معرفي نشريه
علمی
آخرین مقالات منتشر شده
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - آسیب شناسی تربیت انسان با محوریت سوره‌های ناس و فلق
شماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402نفس انسانی امری پیچیده و ناشناخته است که همواره انسان را به خیر و شرّ دعوت می کند و اين نفس به تربیت و تزکیه نیازمند است تا مسیر رشد وکمال را بپیمايد و از عوامل آسیب رسان به کمال دوری گزیند. پژوهش حاضر با هدف کاوشی در جهت آسیب شناسی تربیت انسان بر اساس مضامین سوره های چکیده کاملنفس انسانی امری پیچیده و ناشناخته است که همواره انسان را به خیر و شرّ دعوت می کند و اين نفس به تربیت و تزکیه نیازمند است تا مسیر رشد وکمال را بپیمايد و از عوامل آسیب رسان به کمال دوری گزیند. پژوهش حاضر با هدف کاوشی در جهت آسیب شناسی تربیت انسان بر اساس مضامین سوره های ناس و فلق صورت گرفت. در همین راستا روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع تحلیل محتوای کیفی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، فیش برداری بر اساس آیات قرآن کریم و نیز اسناد و مدارک معتبر مرتبط با موضوع می باشد. یافته های تحقیق نشان داد بر اساس مضامین این سوره ها عوامل آسیب رسان به تربیت انسان شامل وسوسه های آشکار و پنهان، فراموش کاری انسان، شرّ ناشی از نفس انسان، ظلمت ها، القاء کنندگان مطالب خلاف حق و حسادت حاسدان است. همچنین به دلیل اهمیت تربیت اخلاقی انسان راهکارهای پیشگیری از آسیب ها مشخص شد. مهم ترین این عوامل شامل پناه جویی به خداوند، ادارک ضعف خویشتن و قدرت الهی، تذکر و یادآوری، توجه به اسماء الهی و ایجاد ارتباط میان انسانها با محوریت الهی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - اسامی آیات قرآنی، گونه¬شناسی و اسباب نامگذاری آنها
قاسم بستانی مینا شمخیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402همچنان که سوره های قرآن دارای نام بلکه بعضاً دارای نامهای متعددی است و هر یک از این نامها نیز وجه متناسبی با سوره دارد، بعضی از آیات قرآنی نیز دارای یک یا چند نام به وجوه مناسبت متعددی هستند که به آنها اسامی آیات گویند. منشأء نامگذاری برخی از اسامی آیات قرآنی، روایات پی چکیده کاملهمچنان که سوره های قرآن دارای نام بلکه بعضاً دارای نامهای متعددی است و هر یک از این نامها نیز وجه متناسبی با سوره دارد، بعضی از آیات قرآنی نیز دارای یک یا چند نام به وجوه مناسبت متعددی هستند که به آنها اسامی آیات گویند. منشأء نامگذاری برخی از اسامی آیات قرآنی، روایات پیامبر(ص) و ائمه(ع) است که در زبان مردم به دلایلی رایج شده¬اند و برخی بیان موضوعی فقهی، کلامی، تاریخی و غیره می¬باشد. در این مقاله، تلاش می¬شود بر اساس مطالعه¬ی کتابخانه¬ای و تجزیه و تحلیل داده¬ها و جمع¬بندی آنها و نیز با بررسی آیات قرآن، روایات، تفاسیر و سایر متون دینی، در ابتدا، تمامی اسامی آیات قرآن به ترتیب حروف الفبا، معرفی و علت نامگذاری هر یک، ذکر شود، سپس بناست که تعداد آیات بر حسب بیشترین اسم، تفکیک شود و در پایان، نوع علمی اسامی برخی آیات بر حسب فقهی، کلامی، تفسیری، اخلاقی و تاریخی، بیان شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - معنا‌شناسی «انکار» در قرآن بر پایه روابط همنشینی (موردکاوی: کلمات مشتق از ریشه نکر)
کرم سیاوشی عرفان غلامیگلباغیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402رویکرد معناشناختی نسبت به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راه‌های دستیابی به معنای دقیق و پی‌بردن به مقصود اصلی گوینده است. در همین راستا، جُستار پیشرو به بازپژوهی، مفهوم «انکار» (براساس واژگان برگرفته از ریشه نکر) از رهگذر منابع لغوی، منابع تفسیری، سیاق آیات، و وا چکیده کاملرویکرد معناشناختی نسبت به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راه‌های دستیابی به معنای دقیق و پی‌بردن به مقصود اصلی گوینده است. در همین راستا، جُستار پیشرو به بازپژوهی، مفهوم «انکار» (براساس واژگان برگرفته از ریشه نکر) از رهگذر منابع لغوی، منابع تفسیری، سیاق آیات، و واژگان همنشین پرداخته و آن را به روش توصیفی و تحلیلی ارائه نموده است. دستیابی به ابعاد