مطالعۀ انتقادی اَصالتِ سند روایت حفص از قرائت عاصم

محورهای موضوعی : تاریخ قرائات

حامد شریفی نسب ¹

1 - دانش‌آموختۀ دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/10/18 تاریخ پذیرش : 1399/02/04 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: قرائت علی (ع), نقد قرائات, جعل سند قرائات, قرائت حفص از عاصم,

چکیده مقاله :

در عصر حاضر از یک سو قرائت عاصم بن ابی‌النجود به روایت حفص بن سلیمان در بسیاری از بلاد اسلامی رواج یافته، و از سوی دیگر، ادعا شده که سند این قرائت از طریق ابوعبدالرحمان سُلَمی به علی(ع) متصل است. از نگاه مورّخانه جا دارد پرسیده شود چه شواهدی بر این اتصال سند می‌توان یافت؛ آیا سند قرائت حفص از عاصم سندی تشریفاتی و ساختگی است که برای متصل جلوه دادن این قرائت و ممتاز نمودن آن از سایر قرائات وضع شده، یا به‌راستی حاکی از انتقال دقیق این قرائت از عصر صحابۀ پیامبر اکرم (ص) به ادوار بعد است. بدین منظور، در مطالعۀ حاضر اصالت سندِ این قرائت را با تکیه بر شواهد تاریخی مختلف ارزیابی خواهیم کرد؛ شواهدی که از گزاره‌های رجالی در احوال راویان، وضعیتِ روایت از حیثِ انفراد و تعارض با دیگر روایات، رویکرد عمومی به پذیرش یا طرد قاری و راوی، تعدّد استادها و راویانِ قرّاء و شرائط عمومی حاکم بر عصر قاریان به دست می‌آیند.

چکیده انگلیسی:

In the present era, on the one hand, the reading style of Āsim ibn Abi al-Nujūd according to the narration of Ḥafṣ ibn Sulayman has become widespread in many Islamic countries, and on the other hand, it has been claimed that the Isnad of this reading ends up to Ali (AS) through Abū ‘Abdul Raḥmān Sullamī. From the historic point of view, it is appropriate to ask what evidence can be found for the connection of this isnad; Is this isnad a ceremonial and fabricated one that has been enacted to validate this reading and distinguish it from other recitations? or does it really indicate the exact transfer of this reading from the time of the Companions of the Holy Prophet (PBUH) to later periods? To this end, in the present study, we will evaluate the authenticity of the isnad of this reading based on various historical evidence; Evidence that can be obtained from Rijāli's description about the condition of the narrators, the status of the narration in terms of individuality and conflict with other narrations, the general approach to accepting or rejecting the narrator, the multiplicity of teachers and narrators, and the general conditions prevailing in the era of Qāris.