings: Findings showed that redundancy of usage counts based on electronic resources indicator SAMA (count of paper download with HTML and PDF formats, count of abstract downloads) in different databases had significant difference. Conclusion: Among 12 databases, ScienceDirect had highest counts of usage with 91% and Econlit had the lowest usage counts with 0008/0%. Cost-benefit in different databases had also difference with each other’s and delineated that cost-benefit in OUP database was the highest with 2201 rials, and in Econlit database was the lowest with 24795147 rials.
احمدزاده، س. (1386). میزان استفاده از مجلات لاتین کتابخانه هنر و تعیین مجلات هسته لاتین. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 22 (4)، 19-36
حریری، م.؛ اسلامی، آ. (1373). استراتژی ارزیابی مجموعه نشریات ادواری به‌منظور ادامه یا لغو اشتراک مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعت، 1(2)، 22-29
حیاتی، ز.؛ حمیدی، ع. (1385). معیارهای انتخاب و ارزیابی نشریات الکترونیک در کتابخانه‌های دولتی و مؤسسات پژوهشی ایران. فصلنامه کتاب، 68، 159-172
داورپناه، م.ر.؛ دادخواه، ن. (1389). سنجش الگوی استفاده و تحلیل هزینه - سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد بر اساس ای متریک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.
سلیمی جهرمی، م. (1366). کاربرد قانون برادفورد در بررسی استفاده از نشریات ادواری علوم پزشکی در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.
شهرزادی، ل. (1385). بررسی هزینه–سودمندی مجموعه‌های نشریات الکترونیکی موجود در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران در سال 2003. فصلنامه کتاب، 17 (2)، 129-140
صوراسرافیل، ب. (1373). بررسی نشریات ادواری کتابخانه مرکزی علوم پزشکی شهید بهشتی با استفاده از روش تحلیل هزینه – سودمندی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.
فروزی، س. (1374). تعیین ضریب همبستگی بین قیمت و میزان استفاده از نشریات ادواری لاتین 1993 در دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر و علم و صنعت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
محمدی، س. (1376). میزان استفاده از کتب و نشریات ادواری لاتین در مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان بین سال‌های 71-74. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تهران.
معتمدی، ف.؛ آریایی، م. (1385). بررسی میزان استفاده از نشریات غیرفارسی موجود در دانشگاه علوم پزشکی کرمان با توجه به عامل دسترس‌پذیری. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 46 (2)، 175-196
وایت، ا.؛ اریک ج. ک.(1388). سنجش منابع و نظام‌های الکترونیکی برای متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی: چگونه از داده‌ها برای مدیریت و ارزیابی مجموعه منابع الکترونیکی استفاده نمائیم. (ترجمه علی‌اکبر خاصه و رضا رجبعلی به گلو). تهران: انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و چاپار
هاشم زاده، م.ج. (1375). تحلیل سیاست‌های گزینشی نشریات ادواری لاتین در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی ایران. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 11 (4)، 46-52.
Baker, G. and Read, (2007). Vender-supplied usage data for electronic resources: a survey of academic libraries. Learned Publishing,21, 48-57. http://www.electroniclibrarian. Org(3 January, 2012)
Boukacem-Zeghmouri, Ch.; and Schopfel, J. (2008). On the usage of e-journals in French universities. Serials, 21, 121-126.
Covey, D. T. (2005). Using data to persuade: State your case and prove it. Library Administration & Management, 19 (2), 82-89.
Duy, J. & Vaughan, L. (2003). Usage data for electronic resources: A comparison between locally collected and vender- provided statistics. Journal of Academic Librarianship, 29(1), 16-22.
Holmquist, J. E. (1998). Survey on the use of electronic journals at Princeton. Library & information service in Astronomy, ASP conference series.
Majid, Sh, Ai T. (2002). Usage of information resources by computer engineering student: A case study of Nanyang technology university Singapore. Online Information Review, 26(5), 318-325.
White, Andrew C., and Eric Djira Kamal. (2006). E-metrics for library and information professionals: How to use data for managing and evaluating electroic resource. Information Services. (Washington, DC: Association of Research Libraries, 2002).