گوناگون مفهوم «انکار» در قرآن از رهگذر واژگان همنشین هدف این نوشتار است. تاکنون پژوهشی با رویکرد پیش¬رو در موضوع مورد بحث ارائه نشده‌است. نتایج نشان می‌دهد که بحث انکار(ماده نکر) در آیات متعددی از قرآن مطرح شده است. همچنین مفهوم اصلی انکار، امتناع و اعراض به دلیل عدم شناخت، جهل یا ابهام است؛ چنانکه این معنای اصیل از رهگذر همنشین‌های تقابلی واژه انکار نیز مورد تأیید قرار می‌گیرد و در پرتو همنشین‌های اشتدادی، مفهوم جامع و ابعاد معنایی انکار نمایان‌تر می‌شود. از بررسی همنشین‌های مکملیِ انکار نیز به دست می‌آید که انکارهای مخالفانِ رسالت نسبت به آیات الهی، درونی و ژرف بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - واکاوی شیوه بیانی خرد ورزی قرآنی با استفاده از ساختار ادبی تعجب
فهیمه فهیمی نژاد محسن احتشامی نیاشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402درقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بک چکیده کاملدرقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بکاررفته است وبه عبارت دیگرمعادل جملات عاطفی در دیگر زبانهاست که با غرض آگاهی مخاطب خردمند،ایضاح در مساله ایی مبهم ودعوت ازفاعل مختارعاقل صورت می گیرد دراین پژوهش شیوه های کاربرد این اسلوب منحصربفرد وخاص قرآنی معرفی میگردداین مقاله با استفاده ازروش کتابخانه ایی وتحلیل واستنتاج از ظواهر ترجمه ی آیات قرآن تنظیم شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی تحلیلی مسئله «فترت وحی» در ارتباط با نزول آیات قرآن کریم
مجتبی محمدی انویق مرتضی قاسمیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402برخی از روایات، گویای آنند که در دوره¬ای از تاریخ نزول قرآن کریم در صدر اسلام، ارتباط پیامبر اکرم (ص) با فرشته وحی قطع شده و آیات قرآن بر آن حضرت نازل نشده است. روایات مختلف در این باره، طول این دوره را از سه روز تا سه سال بیان کرده¬اند. در این باره باید گفت که نزول آیا چکیده کاملبرخی از روایات، گویای آنند که در دوره¬ای از تاریخ نزول قرآن کریم در صدر اسلام، ارتباط پیامبر اکرم (ص) با فرشته وحی قطع شده و آیات قرآن بر آن حضرت نازل نشده است. روایات مختلف در این باره، طول این دوره را از سه روز تا سه سال بیان کرده¬اند. در این باره باید گفت که نزول آیات قرآن کریم، به صورت تدریجی اتفاق می¬افتاد و طبیعتاً بعد از نزول هر بخش از آیات تا زمان فرا رسیدن بخش بعدی، فترتی روی می‌داد؛ اما چیزی که غیر قابل پذیرش است اینکه نمی¬توان فترت وحی را به معنای خاص و به مدت طولانی در صدر اسلام پذیرفت. برخی از ادله نفی این دیدگاه عبارتند از: نیاز به نزول قرآن به عنوان معجزه در ابتدای بعثت، نشئت گرفتن انگاره فترت وحی از دیدگاه دعوت مخفی، نبود تناسب تاریخی و محتوایی میان آیات قرآن کریم و دیدگاه فترت وحی و بی¬اعتبار بودن روایات فترت وحی. پژوهش حاضر سعی کرده است تا با توجه ویژه به تاریخ نزول قرآن و نیز با بررسی محتوایی آیات، تحلیلی انتقادی از روایات فترت وحی داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی و ارزیابی ترجمه واژگان داراي دو معناي متضاد در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم
ساجد سبحانیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402موضوع این پژوهش، متضادها در قرآن کریم است و اهمیت تحقیق در این است که به موضوعی مرتبط بابررسی و ارزیابی برخی از کلمات خاص قرآن کریم و معانی آنها می پردازد. کلماتی که به دلیل اهمیت فوق العاده ای که در زمینه ترجمه دارند انتخاب شده اند این کلمات برصحت و نادرستی ترجمه تاثی چکیده کاملموضوع این پژوهش، متضادها در قرآن کریم است و اهمیت تحقیق در این است که به موضوعی مرتبط بابررسی و ارزیابی برخی از کلمات خاص قرآن کریم و معانی آنها می پردازد. کلماتی که به دلیل اهمیت فوق العاده ای که در زمینه ترجمه دارند انتخاب شده اند این کلمات برصحت و نادرستی ترجمه تاثیرمستقیم داشته و نتیجه ترجمه نادرست آنها آسیب هایی است که به انتقال مفاهیم قرآنی می رساند.این نوشتار درپی تحقیق و بررسی و ارزیابی ترجمه واژگانی که در نتیجه فهم و انتخاب نادرست معانی حقیقی و بجای آنها می تواند اختلاف و ابهاماتی را در ترجمه و تفسیر آیات قرآن ایجاد کند.