بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و میزان خلاقیت دبیران آموزش و پرورش دبیران دبیرستان‌های دولتی و غیرانتفاعی شهرستان خمینی شهر در سال تحصیلی90-91

محورهای موضوعی : دانش شناسی

ندا رادمنش ¹ , عبدالرسول جمشیدیان ² , سعید رجایی پور ³

1 - کارشناس ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه اصفهان
2 - عضو هیأت‌ علمی دانشگاه اصفهان
3 - دانشیار دانشگاه اصفهان

تاریخ دریافت : 1393/02/01 تاریخ پذیرش : 1393/06/05 تاریخ انتشار : 1395/03/01

کلید واژه: خلاقیت, سواد اطلاعاتی, دبیران, آموزش ‌و پرورش,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه‌ی بین سواد اطلاعاتی و میزان خلاقیت دبیران دبیرستان‌های شهرستان خمینی‌شهر انجام‌شده است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی- همبستگی است. جامعه‌ی آماری مورد بررسی در این پژوهش شامل کلیه‌ی دبیران دبیرستان‌های دولتی و غیرانتفاعی شهرستان خمینی‌شهر بود که از میان آن‌ها 167 نفر از طریق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردیدند. این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته برای سنجش میزان سواد اطلاعاتی با 35 گویه و پرسش‌نامه‌ی خلاقیت رندسیپ با 50 گویه در مقیاس درجه‌بندی لیکرت استفاده نموده است. جهت تعیین پایایی پرسش‌نامه‌های این پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده شد. اعتبار پرسش‌نامه سواد اطلاعاتی 85% و پرسش‌نامه خلاقیت 87% برآورد گردید. جهت تجزیه تحلیل‌های آماری داده‌های جمع‌آوری‌شده، از ضریب همبستگی، رگرسیون چندگانه و آزمون t مستقل استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که بین سواد اطلاعاتی با میزان خلاقیت دبیران رابطه‌ی معنا‌دار(430/0:r)، هم‌چنین بین مؤلفه‌های سواد اطلاعاتی نیز با میزان خلاقیت رابطه‌ی معنادار وجود دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش و وجود همبستگی مثبت بین سواد اطلاعاتی و میزان خلاقیت می‌توان نتیجه گرفت، هرچه دبیران سواد اطلاعاتی بالاتری داشته باشند، زمینه بروز خلاقیت در آن‌ها افزایش می‌یابد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که میزان خلاقیت بیشترین رابطه را با توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات (402/0:r) و کمترین رابطه را با کاربرد هدفمند اطلاعات(237/0:r) داشته است.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This study was conducted to analyze the relationship between high school teachers' informational literacy and their level of creativity in the city of Khomeinishahr. Methodology: The research method is descriptive-correlation. The population includes all the teachers in profit and non-profit high schools of Khomeinishahr. 167 teachers were selected through Multistage Cluster Sampling. To determine reliability of research questionnaires, Cronbach's alpha was used. Collected data were analyzed using correlation coefficient, multiple regression analysis and independent t test. Findings: The findings indicated that there is a significant relationship between the information literacy and the level of teachers' creativity (r: 0.430). Moreover, there is a significant relationship between information literacy-related components and the level of creativity.  Conclusion: Due to the positive correlation between information literacy and level of creativity, it can be concluded that the higher level of teachers' information literacy, the better circumstances of showing creativity can be increased. The regression analysis indicated that the level of creativity had the most relationship with the ability in effective access to the information (r: 0402) and it has the least relationship with the purposeful utilization of the information (r: 0237).

منابع و مأخذ:

 آقایی فیشانی، ت.(1377). خلاقیت و نوآوری در انسان و سازمان. تهران: انتشارات تهران.

استنبرگ، (1989) به نقل از: بتول مهین زعیم، مقایسه میزان خلاقیت و ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان سال اول (ورودی 78) رشته‌های هنر. علوم انسانی و مهندسی و پزشکی دانشگاه تهران

بردستانی، م. (1383). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. مجموعه مقالات آموزش استفاده‌کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه و مراکز اطلاع‌رسانی و موزه‌ها 1 و 2 خرداد. مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی. صص.494-479.

تورنس، ئی پ.(1375). استعدادها و مهارت‌های خلاقیت و راه‌های آزمون و پرورش آنها. (ترجمه حسن قاسم زاده). تهران: انتشارات دنیای نو.

جورج. اف. نلر.(1369). هنر و علم خلاقیت. (ترجمه دکتر علی اصغر مسدد). شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.

حافظی، ا.؛ بختیاری، ز.(1383). نقش سواد اطلاعاتی مراجعان در بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی. مجموعه مقالات آموزش استفاده‌کنندگان و توسعه‌ی سواد اطلاعاتی در کتابخانه و مراکز اطلاع‌رسانی و موزه‌ها 1 و 2 خرداد، مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها

سام خانیان، م.ر.؛ جهانیان، ر.؛ مرتضایی، ا.(1381). خلاقیت و نوآوری در سازمان و مدیریت آموزشی. تهران: انتشارات اسپند هنر.

سودبخش، ل.؛ نیک کار، م.(1384). تأثیر آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان. فصلنامه کتاب. 16(58)، 3-53

شکوهی، غ.(1371). مبانی و اصول آموزش و پرورش. مشهد: بنیان پژوهش‌های اسلامی.

کرمی، ن؛ و دیگران (1386). بررسی سواد اطلاغاتی دانشجویان پزشکی شاغل به تحصیل در نیمه‌ی دوم سال تحصیلی 82-1381 در دانشکده پزشکی بندرعباس. مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران، 1(7).

محبوب، س.؛ حسن زاده، م.(1391). بیان نیاز اطلاعاتی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 23(1)، 90-111

مقیمی، م.(1377). سازمان و مدیریت رویکردی پژوهشی. اصفهان: انتشارات ترمه.

منصور، محمد. ؛ دادستان، پریرخ؛ وراد، مینا (1365). لغت نامه‌ی روان‌شناسی. تهران: انتشارات ژرف

میرزا صفی، ا.(1388). بررسی رابطه‌ی بین سواد اطلاعاتی قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه اصفهان، اصفهان.

Association of college & Research libraries (ACRL) (2003) .Information literacy competency standards for Higher Education.  Chicago: American Library Association.

Chadha, N.K.(1984). Perspective in creativity. New York: Academic Press.

Freeman.,soete,l. (2002). The Economics of Industrial Innovation. MIT Press, combridge,p.3.

Rogers,N. (1997). counseling and creativity:British Journal of Guidance and counseling, 25(2).

Stenberg,R. (2001). what is the common tread of creativity? . Amercian psychologies ,756, 360-362.

 Sun, ping (2006). Information literacy in chinese Higher Educations. library Trends to be published fal.

ToledanoO, Farrill,R. (2010). Information literacy and knowledge management use at NHS24. Journal of Documentation, 66(5), 706-733

Webster dictionery of the English languge.(2003). New york