رفتار اطلاع‌یابی و وب جهانی: بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی در محیط وب
محورهای موضوعی : دانش شناسی
زهره پروینی
1
(کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی از دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس ارشد کتابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه)
علی جلالی
2
(عضو هیئت علمی و مدیرگروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه علامه طباطبایی. پست الکترونیکی)
کلید واژه: دانشجویان, رفتار اطلاع‌یابی, تحصیلات تکمیلی, دانشگاه رازی کرمانشاه, الگوی رفتار اطلاع یابی, وب جهانی,
چکیده مقاله :
هدف: هدف از پژوهش حاضر کشف و تدوین الگوی رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی کرمانشاه در محیط وب است. روش پژوهش:روش پژوهش به کار گرفته شده به صورت کیفی با استفاده از نظریه بنیادی متاثر از الگوی مهو و تیبو انجام شده است. گردآوری داده‌ها با استفاده از مصاحبه صورت گرفته است. نمونه آماری مورد مطالعه در این تحقیق 30 نفر از دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه رازی هستند که تعداد مذکور با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند تعیین شد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که الگوی اطلاع یابی مناسب دانشجویان مبتنی بر سه سطح جست و جو، دستیابی و پردازش و هشت مرحله یعنی سه مرحله شروع، پیگیری و مرور در سطح جست و جو، دو مرحله گزینش و بروز رسانی در سطح دستیابی و سه مرحله فایل کردن، آرشیو کردن و سازماندهی اطلاعات متعلق به سطح پردازش است. عوامل اصلی موثر بر سطوح الگوی اطلاع یابی نیز شناسایی و گزارش شدند و موانع اصلی در دو سطح دستیابی و سازماندهی اطلاعات، معتبر نبودن برخی از سایت‌های موضوعی، روزآمد نبودن برخی منابع، کندی و قطع ناگهانی خطوط اینترنت، قطع اشتراک مجلات الکترونیکی، تمام متن نبودن بعضی اطلاعات و عدم آشنایی دانشجویان با روش تحقیق بوده است.
Purpose: This research aims to study the information seeking behavior of the postgraduate students in Razi University on the web. Methodology: The method used is based on the grounded theory. The data was gathered through the interview. A purposeful sampling technique is used to indicate a total sample of 30 postgraduate students of Razi University for the study. The grounded theory based on Meho and Tibbo’s model was used in this research. Findings: The results showed that the information seeking behavior model is based on the three basic stages of searching, accessing, and processing with eight sublevels i.e. starting, chaining, and revising in the first stage; selecting and updating in the second stage; filing, archiving, and organizing in the third stage. The major effective criteria within the three stages of information seeking behavior model have also been identified and reported. Conclusion: The important problems faced by the students in two stages of information accessing and processing were unreliability of websites, outdated sources of information, low speed transfer rate or internet access disconnection, e-journal discontinuation for subscription, unavailability of information, and unfamiliarity with the research methodology.
ادهمی، اعظم. (1383). اطلاع یابی و رفتار اطلاع یابی چیست؟. فصلنامه اطلاع رسانی. 19، 3و4.:1-15.
اسدی، مریم. (1383). مطالعه تاثیر استفاده از اینترنت بر رفتار اطلاع یابی - پژوهشی اعضای هیئت علمی رشته‌های مختلف دانشگاه تهران با تاکید بر سه شاخه علوم انسانی، علوم پایه و فنی و مهندسی(پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی). دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
اسلامی، عباس؛ کشاورز، حمید. (1385). بررسی مهارت جستجوی اطلاعات در منابع الکترونیکی پیوسته در دانشجویان دکتری دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران. .فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات.23، 1و2: 45-60.
تاج الدینی، سمیه. (1385). مقایسه توانایی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی رشته‌های کامپیوتر و کتابداری دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران در استفاده از ابزارهای جستجوی وب. فصلنامه کتاب. 67: 197-203.
تارویری زاده، هاجر. (1385). مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی-پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی در استفاده از اینترنت. (پایان نامه کارشناسی ارشد). روانشناسی تربیتی، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
حریری، نجلا. (1376). بررسی استفاده نهایی از پایگاه اطلاعاتی مدلاین و نتایج جستجو در آنها برحسب تجربه جستجو، رشته و مقطع تحصیلی(پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه تربیت مدرس.
حیاتی، زهیر؛ تصویری قمصیری، فاطمه. (1379). بررسی چگونگی تاثیر اینترنت بر رفتار اطلاع یابی و فعالیتهای پژوهشی اعضای هیئت علمی سازمان پژوهشها ی علمی و صنعتی ایران. فصلنامه کتاب. 11، 4: 63-78.
رحیمی، فروغ. (1386). مطالعه مهارتهای جستجوی پیوسته دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز و عوامل موثر بر آن(پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
سلاجقه، مژده. (1384). ارئه الگوی اطلاع یابی منتج از بررسی رفتارهای اطلاع یابی: مطالعه موردی اعضای هیئت علمی دانشکده‌های پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور (پایان نامه دکتری). دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
مختارپور، رضا. (1386). بررسی و مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری در دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. نما .7، 2-16.
میرزایی طولارود، فاطمه. (1382). بررسی رفتار اطلاع یابی پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات در استفاده از وب جهان گستر. (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
نوروزی چاکلی. (1379). بررسی بهره‌گیری پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس از وب جهان گستر. کتابداری. 37: 13-43.
Asemi, A. (2005). Information searching habits of internet users: a case study on the medical Sciences University of Isfahan, Iran. Webology. 2(1). Retrieved April 3, 2006 from www. Webology.ir/2005/v2n1/a10.html.
Chung, Wingyan. (2006). Organizing domain-specific information on the Web: An experiment ontheSpanish business Web directory.International Journal of Human-Computer Studies, 44(2), P 811-829.
Makri, Stephen. (2008). Investigating the information-seeking behavior of academic lawyers: From Ellis’s model to design. Information Processing & Management, 44(2), P 613-634.
Meho, L.I. & Tibbo, R.H. (2003). Modeling the information- seeking behavior of social scientists: Ellis's study revisited. Journal of the American society for Information Science and Technology, 54(6), 570-587.
Thatcher, Andrew. (2006). Information seeking behaviors and cognitive search strategies in different search tasks on the WWW. The Journal of Academic Librarianship, 33( 3),p 393-4.