و این ابهام و احتلاف هم به دلیل گستردگی معنای این کلمات در انتخاب یک معنای صحیح و دقیق است که کارترجمه را برای مترجم دشوار می سازد وگاهی هم منجربه بوجود آمدن اشکالاتی در ترجمه آنها می شود.پژوهش حـاضر از روش توصیفی- تحلیلی همراه با استفاده از فرهنگ لغت و تفسیرهای مختلف ونظرات و آراء زبانشناسان صاحب نظر و چهار ترجمه منتخب فارسی قرآن کریم به عنوان نمونه منابع جهت بررسی و ارزیابی این اختلافات در این پژوهش بهره گرفته است. این پژوهش در بررسی و ارزیابی این واژگان به این نتایج رسیده است: مترجمان اکثرا ترجمه تحت اللفظی را ترجمه می کنند که برخی از آنها بر خلاف معنی واقعی مورد انتظار است و این بدان معناست که واژه مورد نظردر متنی که در آن واقع شده معنی دیگری برای آن قابل تصور نیست.گاهی ترجمه مترجمان با معنایی که طبق تفاسیر موجود احتمال آنها زیادتراست ، منافات دارد و به همین دلیل مشاهده می گردد که معنای دیگری را که این کلمه دارد ذکر نمی کنند.مترجمان در ترجمه برخی از واژگان متضاد،برای اطلاع بیشتر در معنای کلمه به تعابیری اشاره می کنند که جنبه تفسیری دارند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - نقد و بررسی مقاله « سیاره و ستاره» اثر پائلو کونیتچ
علی تردستشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402اشارات علمی قرآن کریم از دیر باز مورد توجه قرآن پژوهان مسلمان و غیر مسلمان بویژه مستشرقین بوده است. بنظر می رسد مطالعات گسترده آنان بر گرفته از فرضیات علمی که هنوز به قطعیت کامل نرسیده، می باشد در مقاله "ستاره و سیاره" اثر پائلو کونیتچ به آیات متعددی در خصوص ستاره و سیا چکیده کاملاشارات علمی قرآن کریم از دیر باز مورد توجه قرآن پژوهان مسلمان و غیر مسلمان بویژه مستشرقین بوده است. بنظر می رسد مطالعات گسترده آنان بر گرفته از فرضیات علمی که هنوز به قطعیت کامل نرسیده، می باشد در مقاله "ستاره و سیاره" اثر پائلو کونیتچ به آیات متعددی در خصوص ستاره و سیاره و هفت آسمان اشاره کرده است اما از سویی بیگانگی با مسائل علمی و عدم فهم درست از ظاهر آیات و نادیده گرفتن زبانشناسی و لغات در تفسیر و توضیح آیات سبب شده تا نتیجه گیرهای اشتباه بگیرد از سویی دیگر با نادیده گرفتن منابع شیعی و تکیه بر منابع غیر اصیل دچار تردید و تشکیک شده است. با استفاده از دانش تفسیری و تکامل ابزار دقیق دانش علوم تجربی و قطعی پرده از اسرار آیات الهی و شگفتی آن بر داشته می شود و بینش و درک صحیحی نسبت به آیات قرآن کریم پدیدار می گردد. در این نوشتار سعی شده است دیدگاه این مستشرق نقد و بررسی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی تطبیقی حضرت عیسی مسیح از دیدگاه قرآن و کتب مقدس انجیل و تورات
رودابه رضائی اختر سلطانی زهرا رضائیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402این مقاله با هدف بررسی تطبیقی حضرت عیسی مسیح علیه السلام از دیدگاه تورات و انجیل و قرآن به روش تحلیلی- توصیفی می باشد تورات و انجیل و قرآن کریم از کتب آسمانی است که از بین آنها فقط قرآن مصون از تحریف و تغییر مانده است . با بررسی مطالب آنها مشخص می شود که موضوع هایی در چکیده کاملاین مقاله با هدف بررسی تطبیقی حضرت عیسی مسیح علیه السلام از دیدگاه تورات و انجیل و قرآن به روش تحلیلی- توصیفی می باشد تورات و انجیل و قرآن کریم از کتب آسمانی است که از بین آنها فقط قرآن مصون از تحریف و تغییر مانده است . با بررسی مطالب آنها مشخص می شود که موضوع هایی در این سه کتب بحث شده ولی در آن اختلاف وجود دارد . مسئله عیسی مسیح و تولد و پیامبری او از مواردی است که در این سه کتاب بحث شده است و در موضوع عیسی مسیح و شؤن زندگی فردی و پیامبری او بین این سه کتب اختلاف نظری وجود دارد. با بررسی نظر تورات و انجیل و قرآن در مورد حضرت مسیح و زندگی ایشان پی می بریم که در تورات و اناجیل اجداد مختلفی را برای عیسی مسیح قائل شدند و در مورد نسب هم توافقی وجود ندارد و حتی نسب ایشان را در مواردی منتهی به افرادی که ولد الزنا هستند می دانند و در مورد پدر حضرت نیز توافقی ندارند و چند پدر برای ایشان نام می و در مورد رحلت آن حضرت عقیده به مصلوب شدن ایشان با وضع نامناسبی دارند که در شأن پیامبر الهی نمی باشد و با بررسی این نظریات انحرافات در دو کتاب تورات و انجیل محرز می شود و همچنین دو کتاب تورات و انجیل عقاید نادرستی نسبت به مسیح دارند و کارهای ناشایستی به ایشان نسبت می دهند که خداوند در قرآن با آیات الهی تمامی این نظریات را رد کرده و به مقام والای آن حضرت اشاره می کند . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی
سجاد رضائی امین رضائی رودابه رضائیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402مقاله حاضر با هدف بررسی عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی به روش تحلیلی- توصیفی به این مبحث می پردازد.عقل انسانی قسمت مهمی از وجود او را تشکیل می دهد، عقل بدنبال روشنگری و هدایتگری است. در قرآن کریم فهمی است که حق را تشخیص و راه را نشان می دهد و زمانی ک چکیده کاملمقاله حاضر با هدف بررسی عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی به روش تحلیلی- توصیفی به این مبحث می پردازد.عقل انسانی قسمت مهمی از وجود او را تشکیل می دهد، عقل بدنبال روشنگری و هدایتگری است. در قرآن کریم فهمی است که حق را تشخیص و راه را نشان می دهد و زمانی که نسبت تعقل در قرآن با واژه های مترادف در نظر گرفته شود مفهومی چند بعدی و دارای مراتب را می رساند، که هر کدام از این واژه ها به یکی از ابعاد عقل و خرد آدمی مربوط است. همین تعقل و جایگاه ویژه آن در قرآن منبعی اصیل، مدنظر مفسران بوده و هست. از جمله مفسران، که تبحری کم نظیر در تفکر عقلی داشتند؛ علامه محمد حسین طباطبائی هست. ایشان عقل را محدود به بهره گیری از معارف عقل بشری نمی داند بلکه گستره فراخی را برای عقل قائل است. وی منشأ را چه در حوزه عقل عملی و چه در حوزه عقل نظری ناشی از الهامات الاهی می داند. علامه با توجه به اعتقادشان مبنی بر جدایی ناپذیری فلسفه الاهی و دین الاهی، در تفسیر برخی از آیات پس از تفسیر قرآنی، به تبیین فلسفی پرداخته و در واقع، مباحث عقلی را به محضر قرآن کریم عرضه داشته اند. حال با توجه به نکات ذکر شده، بهره گیری علامه طباطبائی از تبیین های فلسفی ولو با رعایت عدم خلط مباحث تفسیری و فلسفی مورد تحسین واقع شده است. درادامه از آیات و روایات اسلامی هم، چنین برمی آید که عزیزترین و سودمندترین نعمت خداوند مهربان به انسان، عقل است و بدیهی است بررسی تبیین علامه طباطبائی از عقل در قرآن با رویکرد فلسفی نقش بسیار در نهادینه کردن اثرات مطلوب در انسان می نماید. کلید واژه: عقل، قرآن کریم، تفسیر المیزان، رویکرد فلسفی، عقل در قرآن، عقل در تفسیر المیزان، عقل گرایی در فلسفه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسي فقه الحديثي مصائب به اذن خداوند از ديدگاه شيعه وسني
فیضیه سهرابی نیاشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402چکیده نعمت های الهی بستر آزمون انسان¬هاست؛ نقمت ها، ناکامی ها، نداری ها و کاستی ها نیز زمینه ساز آزمایشی هستند که میزان صبر و شکیبایی و عیار ایمان انسان ها را مشخص می کند و موجب گزینش بهترین¬ها می شود. انسان طی قرون و اعصار هرگز از مصایب به دور نبوده و نحوه برخورد او چکیده کاملچکیده نعمت های الهی بستر آزمون انسان¬هاست؛ نقمت ها، ناکامی ها، نداری ها و کاستی ها نیز زمینه ساز آزمایشی هستند که میزان صبر و شکیبایی و عیار ایمان انسان ها را مشخص می کند و موجب گزینش بهترین¬ها می شود. انسان طی قرون و اعصار هرگز از مصایب به دور نبوده و نحوه برخورد او با آنها بستگی به شخصیت وجودی، معرفت الله و معرفت النفس¬اش داشته است.حوادث و مصایب تلخ و ناگوار زندگی، افراد را در مسیر رشد و کمال، یا زیان و ضلال قرار می دهند تا سره از ناسره جدا شود و تمامی شعارها و ادعاها با اعمال آزموده، درجه صبر و شکیبایی آشکار و عیار ایمان افراد معلوم گردد. هدف از ابتلای پیامبران و اولیای الهی به مصایب، استحقاق بیشتر آنان برای کسب درجات است، اما هدف از ابتلای انسان های عادی، تذکر، توبیخ و کفارۀ گناهان یا آزمون الهی و یا رشد و تکامل آنهاست. در این مقاله،به بررسي مصائب به اذن خداوند از ديدگاه شيعه وسني با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین مي پردازيم. کلیدواژه ها: فقه، الحديثي، مصائب، خداوند، ديدگاه ،شيعه ، سني. پرونده مقاله
