تبیین معرفت شناختی عقل و جهل در رهگذر تاریخی عالمان شیعی
سید حمید ابطحی
1
(
گروه قرآن و حدیث
)
کلید واژه: عقل و جهل, سیر تاریخی, معرفت‌شناسی, عالمان شیعی, حدیث امام صادق(ع),
چکیده مقاله :
عقل و جهل ، دو قوه بسیار مهمی در نفوس بشری است که سعادت و شقاوت انسان ، بسته به پیروی ازاین دو عنصراست. چنان که در علم فضایل و رذایل اخلاقی ، مباحث گسترده ای در این باب وجود دارد . اما با نظر معرفت شناختی به قرآن کریم و احادیث اهل بیت ، موضوع عقل و جهل ، در آیات و روایات متعددی به چشم می خورد. به طوری که می توان ، از منظراخلاقی ،فلسفی ،کلامی ، حکمی و عرفانی، تبیین معرفتی قابل توجهی را در فضایل و رذایل بشری با مصادیق گوناگون عقل و جهل ، ایجاد نمود. همچنین در این موضوع ، آراء بسیاری از طرف اندیشمندان و حکیمان مسلمان در سیر تاریخ تشیع ، خلق شده است که در مواردی ، نقد و اشکالاتی نیز به این آراء وارد است . به همین خاطر، تفسیر و شرح آیات و روایات ، خصوصا روایت امام صادق علیه السلام ، از این منظر و در شناخت خلقت عقل و جهل و جنود و سپاه آن و همچنین نقد و بررسی آراء و تبیین حقایق و صفات آن ، می تواند روزنه جدیدی را در جهت ارائه یک نظام جامع معرفت شناختی با تبیین مکارم اخلاقی و اشاعه موارد سلوکی باز کند. ضمن آن که شناخت دقیق فضایل و رذایل اخلاقی ، تنظیم کننده اساس حرکت از نقص به کمال است .
چکیده انگلیسی :
Intellect and ignorance are two very important powers in the human soul, and human happiness and misery depends on following these two elements. As in the science of moral virtues and vices, there are extensive discussions in this regard. But in Quran and Hadith, the subject of wisdom and ignorance is seen in many verses and narrations. So that, from the point of view of the Qur'an and Hadith, a significant epistemological explanation can be created in human virtues and vices with various examples of wisdom and ignorance. Also, in this matter, many opinions have been created by Muslim commentators and commentators, and in some cases, there are criticisms and problems in these opinions. For this reason, the interpretation and description of verses and narrations, especially the narration of Imam Sadiq, peace be upon him, from this point of view and in understanding the creation of reason and ignorance, its soldiers and troops, as well as criticizing opinions and explaining its facts and attributes, can be a new opening. open in the direction of presenting moral virtues and disseminating ethical matters. At the same time, the accurate knowledge of moral virtues and vices is the basic regulator of human movement from imperfection to perfection. Therefore, this epistemological explanation, with a descriptive analytical method, can be an indicator of a kind of research, so that fro.