مدل ساختاری انعطاف پذیری روانشناختی بر اساس ویژگیهای شخصیتی با میانجیگری بهزیستی اجتماعی در زنان مطلقه
محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی
مهوش ایزدی
1
,
نیلوفر طهمورسی
2
*
,
مرجان حسین زاده تقوایی
3
,
مجید صفاری نیا
4
,
ناصر صبحی قراملکی
5
1 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - استادیار گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 - گروه روانشناسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی،کرج، ایران
4 - استاد، گروه روان شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
5 - دانشیار گروه رفتارحرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
کلید واژه: انعطاف پذیری روانشناختی, ویژگیهای شخصیتی, بهزیستی اجتماعی, زنان مطلقه,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش تدوین مدل ساختاری انعطاف پذیری روانشناختی بر اساس ویژگی های شخصیتی با میانجی گری بهزیستی اجتماعی در زنان مطلقه بود. پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماري شامل زنان مطلقه شهر تهران در سال 1403-1402 است. نمونه پژوهش 350 (350n= ) نفر برآورد شد که با در نظر گرفتن احتمال افت و ماهیت پژوهش (ارائه مدل) 20 درصد به این نمونه اضافه می شود و نمونه به 420 نفر افزایش یافت. روش نمونه گیری هدفمند است بدین صورت که با مراجعه به مراکز ازدواج و طلاق چندگانه سطح شهر تهران نمونه انتخاب شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد انعطاف پذیری شناختی دنای و ونادروال (2010)؛ بهزیستی اجتماعی کیز (1998)؛ ویژگی های شخصیتی فرم كوتاه (NEO-FFI) استفاده شد. جهت تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از میانگین و انحراف معیار و در سطح استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار SPSS و Smart Pls استفاده شد. نتایج ماتریس همبستگی نشان داد بین انعطاف پذیری روانشناختی با ویژگیهای شخصیتی و بهزیستی اجتماعی در زنان مطلقه رابطه معناداری وجود دارد. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد انعطاف پذیری روانشناختی بر اساس ویژگیهای شخصیتی و بهزیستی اجتماعی قابل پیش بینی است. براساس نتایج روان آزردگی خویی اثرمستقیم برابر 160/0- و اثر غیرمستقیم برابر 070/0 ؛ برون گرایی اثرمستقیم برابر 146/0 و اثر غیرمستقیم برابر 061/0 ؛ گشودگی اثرمستقیم برابر 280/0 و اثر غیرمستقیم برابر 061/0 ؛ سازگاری اثرمستقیم برابر 127/0 و اثر غیرمستقیم برابر 032/0 ؛ وجدانی بودن اثرمستقیم برابر 301/0 و اثر غیرمستقیم برابر 068/0 ؛ و در نهایت بهزیستی اجتماعی اثرمستقیم برابر 310/0 با انعطاف پذیری روانشناختی دارد. لذا برازندگی ساختاری مدل متوسط است.
The aim of this study was to develop a structural model of psychological flexibility based on personality traits mediated by social well-being in divorced women. This is a descriptive correlational study. The statistical population of this study includes divorced women in Tehran in 1402-1403. Therefore, the research sample was estimated to be 350 (n=350). Considering the possibility of attrition and the nature of the research (model presentation), 20% was added to this sample and the sample increased to 420 people. The sampling method is purposive, in that the sample was selected by referring to multiple marriage and divorce centers in Tehran. To collect data, standard questionnaires of cognitive flexibility by Denay and Van der Val (2010); social well-being by Keys (1998); and short-form personality traits (NEO-FFI) were used. For data analysis at the descriptive level, mean and standard deviation were used, and at the inferential level, Pearson correlation coefficient and structural equation modeling were used with SPSS and Smart Pls software. The results of the correlation matrix showed that there is a significant relationship between psychological flexibility and personality traits and social well-being in divorced women. The results of multivariate regression also showed that psychological flexibility can be predicted based on personality traits and social well-being. Based on the results, neuroticism had a direct effect of -0.160 and an indirect effect of 0.070; extraversion had a direct effect of 0.146 and an indirect effect of 0.061; openness had a direct effect of 0.280 and an indirect effect of 0.061; Agreeableness has a direct effect of 0.127 and an indirect effect of 0.032; Conscientiousness has a direct effect of 0.301 and an indirect effect of 0.068; and finally, social well-being has a direct effect of 0.310 with psychological flexibility. Therefore, the structural fit of the model is moderate.