پربازدیدترین مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - اسامی آیات قرآنی، گونه¬شناسی و اسباب نامگذاری آنها
قاسم بستانی مینا شمخیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402همچنان که سوره های قرآن دارای نام بلکه بعضاً دارای نامهای متعددی است و هر یک از این نامها نیز وجه متناسبی با سوره دارد، بعضی از آیات قرآنی نیز دارای یک یا چند نام به وجوه مناسبت متعددی هستند که به آنها اسامی آیات گویند. منشأء نامگذاری برخی از اسامی آیات قرآنی، روایات پی چکیده کاملهمچنان که سوره های قرآن دارای نام بلکه بعضاً دارای نامهای متعددی است و هر یک از این نامها نیز وجه متناسبی با سوره دارد، بعضی از آیات قرآنی نیز دارای یک یا چند نام به وجوه مناسبت متعددی هستند که به آنها اسامی آیات گویند. منشأء نامگذاری برخی از اسامی آیات قرآنی، روایات پیامبر(ص) و ائمه(ع) است که در زبان مردم به دلایلی رایج شده¬اند و برخی بیان موضوعی فقهی، کلامی، تاریخی و غیره می¬باشد. در این مقاله، تلاش می¬شود بر اساس مطالعه¬ی کتابخانه¬ای و تجزیه و تحلیل داده¬ها و جمع¬بندی آنها و نیز با بررسی آیات قرآن، روایات، تفاسیر و سایر متون دینی، در ابتدا، تمامی اسامی آیات قرآن به ترتیب حروف الفبا، معرفی و علت نامگذاری هر یک، ذکر شود، سپس بناست که تعداد آیات بر حسب بیشترین اسم، تفکیک شود و در پایان، نوع علمی اسامی برخی آیات بر حسب فقهی، کلامی، تفسیری، اخلاقی و تاریخی، بیان شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی
سجاد رضائی امین رضائی رودابه رضائیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402مقاله حاضر با هدف بررسی عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی به روش تحلیلی- توصیفی به این مبحث می پردازد.عقل انسانی قسمت مهمی از وجود او را تشکیل می دهد، عقل بدنبال روشنگری و هدایتگری است. در قرآن کریم فهمی است که حق را تشخیص و راه را نشان می دهد و زمانی ک چکیده کاملمقاله حاضر با هدف بررسی عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی به روش تحلیلی- توصیفی به این مبحث می پردازد.عقل انسانی قسمت مهمی از وجود او را تشکیل می دهد، عقل بدنبال روشنگری و هدایتگری است. در قرآن کریم فهمی است که حق را تشخیص و راه را نشان می دهد و زمانی که نسبت تعقل در قرآن با واژه های مترادف در نظر گرفته شود مفهومی چند بعدی و دارای مراتب را می رساند، که هر کدام از این واژه ها به یکی از ابعاد عقل و خرد آدمی مربوط است. همین تعقل و جایگاه ویژه آن در قرآن منبعی اصیل، مدنظر مفسران بوده و هست. از جمله مفسران، که تبحری کم نظیر در تفکر عقلی داشتند؛ علامه محمد حسین طباطبائی هست. ایشان عقل را محدود به بهره گیری از معارف عقل بشری نمی داند بلکه گستره فراخی را برای عقل قائل است. وی منشأ را چه در حوزه عقل عملی و چه در حوزه عقل نظری ناشی از الهامات الاهی می داند. علامه با توجه به اعتقادشان مبنی بر جدایی ناپذیری فلسفه الاهی و دین الاهی، در تفسیر برخی از آیات پس از تفسیر قرآنی، به تبیین فلسفی پرداخته و در واقع، مباحث عقلی را به محضر قرآن کریم عرضه داشته اند. حال با توجه به نکات ذکر شده، بهره گیری علامه طباطبائی از تبیین های فلسفی ولو با رعایت عدم خلط مباحث تفسیری و فلسفی مورد تحسین واقع شده است. درادامه از آیات و روایات اسلامی هم، چنین برمی آید که عزیزترین و سودمندترین نعمت خداوند مهربان به انسان، عقل است و بدیهی است بررسی تبیین علامه طباطبائی از عقل در قرآن با رویکرد فلسفی نقش بسیار در نهادینه کردن اثرات مطلوب در انسان می نماید. کلید واژه: عقل، قرآن کریم، تفسیر المیزان، رویکرد فلسفی، عقل در قرآن، عقل در تفسیر المیزان، عقل گرایی در فلسفه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - آسیب شناسی تربیت انسان با محوریت سوره‌های ناس و فلق
شماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402نفس انسانی امری پیچیده و ناشناخته است که همواره انسان را به خیر و شرّ دعوت می کند و اين نفس به تربیت و تزکیه نیازمند است تا مسیر رشد وکمال را بپیمايد و از عوامل آسیب رسان به کمال دوری گزیند. پژوهش حاضر با هدف کاوشی در جهت آسیب شناسی تربیت انسان بر اساس مضامین سوره های چکیده کاملنفس انسانی امری پیچیده و ناشناخته است که همواره انسان را به خیر و شرّ دعوت می کند و اين نفس به تربیت و تزکیه نیازمند است تا مسیر رشد وکمال را بپیمايد و از عوامل آسیب رسان به کمال دوری گزیند. پژوهش حاضر با هدف کاوشی در جهت آسیب شناسی تربیت انسان بر اساس مضامین سوره های ناس و فلق صورت گرفت. در همین راستا روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع تحلیل محتوای کیفی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، فیش برداری بر اساس آیات قرآن کریم و نیز اسناد و مدارک معتبر مرتبط با موضوع می باشد. یافته های تحقیق نشان داد بر اساس مضامین این سوره ها عوامل آسیب رسان به تربیت انسان شامل وسوسه های آشکار و پنهان، فراموش کاری انسان، شرّ ناشی از نفس انسان، ظلمت ها، القاء کنندگان مطالب خلاف حق و حسادت حاسدان است. همچنین به دلیل اهمیت تربیت اخلاقی انسان راهکارهای پیشگیری از آسیب ها مشخص شد. مهم ترین این عوامل شامل پناه جویی به خداوند، ادارک ضعف خویشتن و قدرت الهی، تذکر و یادآوری، توجه به اسماء الهی و ایجاد ارتباط میان انسانها با محوریت الهی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی و ارزیابی ترجمه واژگان داراي دو معناي متضاد در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم
ساجد سبحانیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402موضوع این پژوهش، متضادها در قرآن کریم است و اهمیت تحقیق در این است که به موضوعی مرتبط بابررسی و ارزیابی برخی از کلمات خاص قرآن کریم و معانی آنها می پردازد. کلماتی که به دلیل اهمیت فوق العاده ای که در زمینه ترجمه دارند انتخاب شده اند این کلمات برصحت و نادرستی ترجمه تاثی چکیده کاملموضوع این پژوهش، متضادها در قرآن کریم است و اهمیت تحقیق در این است که به موضوعی مرتبط بابررسی و ارزیابی برخی از کلمات خاص قرآن کریم و معانی آنها می پردازد. کلماتی که به دلیل اهمیت فوق العاده ای که در زمینه ترجمه دارند انتخاب شده اند این کلمات برصحت و نادرستی ترجمه تاثیرمستقیم داشته و نتیجه ترجمه نادرست آنها آسیب هایی است که به انتقال مفاهیم قرآنی می رساند.این نوشتار درپی تحقیق و بررسی و ارزیابی ترجمه واژگانی که در نتیجه فهم و انتخاب نادرست معانی حقیقی و بجای آنها می تواند اختلاف و ابهاماتی را در ترجمه و تفسیر آیات قرآن ایجاد کند.و این ابهام و احتلاف هم به دلیل گستردگی معنای این کلمات در انتخاب یک معنای صحیح و دقیق است که کارترجمه را برای مترجم دشوار می سازد وگاهی هم منجربه بوجود آمدن اشکالاتی در ترجمه آنها می شود.پژوهش حـاضر از روش توصیفی- تحلیلی همراه با استفاده از فرهنگ لغت و تفسیرهای مختلف ونظرات و آراء زبانشناسان صاحب نظر و چهار ترجمه منتخب فارسی قرآن کریم به عنوان نمونه منابع جهت بررسی و ارزیابی این اختلافات در این پژوهش بهره گرفته است. این پژوهش در بررسی و ارزیابی این واژگان به این نتایج رسیده است: مترجمان اکثرا ترجمه تحت اللفظی را ترجمه می کنند که برخی از آنها بر خلاف معنی واقعی مورد انتظار است و این بدان معناست که واژه مورد نظردر متنی که در آن واقع شده معنی دیگری برای آن قابل تصور نیست.گاهی ترجمه مترجمان با معنایی که طبق تفاسیر موجود احتمال آنها زیادتراست ، منافات دارد و به همین دلیل مشاهده می گردد که معنای دیگری را که این کلمه دارد ذکر نمی کنند.مترجمان در ترجمه برخی از واژگان متضاد،برای اطلاع بیشتر در معنای کلمه به تعابیری اشاره می کنند که جنبه تفسیری دارند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی تحلیلی مسئله «فترت وحی» در ارتباط با نزول آیات قرآن کریم