آتش¬روز، ب.(1386). پیش¬بینی پیشرفت تحصیلی از طریق دلبستگی و صفات پنج گانه شخصیتی. پایان¬نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.
احمدپور، م؛ برجعلی، ا؛ اسکندری، ح و فرخی، ن.(1397). تدوین و آزمون مدل بهزیستی روانشناختی افراد بر اساس مؤلفه¬های شخصیت با واسطه¬گری هویت قومی در تالش. دو فصلنامه روانشناسي باليني و شخصيت، 16، 1(30)؛ 118-105.
برادران، م؛ رنجبرنوشری، ف؛ خاصه، ع. ¬ا؛ و رهنمای، م. (1396). همبسته¬های انعطاف¬پذیری روان شناختی: خود-دلسوزی، حل مساله و خود متمایزسازی. کنگره انجمن روانشناسی ایران.
پاشاشريفي، ح.، و ديگران. (1400). مقدمه‌اي بر روش‌هاي تحقيق در روانشناسي و مشاوره. تهران؛ نشر سخن.
تقی¬زاده، م. ا، و فرمانی، ا.(1393). بررسی نقش انعطاف پذیری شناختی در پیش بینی نومیدی و تاب آوری در دانشجویان. روانشناسی شناختی، 1(2)؛ 76-67.
توکل، م.(1393). سلامت اجتماعی: ابعاد، محورها و شاخص¬ها در مطالعات، اخلاق زیستی، 4(14)؛ 2.
حیدری، غ.، و غنایی، ز.(1387). هنجاریابی پرسشنامه بهزیستی اجتماعی. اندیشه و رفتار.1(7): 31-40.
چله¬مال دزفولی¬نژاد، ا؛ مومنی، ف؛ پدرام، م. م.، و مرادی، ع .(1400). کاربرد مدل معادلات ساختاری در تبیین نقش انعطاف¬پذیری شناختی، خودنظم¬جویی هیجان، تفکر فعال روشنفکرانه و غیرنگرش افراد در شبکه های اجتماعی. علوم روانشناختی، 20(106)؛ 1853.
رضایی، ام.، و نوغانی¬دخت بهمنی، م.(1396). بهزیستی اجتماعی دانشجویان و عوامل مؤثر بر آن . فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 14، 2(30)؛ 56-31.
زارعان، م.، و سادات سدیدپور، س .(1400). فراتحلیلی از تحقیقات مرتبط با طلاق: عوامل فردی در مقابل اجتماعی. مشکلات ایران، 7 (2): 191-218.
سپهوند، ت. (1400). نقش انعطاف¬پذیری شناختی در اضطراب فراگیر افراد دارای روان رنجوری. روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 8(3 )، 89-100
سراج¬خرمی، ن؛ امیرشکاری، س.، و حیدری محل، ف.(1395). انعطاف پذیری روانشناختی براساس تیپ¬های شخصیتی، صمیمیت خانواده، پایگاه اجتماعی و ارتباط آن با اجتماع. کنفرانس بین المللی دانشگاه شیراز، شماره 16.
شاره، ح.، و همکاران(1395). نقش واسطه ای انعطاف‌پذیری شناختی در ارتباط بین سب کهای مقابله‌ای و تاب آوری با افسردگی. پژوهنده (مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)،21، 2 (92)؛ 96-88.
فشنگچی، پ.، و رنجبرنوشری، ف. (1399). رابطه¬ی انعطاف¬پذیری روان شناختی، تیپ شخصیتی D و حمایت اجتماعی ادراک شده با تنیدگی شغلی در پرستاران. روان پرستاری، 8(1)، 39-48 .