مجتبی محمدی انویق مرتضی قاسمیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402برخی از روایات، گویای آنند که در دوره¬ای از تاریخ نزول قرآن کریم در صدر اسلام، ارتباط پیامبر اکرم (ص) با فرشته وحی قطع شده و آیات قرآن بر آن حضرت نازل نشده است. روایات مختلف در این باره، طول این دوره را از سه روز تا سه سال بیان کرده¬اند. در این باره باید گفت که نزول آیا چکیده کاملبرخی از روایات، گویای آنند که در دوره¬ای از تاریخ نزول قرآن کریم در صدر اسلام، ارتباط پیامبر اکرم (ص) با فرشته وحی قطع شده و آیات قرآن بر آن حضرت نازل نشده است. روایات مختلف در این باره، طول این دوره را از سه روز تا سه سال بیان کرده¬اند. در این باره باید گفت که نزول آیات قرآن کریم، به صورت تدریجی اتفاق می¬افتاد و طبیعتاً بعد از نزول هر بخش از آیات تا زمان فرا رسیدن بخش بعدی، فترتی روی می‌داد؛ اما چیزی که غیر قابل پذیرش است اینکه نمی¬توان فترت وحی را به معنای خاص و به مدت طولانی در صدر اسلام پذیرفت. برخی از ادله نفی این دیدگاه عبارتند از: نیاز به نزول قرآن به عنوان معجزه در ابتدای بعثت، نشئت گرفتن انگاره فترت وحی از دیدگاه دعوت مخفی، نبود تناسب تاریخی و محتوایی میان آیات قرآن کریم و دیدگاه فترت وحی و بی¬اعتبار بودن روایات فترت وحی. پژوهش حاضر سعی کرده است تا با توجه ویژه به تاریخ نزول قرآن و نیز با بررسی محتوایی آیات، تحلیلی انتقادی از روایات فترت وحی داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - نقد و بررسی مقاله « سیاره و ستاره» اثر پائلو کونیتچ
علی تردستشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402اشارات علمی قرآن کریم از دیر باز مورد توجه قرآن پژوهان مسلمان و غیر مسلمان بویژه مستشرقین بوده است. بنظر می رسد مطالعات گسترده آنان بر گرفته از فرضیات علمی که هنوز به قطعیت کامل نرسیده، می باشد در مقاله "ستاره و سیاره" اثر پائلو کونیتچ به آیات متعددی در خصوص ستاره و سیا چکیده کاملاشارات علمی قرآن کریم از دیر باز مورد توجه قرآن پژوهان مسلمان و غیر مسلمان بویژه مستشرقین بوده است. بنظر می رسد مطالعات گسترده آنان بر گرفته از فرضیات علمی که هنوز به قطعیت کامل نرسیده، می باشد در مقاله "ستاره و سیاره" اثر پائلو کونیتچ به آیات متعددی در خصوص ستاره و سیاره و هفت آسمان اشاره کرده است اما از سویی بیگانگی با مسائل علمی و عدم فهم درست از ظاهر آیات و نادیده گرفتن زبانشناسی و لغات در تفسیر و توضیح آیات سبب شده تا نتیجه گیرهای اشتباه بگیرد از سویی دیگر با نادیده گرفتن منابع شیعی و تکیه بر منابع غیر اصیل دچار تردید و تشکیک شده است. با استفاده از دانش تفسیری و تکامل ابزار دقیق دانش علوم تجربی و قطعی پرده از اسرار آیات الهی و شگفتی آن بر داشته می شود و بینش و درک صحیحی نسبت به آیات قرآن کریم پدیدار می گردد. در این نوشتار سعی شده است دیدگاه این مستشرق نقد و بررسی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - واکاوی شیوه بیانی خرد ورزی قرآنی با استفاده از ساختار ادبی تعجب
فهیمه فهیمی نژاد محسن احتشامی نیاشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402درقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بک چکیده کاملدرقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بکاررفته است وبه عبارت دیگرمعادل جملات عاطفی در دیگر زبانهاست که با غرض آگاهی مخاطب خردمند،ایضاح در مساله ایی مبهم ودعوت ازفاعل مختارعاقل صورت می گیرد دراین پژوهش شیوه های کاربرد این اسلوب منحصربفرد وخاص قرآنی معرفی میگردداین مقاله با استفاده ازروش کتابخانه ایی وتحلیل واستنتاج از ظواهر ترجمه ی آیات قرآن تنظیم شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی تطبیقی حضرت عیسی مسیح از دیدگاه قرآن و کتب مقدس انجیل و تورات
رودابه رضائی اختر سلطانی زهرا رضائیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402این مقاله با هدف بررسی تطبیقی حضرت عیسی مسیح علیه السلام از دیدگاه تورات و انجیل و قرآن به روش تحلیلی- توصیفی می باشد تورات و انجیل و قرآن کریم از کتب آسمانی است که از بین آنها فقط قرآن مصون از تحریف و تغییر مانده است . با بررسی مطالب آنها مشخص می شود که موضوع هایی در چکیده کاملاین مقاله با هدف بررسی تطبیقی حضرت عیسی مسیح علیه السلام از دیدگاه تورات و انجیل و قرآن به روش تحلیلی- توصیفی می باشد تورات و انجیل و قرآن کریم از کتب آسمانی است که از بین آنها فقط قرآن مصون از تحریف و تغییر مانده است . با بررسی مطالب آنها مشخص می شود که موضوع هایی در این سه کتب بحث شده ولی در آن اختلاف وجود دارد . مسئله عیسی مسیح و تولد و پیامبری او از مواردی است که در این سه کتاب بحث شده است و در موضوع عیسی مسیح و شؤن زندگی فردی و پیامبری او بین این سه کتب اختلاف نظری وجود دارد. با بررسی نظر تورات و انجیل و قرآن در مورد حضرت مسیح و زندگی ایشان پی می بریم که در تورات و اناجیل اجداد مختلفی را برای عیسی مسیح قائل شدند و در مورد نسب هم توافقی وجود ندارد و حتی نسب ایشان را در مواردی منتهی به افرادی که ولد الزنا هستند می دانند و در مورد پدر حضرت نیز توافقی ندارند و چند پدر برای ایشان نام می و در مورد رحلت آن حضرت عقیده به مصلوب شدن ایشان با وضع نامناسبی دارند که در شأن پیامبر الهی نمی باشد و با بررسی این نظریات انحرافات در دو کتاب تورات و انجیل محرز می شود و همچنین دو کتاب تورات و انجیل عقاید نادرستی نسبت به مسیح دارند و کارهای ناشایستی به ایشان نسبت می دهند که خداوند در قرآن با آیات الهی تمامی این نظریات را رد کرده و به مقام والای آن حضرت اشاره می کند . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسي فقه الحديثي مصائب به اذن خداوند از ديدگاه شيعه وسني
فیضیه سهرابی نیاشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402چکیده نعمت های الهی بستر آزمون انسان¬هاست؛ نقمت ها، ناکامی ها، نداری ها و کاستی ها نیز زمینه ساز آزمایشی هستند که میزان صبر و شکیبایی و عیار ایمان انسان ها را مشخص می کند و موجب گزینش بهترین¬ها می شود. انسان طی قرون و اعصار هرگز از مصایب به دور نبوده و نحوه برخورد او چکیده کاملچکیده نعمت های الهی بستر آزمون انسان¬هاست؛ نقمت ها، ناکامی ها، نداری ها و کاستی ها نیز زمینه ساز آزمایشی هستند که میزان صبر و شکیبایی و عیار ایمان انسان ها را مشخص می کند و موجب گزینش بهترین¬ها می شود. انسان طی قرون و اعصار هرگز از مصایب به دور نبوده و نحوه برخورد او با آنها بستگی به شخصیت وجودی، معرفت الله و معرفت النفس¬اش داشته است.حوادث و مصایب تلخ و ناگوار زندگی، افراد را در مسیر رشد و کمال، یا زیان و ضلال قرار می دهند تا سره از ناسره جدا شود و تمامی شعارها و ادعاها با اعمال آزموده، درجه صبر و شکیبایی آشکار و عیار ایمان افراد معلوم گردد. هدف از ابتلای پیامبران و اولیای الهی به مصایب، استحقاق بیشتر آنان برای کسب درجات است، اما هدف از ابتلای انسان های عادی، تذکر، توبیخ و کفارۀ گناهان یا آزمون الهی و یا رشد و تکامل آنهاست. در این مقاله،به بررسي مصائب به اذن خداوند از ديدگاه شيعه وسني با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین مي پردازيم. کلیدواژه ها: فقه، الحديثي، مصائب، خداوند، ديدگاه ،شيعه ، سني. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - معنا‌شناسی «انکار» در قرآن بر پایه روابط همنشینی (موردکاوی: کلمات مشتق از ریشه نکر)
کرم سیاوشی عرفان غلامیگلباغیشماره 1 , دوره 1 , پاییز-زمستان 1402رویکرد معناشناختی نسبت به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راه‌های دستیابی به معنای دقیق و پی‌بردن به مقصود اصلی گوینده است. در همین راستا، جُستار پیشرو به بازپژوهی، مفهوم «انکار» (براساس واژگان برگرفته از ریشه نکر) از رهگذر منابع لغوی، منابع تفسیری، سیاق آیات، و وا چکیده کاملرویکرد معناشناختی نسبت به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راه‌های دستیابی به معنای دقیق و پی‌بردن به مقصود اصلی گوینده است. در همین راستا، جُستار پیشرو به بازپژوهی، مفهوم «انکار» (براساس واژگان برگرفته از ریشه نکر) از رهگذر منابع لغوی، منابع تفسیری، سیاق آیات، و واژگان همنشین پرداخته و آن را به روش توصیفی و تحلیلی ارائه نموده است. دستیابی به ابعاد گوناگون مفهوم «انکار» در قرآن از رهگذر واژگان همنشین هدف این نوشتار است. تاکنون پژوهشی با رویکرد پیش¬رو در موضوع مورد بحث ارائه نشده‌است. نتایج نشان می‌دهد که بحث انکار(ماده نکر) در آیات متعددی از قرآن مطرح شده است. همچنین مفهوم اصلی انکار، امتناع و اعراض به دلیل عدم شناخت، جهل یا ابهام است؛ چنانکه این معنای اصیل از رهگذر همنشین‌های تقابلی واژه انکار نیز مورد تأیید قرار می‌گیرد و در پرتو همنشین‌های اشتدادی، مفهوم جامع و ابعاد معنایی انکار نمایان‌تر می‌شود. از بررسی همنشین‌های مکملیِ انکار نیز به دست می‌آید که انکارهای مخالفانِ رسالت نسبت به آیات الهی، درونی و ژرف بوده است. پرونده مقاله