کهندانی، م.، و ابوالمعالی¬الحسینی، خ.(1396). ساختار عاملی و ویژگیهای روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه‌ی انعطاف‌پذیری شناختی دنیس، وندروال و جیلون. روش ها و مدل های روانشناختی، 8 ، 29(19)؛ 53-70.
كچويي، م.، و فتحي¬آشتياني، ع.(1392). نقـش رضـايت شـغلي و نيرومنـدي هـاي مـن . طب نظامي، 15(1)؛ 24-17.
گروسی¬فرشی، م؛ مانی، آ؛ و بخشی¬رودسری، ع.(1392). بررسي ارتباط بين ويژگي¬هاي شخصيتي و احساس شادكامي در بين دانشجويان دانشگاه تبريز. پژوهش¬های نوین روان شناختی، 6(1)؛ 158-143.
مردانی¬گرم¬دره، م؛ غضنفری، ا ؛ احمدی، ر.، و شریفی، ط.(1399). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر انعطاف-پذیری روان¬شناختی و اجتناب¬شناختی دانش آموزان دختر دارای اضطراب امتحان. توانمند سازی کودکان استثنایی، 11(2)؛ 63-74.
Bajema KL, Oster AM, McGovern OL, Lindstrom S, Stenger MR, Anderson TC, Biggs HM.(2020).Persons evaluated for 2019 novel coronavirus—United States. Morbidity and Mortality Weekly Report, 69(6); 166.
Bell, T., Hill, N., &Stavrinos, D. (2019). Personality determinants of subjective executive function in older adults. Aging & Mental health, 1-10.
Bond, F. W. & S. C. Hayes & R. A. Baer & K. M. Carpenter & N. Guenole & H. K. Orcutt & R. D. Zettle. (2022). Preliminary Psychometric Properties of the Acceptance and Action Questionnaire–II: A Revised Measure of Psychological Inflexibility and Experiential Avoidance"; Behavior Therapy, 42(4), 676-688.
Bryan CJ, Ray -Sannerud B, Heron EA. (2015). Psychological flexibility as a dimension of resilience for posttraumatic stress, depression, and risk for suicidal ideation among air force personnel. Journal of Contextual Behavioral Science, 4(4):263 -68.
Burke K, Moore S. (2021). Development of the parental psychological flexibility questionnaire. Child Psychiatry & Human Development; 46 (4):548-57.
Burton, N W, Pakenham, KI, Brown, WJ. (2016). feasibility and effectiveness of psychosocial resilience training: A pilot study of the READY program. Psychol Health Med; 15(3):266-77.
Dennis, J.P. (2020). The congnitive flexibility inventory: instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy Research.
Dionne, F. Ngô, T, L. Blais, M, C. (2020). The psychological flexibility model: a new approach to mental health. Sante Ment Que, 38(2):111-30.
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2016). Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcome. Behaviour Research and Therapy, 44, 1-25.
Katz, A. M. & S. J. Czech & S. Orsillo. (2019).Putting Values into Words: An Examination of the Text Characteristicsof Values Articulation"; Journal of Contextual Behavioral Science, 3 (1), 16-20.
Malkoc, A. (2018).Big five personality traits and coping style predict subjective wellbeing. Procedia Social and Behavioral Sciences, 12, pp, 577-581.
Marshall EJ, Brockman RN. (2016).The relationships between psychological flexibility, self -compassion, and emotional well -being. Journal of Cognitive Psychotherapy. 30(1):60 -72.
Negrusa S, Negrusa B, Hosek J. (2013). Gone to war: have deployments increased divorces? J Populat Econom, 27(2):473-96.
Phillips, EL. (2018). Resilience, mental flexibility and cortisol response to the Montreal Imaging Stress Task in unemployed men (Dissertation). Michigan: The University of Michigan.
Shapiro, A., & Keyes, C. L. M. (2008). Marital status and social well-being: Are the married always better off?. Social Indicators Research, 88(2), 329- 346.
Woodruff SC, Glass CR, Aarnkoff DB, Crowley KJ, Hindman RK, Hirschhorn EW. (2020).Comparing self - compassion, mindfulness, and psychological inflexibility as predictors of psychological health. Mindfulness, 5(4):410 -21.